Драматург Мансур Гыйләҗев авыр хәлдә больницада ята, дип борчылган идек. Аллага шөкер, хәзер ул реабилитация үзәгендә тернәкләнеп килә. Рузилә Мөхәммәтованың бу интервьюсы – язучының больница палатасыннан. Мансур Гыйләҗев үзе өчен борчылучыларга рәхмәтләрен җиткерә. (далее…)
Казанның «Корстон» кинотеатрында Татарстанның Дәүләт Киңәшчесе, Татарстан Республикасының беренче Президенты Минтимер Шәймиев кинорежиссер Байбулат Батулланың «Ядәч! Истә!» («Бери да помни») фильмын карады. Бу хакта республика җитәкчесе матбугат хезмәте хәбәр итә. (далее…)
Татарстан язучылары 10 көн дәвамында Саба районы Миңгәр авылында ял итү базасында ял итеп, иҗат белән шөгыльләнгән. Баксаң, язучыларның әле мондый тәҗрибәсе булмаган икән. Татарстан Язучылар берлеге рәисе, Татарстанның халык язучысы Ркаил Зәйдулла язучы, шагыйрьләр белән күрешергә үзе дә килгән иде. «Без бу идеяне күтәреп алдык. Чөнки моңарчы мондый хәлнең булганы юк иде әле», – диде Ркаил әфәнде. (далее…)
31 майда Лениногорск шәһәрендә эшләп килүче Ш. Бикчурин исемендәге “Чишмә” иҗат берләшмәсенең шагыйрь, язучылары, музыкантлары Ш. Бикчурин исемендәге “Чишмә” иҗат берләшмәсе эшенә саллы өлеш керткән шагыйрь, “Чишмә”нең имән терәкләреннән берсе, 25 ел әдәби берләшмәне җитәкләгән музыкант, композитор, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре, Россия гуманитар фәннәр академиясенең шәрәфле академигы, Р. Төхфәтуллин, С.Сөләйманова исемендәге премияләр лауреаты, җәмәгать эшлеклесе, Татарстан язучылар берлеге әгъзасы, Әлмәт шәһәрендә Татарстан композиторлар берлеген оештыручы, ун ел Әлмәт язучылар берлеген җитәкләгән, дистәләрчә шагыйрь – язучының китапларын дөньяга чыгарган шәхес – Зәй районының Кәдек авылында туып – үскән Разим Вәлиуллинның туган ягында искә алу кичәсендә катнаштылар. (далее…)
Татарстанның халык шагыйре Ркаил Зәйдулланың Татарстан Язучылар берлеген җитәкләвенә 2 ел булды. Татарстан Дәүләт Советы депутаты булуына 4 ел булып килә. Чираттагы әңгәмәбез аның Язучылар берлеге рәислегенә алынганда әйтелгән планнарының үтәлешен барлаудан башланган иде. Әмма аның белән генә тукталып калып булмады – бүгенге язучыларга кагылышлы вазгыять турында да сөйләштек. Хәзерге вакытта Язучылар берлеге бинасында ремонт бара. Шуңа да сүз ремонт темасыннан башланды. (далее…)
Татарстан язучылар берлеге әгъзалары әдәби премияләр бүлешергә җыелды һәм бер сәгать тә 15 минут эчендә җиде төрле премиягә – Гаяз Исхакый, Абдулла Алиш, Һади Такташ, Фатих Хөсни, Җамал Вәлиди, Туфан Миңнуллин, Саҗидә Сөләйманова исемендәге әдәби бүләкләргә нәмзәтләрне билгеләде. Тәртибе шундый – башта кандидатлар остаханәләрдә, ягъни, остаханәләрнең берләштерелгән утырышында һәм Чаллы белән Әлмәт бүлекчәләрендә тәкъдим ителә. Алардан үткән кандидатлар/нәмзәтләр идарә карамагына чыгарыла. Идарә лаеклыларны билгели. Ә инде премия акчасы, Саҗидә Сөләйманова премиясеннән башкасы, Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы аша түләнә. Саҗидә Сөләйманова премиясе «Татнефть» ярдәме белән гамәлгә куелган. (далее…)
Драматург, язучы, ТАИС (Интеллектуаль милек агентлыгы) җитәкчесе, Абдулла Алиш һәм Шәйхи Маннур исемендәге премияләр лауреаты, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, «Ахир» тәхәллүсе белән иҗат итүче Хәбир Ибраһим җырлый да башлаган. (далее…)
Язучылар берлегендә Тукай премиясенә тәкъдим ителгән язучыларның иҗаты турында фикер алышу өчен җыелган утырыштан “Татар-информ” журналисты Рузилә Мөхәммәтова репортажы. (далее…)
Халыкны милләт буларак яшәтүче төп алшарт – аның теле. Тел бетә икән, милләт тә яшәүдән туктый. Кызганычка каршы, күпләребез әлеге хакыйкатьне аңлаудан шактый ерак. Бүген республиканың 21 район үзәгендә татар мәктәпләре юк. 1382 белем бирү оешмасының 679ында гына белем һәм тәрбия чаралары татар телендә алып барыла. Татарстанда яшәүче 2 млн 76 мең татарның яртысы татарча белми. Катнаш никахлар чәчәк ата (31,6%). Инде сан ягыннан да кимеп барабыз. Ничек бу хәлгә төштек, дисезме? Сәбәпләрен, әлеге халәттән чыгу юлларын язучы, шагыйрь, публицист, җәмәгать эшлеклесе Айдар Хәлим белән ачыкларбыз.
Без нинди чорда яшибез? Киләчәгебез өметлеме? Килеп туган вазгыять милләт язмышына, әдәбиятына, гомумән, киләчәгенә ничек тәэсир итәчәк? Бу һәм башка проблемалар хакында Татарстан Язучылар берлеге рәисе, Дәүләт Советы депутаты Ркаил ЗӘЙДУЛЛА белән әңгәмә. (далее…)
12 гыйнварда Ижау шәһәренә Татарстан Республикасы Премьер-министры урынбасары, Бөтендөнья татар конгрессының Милли шура рәисе Васил Шәйхразыев җитәкчелегендә Идел буе Федераль округы татар иҗтимагый оешмалары җитәкчеләре, Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, язучылар Факил Сафин, Рафис Корбан килде. (далее…)
Буа театры директоры, Татарстанның халык артисты Раил Садриевның “Интертат” ка биргән интервьюсы, аеруча аның башисемгә чыгарылган «Сугыш – җәмгыятьне чистарта торган әйбер. Хатын-кызның күреме кебек…» дип аталган сүзләре җәмгыятьне, аерым алганда, аның социаль челтәрләрдәге зур бер өлешен кузгатып җибәрде: Раилне яклаучылар һәм тәнкыйтьләүчеләр төркемнәре барлыкка килде. Кичә кичке якта Раил, Буадан килеп, икенче интервью-аңлатма бирергә мәҗбүр булды. Чөнки теманың нечкә икәнен барыбыз да аңлый. Раил Садриевның аңлатмасын текст рәвешендә тәкъдим итәбез. (далее…)
Буа дәүләт театры директоры, Татарстанның халык артисты Раил Садриев шушы көннәрдә редакциягә кагылып узды. Казанда «Дәрвиш» спектаклен күрсәтеп йөргән көннәре иде.
Татарстан Дәүләт Советы депутаты, Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла татарларның яртысы татар телен белми дип саный. (далее…)
Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе, Гаяз Исхакый, Җамал Вәлиди һәм Һади Атласи исемендәге әдәби бүләкләр иясе, Җирдә кешелеклелекне яклаучылар конференциясенең «Ак лачын» халыкара ордены кавалеры Айдар Хәлимнең 80 яшьлек юбилеена багышланган иҗат кичәсе Казанның «Сәйдәш» мәдәният сараенда үтте. Казанның Совет мәйданы янәшәсендә урнашкан, хәзер затлы ремонтланган матур зал элек «ДК Строителей» иде.
«Бер сәгатьтә ничә мизгел бар?» – Зөлфәт Хәкимнең Татар телендәге әдәби әсәрләргә ябык конкурсның «Роман» номинациясендә җиңеп чыккан әсәре. Татарстан Язучылар берлегенең Проза һәм тәнкыйть остаханәләре, берләшеп, әлеге роман буенча фикер алышырга җыелды. (далее…)
1965- 80 елларда да Иске Кулаткы районының «Күмәк көч” район газетасы редакциясе Татарстан язучылары белән тыгыз элемтәдә яшәде. Танылган язучылар районыбыз халкы белән очрашып үзләренең әдәби иҗатлары, уңышлары, матбугат яңалыклары белән таныштырып искекулаткылыларны шатландырдылар. (далее…)
Татарстан Язучылар берлеге рәисе, Татарстан Дәүләт Советы депутаты Ркаил Зәйдулла 60 яшьлек юбилей кичәсен Чаллыда уздырды. Туган көне гыйнварда булса да, юбилей чаралары ел дәвамында сузылды. Баштан туган ягы – Чувашиядә, аннары Казанда Камал театрында узган булса, ниһаять, Чаллы тамашачысы да юбилей кичәсен күрде.
Татарстанның халык шагыйре, танылган язучы, җәмәгать эшлеклесе, ТР Дәүләт Советы депутаты, Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла белән Чаллыда узачак иҗат кичәсе алдыннан очрашып, гамле әңгәмә кордык. (далее…)
Шушы көннәрдә татар әдәбияты, мәдәнияте тарихчысы, тәрҗемәче, Татарстан Республикасының Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт бүләге иясе Лирон Хәмидуллинга 90 яшь тула. (далее…)
Вакыт тәгәрмәче, бернинди җил-давылларга, олы һәм кече шатлык-кайгыларга да карамастан, әйләнә дә әйләнә. Адәм балалары туа, яши, якты дөньядан китеп тә бара. Шунысы юаныч һәм куаныч: хәтер яши, кешелекне дәвам иттерә, чорлар, буыннар арасындагы бәйләнеш-элемтәләрне тәэмин итә. (далее…)
«Казан утлары» журналы берничә ел элек башлап җибәргән әдәби әсәрләр бәйгесе үзе бер вакыйга булып тора. Ул яңалыгы белән дә, нәтиҗәлелеге белән дә әһәмиятле. (далее…)
Татарстанның халык шагыйре Разил Вәлиевның «Яшик әле!» дип аталган иҗат кичәсе тулы залда бер сулышта узды.
Театр ишегеннән кергәндә үк билет сорап торучылар бар иде. Залның бер өлешендә – 11 рәткә кадәр урыннарга чакыру билетлары таратылган, калганына сатылган икән. «Башкортстаннан туганнарым килгән иде, аларга билет сатып алдым», – диде кайтканда шагыйрә Нәҗибә Сафина. «Дөрес эшләгән билет сатып Разил абый, кеше билетны акча белән алгач, килми калмый. Ә бушка таратсаң – алуын ала, килмәскә дә мөмкин», – диде Камил Кәримов. Әйе, язучы, үзенең халыкта кадере барлыгын белү өчен, билет сатып иҗат кичәсе ясарга тиеш. Безнең күпме язучы болай эшли ала?!
Иҗат кичәләре бер яктан юбилярны котлау булса, икенче яктан – татар зыялыларының бер очрашу-күрешү мөмкинлеге. Камал театрының фойесы кайнап тора. Фойеда шагыйрьнең китапларыннан күргәзмә оештырылган. Разил абыйны «кулдан кулга йөртеп» диярлек котлыйлар да котлыйлар. Дуслары, туганнары, журналистлар… Котлаучыларның берсе – Казан шәһәре башкарма комитеты рәисе урынбасары Гүзәл Сәгыйтова чәчәкләрен һәм бүләкләрен фойеда гына тапшырды. (далее…)
Төркиядә төрек теленә тәрҗемәдә чыккан (тәрҗемәчесе – Татарстан язучылар берлеге әгъзасы Фатиһ Кутлу) татар хикәяләре антологиясе китабына карата төрек матбугатында беренче фикерләр күренә башлады. Әле генә кулыбызга “Яңа шәфәкъ” газетасында басылып чыккан “Татар хикәя табыныннан – әчесеннән, төчесеннән – төрлесеннән тәм-томнар… ” дип исемләнгән язма кулыбызга килеп иреште. Аны Ибраhим Демирҗи язган. Язма белән танышкач, минем, төрекләрнең “Гүзәл хикәяләр” дип аталган үз антологияләреннән (алар ике китап) алган үз тәэссоратым яңарды. Төрек халкын, аның мохитен тануымда шактый зур роль уйнады ул хикәяләр. (далее…)
Үзең яшәгән кала-салаларны өйрәнү, алар аркылы үз кавем-халкыңның тарихын ачыклау безнең тереклектә элек-электән үк күзәтелә. Артык ерак китмичә, Ш. Мәрҗани, Р. Фәхреддин кебек мөхтәрәм затларыбызның эшчәнлекләрен искә төшерү дә җитә. Совет чорында бу эш бераз сүлпәнләнеп торса да, соңгы ярты гасырда, бигрәк тә XXI йөзгә аяк баскач җирле тарихны өйрәнү киң колач алды. Күптомлык “Татар энциклопециясе” китапларында шактый гына татар авыллары хакында мәгълүматлар бирелгән. Дистәләгән район энциклопедияләрендә бу эш тагын да киңәйтелә һәм тирәнәйтелә. Ә инде аерым салаларны яктырткан китаплар саны, мөгаен, берничә йөздән артып киткәндер. Болар арасында хәтта “Шыгырдан” кебек (Ульяновск, 2010) гаҗәеп саллы, кирпеч калынлыгындагы басмалар да бар. Аерым кимчелекләре, бәхәсле яклары, бигрәк тә тел-стиль кытыршылыклары булуга да карамастан, бу төр китаплар күп төрле факт-мәгълүматларга, гаҗәеп кызыклы һәм файдалы иллюстрацияләргә гаять бай. Буыннар бәйләнеше, нәсел-шәҗәрәләре дә читтә калмаган. Аларда архив материаллары, язма әдәбият, фольклор, сәнгати-рухи, дини кыйммәтләр дә уңышлы гына файдаланыла. Еш кына тарих һәм хәзерге заман үрелеп бирелә. Кала-сала атамалары дәлилле генә аңлатыла. Шактый гына китапларның татарча басылуы да игътибарга лаек. Әмма әле бу юнәлештәге эшне тагын да көчәйтәсе бар. (далее…)
Зәй якларына Татарстанның халык язучысы Аяз Гыйләҗевның тормыш иптәше Нәкыя ханым, балалары, оныклары, туганнары килде. Алар нәсел тамырлары тоташкан Бигеш һәм Урта Баграж авылларында булды. (далее…)
1936 елның 24 нче маенда җиһанга аваз салган Индус Ризак (Риза угылы) Таһиров – соңгы ярты гасырда Татарстанда, татар дөньясында гына түгел, ә ил күләмендә, халыкара мәйданда да шактый танылган шәхес. Ул – күренекле тарихчы, сәясәтче, остаз-педагог, җәмәгать эшлеклесе, профессор, академик. Аның балалык һәм үсмер, мәктәптә уку еллары Шөгер, Түбән Чыршылы, Әлмәт кебек билгеле кала-салаларда уза. Әнисе Әминә Каюм кызы – укытучы, мәктәп директоры, мәгариф бүлеге хезмәткәре. Әтисе Ризак Шәйхетдин угылы – авыл советы рәисе һәм колхоз җитәкчесе. Бөек Ватан сугышы башлангач, хәрби хезмәткә алына. Рота белән командалык иткән өлкән лейтенант дәрәҗәсендәге бу зат 1944 елның ноябрендә һәлак була, Латвия туфрагында җирләнә. Әтисез калган өч бала әниләре тәрбиясендә үсә. Шунысы гаҗәп: аларның икесе зур галим буларак таныла. Индус әфәнденең энесе Энгель Таһиров (1940 елгы) – шулай ук тарих фәннәре докторы, профессор, академик, җәмәгать эшлеклесе. (далее…)
Язучы Ринат Мөхәммәдиев «Интертат»ка интервьюсында ханбикә Сөембикәне каһарманлаштыру белән килешмәвен әйткән иде. Язучы Ркаил Зәйдулланың 2018 елда Сөембикә хакында язган фикерләрен тәкъдим итәбез. (далее…)
Узган атнада Нурлат районы авылларында да сабантуйлар шаулап узды. Юк икән әле, халкыбызының ямьле бәйрәмнәре болар белән генә бетмәгән икән әле. Бу атна башында исә иң соңгысы, төбәктәге бер-бератлы үткән сабантуйлар парадын түгәрәкләп, Бикколда төгәлләнде, ниһаять.
Иң яхшы җырчыны сәхнәгә соңрак чыгаралар дигәндәй, тикмәгә генә булмаган икән бу галәмәт. Оештыру җәһәтеннән бүтәннәргә дә үрнәк булырлык иткәннәр, милли гореф-гадәтләргә яңа төр бизәкләр кушканнар Биккол кешеләре. Шуның өчен, биредәге мәҗлес бик тә үзенчәлекле, район тарихында (хәер, бер монда гына микән?) әлегә тиклем булмаганча, көтелмәгәнчә башланып китте дә. Хикмәт шунда ки, сабантуйлар мәйданы инде озак еллар элек күренекле педагоглар Гыйззелбәнат Вәлиәхмәт кызы Нуруллина (1918-2003) белән Хәйдәргали Галимдар улы Диндаров(1909-1973) гаиләсе яшәгән, хуҗалар үзләре васыять итеп калдырган йорт-җир һәм бакча-каралты биләмәсендә урын алган. Һәм авыл халкының яраткан, һич онытылмас укытучылары истәлеген яд итеп, дүшәмбе көнне биредә аларның шул йорт нигезе урынына тантаналы төстә күркәм истәлек стеласы-һәйкәле ачылды. Ирле-хатынлы мәгариф әһелләре гомер кичергән изге нигезне шулай күркәм төстә билгеләп язылган хәтер ядкәренең үзәк урамда, нәкь менә мәктәп янында, парк-бакча күршесендә урнашуы да нур өстенә нур өстәп тора кебек. (далее…)
Игү аты (исеме) калса, ирнең йахшырак,
Соңра калгыйнча тулы алтун рәвак (сарай).
Йадкяре калса кемнең игү ат -,
Үлмәс ул ир – кемдә булса, бу сыйфат.
Сәйф Сараи (1321-1396) (далее…)
«Бүгенге көн шагыйрь Зөлфәт көне булып хәтердә калсын иде», – диде шагыйрьнең кызы Кадрия Хәлилова Зөлфәт яшәгән йортта истәлек тактасы ачылганда. Кичә татарның әдәби дөньясында Зөлфәт көне иде. (далее…)
Тукай туган көндә өч традицион чара бар. Иртән Президент Рөстәм Миңнеханов Тукайның сквердагы һәйкәленә чәчәкләр сала. Аннары Опера театрында рәсми чара – лауреатларны игълан итү белән бергә бер сәгатьлек концерт программасы. Бирегә махсус чакыру билетлары белән керәләр. Билетларны мәдәният министрлыгы тарата. Өченче иң традицион һәм халыкчан чара – Шигырь бәйрәме. Монысына килү һәр татарның намус эше. (далее…)
Татарстан язучылар берлеге съезды 8 апрельгә билгеләнгән иде. Әмма төрле сәбәпләр аркасында ул кичектерелде. Чираттан тыш съезд уздыруның төп сәбәбе – искергән уставны яңарту. Кичектерелүнең бер сәбәбе – уставның съездга чыгарырлык итеп эшләнеп бетмәве. «Язучылар берлегенең уставы туксанынчы елларда кабул ителгән. Ул инде юридик яктан да искергән», — дигән иде Ркаил Зәйдулла. Ул устав үзгәртүнең Россия берлекләре составына керү яки рәиснең эшләү срогын озайту өчен эшләнмәвен ассызыклап, «рәис элеккечә ике срок кына эшли ала — моңа үзгәрешләр кертелми», — дигән иде. (далее…)
Якуб Зәнкиевнең балачагы Төмән өлкәсенең Тубыл районы, Хуҗайлан авылында уза. Булачак язучы Иркутскида туган. Бик иртә тормыш дәресләре кичерә. Сигез яшендә әнисен югалта.
Аның беренче укытучысын Габделәхәт абый дип атаганнар. Якуб абый өченче сыйныфны тәмамлагач, 1930-31 уку елында Хуҗайланга яңа укытучы Мөхәммәдулла Урамаев килә, ул өч еллык башлангыч мәктәпне дүрт еллык итеп үзгәртә, күрше авылга бармыйчан, Якуб абый һәм аның дуслары дүртенче сыйныфка укырга керә. (далее…)
Бу исем татарча белгән, укыган, аеруча татар мәктәбендә белем алган күпчелек милләттәшләребезгә билгеле бер дәрәҗәдә таныш. Инде соңгы йөз еллап вакыт эчендә аның әсәрләре дәреслек-хрестоматияләрдә, антология- энциклопедияләрдә, гәҗит-журналларда, җыентыкларда басылып килә. Аерым китаплары да бар. Академик хезмәтләрдә, әдәбият тарихы китапларында бу затның әдәби иҗаты хакында саллы гына язмалар да дөнья күргән. (далее…)
ТР Президенты карамагындагы Татар телен саклау һәм үстерү комиссиясе инициативасы белән оештырылган ябык әдәби бәйге җиңүчеләре кичә — Халыкара туган тел көнендә дипломнарын, билгеләнгән суммага сертификатларын һәм чәчәк бәйләмнәрен кабул итеп алдылар. (далее…)
18 февраль көнне берьюлы ун язучыны Түбән Кама каласына кунакка чакырдылар. Ярты ел чамасы элек Мөслим районы башлыгы булып торган Рамил Муллинны Түбән Камага күчереп куйдылар, ә ул әле туган җирендә үк ел саен әдәбият көннәре уздыруны гадәткә керткән иде, менә шул йоланы хәзер яңа урынында да дәвам итә икән. Сәбәбе дә җитди – Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулланың алтмыш яшьлек юбилее, Рамил Хәмзә улы аны Түбән Камада да билгеләп үтәргә карар кылган. (далее…)
«Татмедиа» белән Татарстан язучылар берлегенең уртак киңәшмәсендә язучылар нәрсә турында сөйләшергә мөмкин? Февраль-апрель аралыгында татар зыялылары арасында төп тема — Тукай премиясе генә була ала. (далее…)
Болгар дәүләтендә ислам диненең рәсми кабул ителүенә 1100 ел тулу уңаеннан. (далее…)
Татарстанның Питрәч районында XVII гасырда Мәүлә Колый тәхәллүсе белән иҗат иткән татар һәм башкорт суфи шагыйре хөрмәтенә стела төзелеше быел башланачак.
Язучы гына түгел, бәхетлеләр исәбендә әлеге китапларның авторлары да бар, билгеле. Быел «Рухият» программасы барысы 10 басма – Ризаэддин Фәхретдиннең «Нәсыйхәт» китабы, Гамил Афзалның «Язбикә», Фоат Садриевның «Көлке көлә килә», Гөлчирә Ибәтуллинаның «Сагына бөдрә таллар…», Җәлил поселогындагы картлар һәм инвалидлар интернат-йортында яшәүче Лилия Гәрәеваның «Серләремне айга сөйлим», Александр Дорофеевның «Лесные сказки» җыентыклары, рус телендә иҗат итүче 12 шагыйрәнең әсәрләре тәрҗемә ителгән Индус Сирматовның «Илһамлы кызлар җыры» җыентыгы, шулай ук Әзһәр Шакировның «Халкыбызның кадерле шәхесләре» китабы, «Олег Кульпин. Кистью и сердцем» альбом-каталогы, «Замандашлар» сериясеннән «Адиб Маликов – записки солдата эпохи» мемуарлар китабын тәкъдим итте. Әлеге китапларның язмышлары да алдан язылган. Ел саен «Татнефть» тарафыннан нәшер ителгән басмалар Татарстандагы китапханәләргә, уку йортларына, музейларга, балалар йортларына, картлар йортларына, шулай ук Россия һәм чит илләрдә яшәүче милләттәшләребезгә җибәрелә. (далее…)
Моннан бер ай элек Казанда Россия язучылар берлеге вәкилләре булып киткән иде. Татарстан язучылары бүген, киң итеп әйткәндә, башка төбәкләрдәге иҗат берлекләре белән хезмәттәшлек турында фикер алышты, ә җыйнак кына итеп әйтсәк, Россия язучылар берлеге тәкъдиме турында фикерләрен республика җитәкчелегенә җиткерделәр. (далее…)
Татарстан язучыларын үз канаты астына алырга Россия Язучылар берлеге рәисе Иванов һәм аның командасының Казанга килүе — очраклы гына булса кирәк — Хәтер көненә туры килде.
14 — 16 октябрьдә бер төркем рус язучылары «Литературные города России» проекты кысаларында Казанда булып китте. Аларны ТР мәдәният министры кабул иткән, Пушкин исемендәге мәдәният үзәгендә иҗат кичәсе узды, рус әдәбияты үсеше проблемалары буенча түгәрәк өстәл утырышы оештырылды. (далее…)
Милләт, тел язмышы өчен борчылучы, аны саклап калыр өчен бар тырышлыгын куючы Татарстанның халык язучысы Нәбирә Гыйматдинова белән җанлы әңгәмә кордык. 20 октябрь көнне яраткан язучыбызга 65 яшь тулды. (далее…)
Шагыйрь буларак «Дәрдмәнд» тәхәллүсе белән мәгълүм Мөхәммәтзакир Рәмиев 1859 елның 23 ноябрендә Оренбург губернасының Эстәрлетамак өязе Җиргән авылында сәүдәгәр Мөхәммәдсадыйк агай гаиләсендә туа. Ул — бөек татар шагыйре, дәүләт һәм җәмәгать эшлеклесе, алтын приисклары хуҗасы, 1 нче гильдия сәүдәгәре, иганәче һәм нашир. (далее…)
Татар-башкорт шагыйре, публицист, җәмәгать эшлеклесе Шәехзадә Бабич 1895 елда Уфа губернасы Бөре өязе (хәзерге Башкортстан Республикасы Дүртөйле районы) Әсән авылында туа. Башлангыч белемне әтисе Мөхәммәдзакир хәзрәт кул астында «Мәдрәсәи Максуди» җәдит мәдрәсәсендә ала. (далее…)
Шагыйрь, акын Мифтахетдин Акмулла 1831 елның 12 декабрендә Оренбург губернасы Бәләбәй өязе (хәзерге Башкортстан Республикасы, Миякә районы) Туксанбай авылында имам гаиләсендә туа. Башлангыч белемне Ябалактамак авылында ала, аннары Эстәрлебаш мәдрәсәсендә илаһият галиме һәм суфи шагыйрь Шәмсетдин Зәкидә, Троицк мәдрәсәсендә Зәйнулла ишанда укый, соңрак шул төбәкләрдә мөгаллимлек итә. Башкорт сахрасын, казакъ далаларын гизгәндә «Акмулла», ягъни «Тугры сүзле» тәхәллүсе ала һәм кыю фикерләре белән таныла. (далее…)
Муса Җәлил 1906 елның 2 февралендә Оренбург губернасы Мостафа авылында күп балалы гаиләдә дөньяга килә. Әтисе Мостафа һәм әнисе Рәхимә авыр крестьян хезмәте белән көн күрәләр. Алты яшендә Муса авыл мәктәбенә укырга керә. Малай күңел биреп, тырышып укый. Шигырьләр ярата һәм үз фикерләрен гаҗәеп матур итеп әйтеп бирә белә. (далее…)
10 сенябрь көнне Казандагы 1 номерлы автобуска утыручылар үзенчәлекле тамаша шаһиты булды. Көн дәвамында башкала урамнары буйлап «Әдәби автобус» йөрде. (далее…)
«Яман шешне бронхит чире дип дәваладылар»
Татарстанның халык язучысы Гәрәй Рәхимнең хатыны Диләрә ханым сүзләренчә, язучы үпкәсендә яман шеш булу сәбәпле бүген иртән җан биргән. (далее…)
Нур Әхмәдиев безгә «Бәхет төне», «Каенлы юл», «Карлы чыршылар», «Кунак егет», «Каз үләне», «Яз да димә, көз дә димә» кебек популяр җырлар авторы, талантлы шагыйрь һәм прозаик буларак таныш. (далее…)
2012 елда инсульт кичерсә дә, Фарсель абый әле шушы көнгә кадәр йөгереп йөрде. Нәкъ ике ел элек мин аларның дачаларында булган идем. Бергәләп шашлык кыздырдык, яңа өлгергән җиләктән тәмле десерт ясап ашадык. (далее…)
Бервакыт Пензага фәнни конференциягә барганда Нурулла Гариф белән танышкан идем. Ул — тарих фәннәре кандидаты, төбәк тарихын өйрәнеп, китаплар язучы, Татарстанның Язучылар берлеге әгъзасы, бүгенге көндә авыл мәктәбендә физика укытучысы. (далее…)
Узган гасырның җитмешенче-сиксәненче елларында бик популяр булган язучы Вакыйф Нуруллинны күпләр әле дә хәтерлидер. (далее…)
Бөтен Русияне генә түгел, Яурупаның да әллә никадәр кешеләренә икмәк хәзерләп тамагын туйдыручы авыл халкы ач тора башлады. Ачлык башланды:
Кече Битаман — татар әдәбиятына язучы Рафис Корбанны биргән авыл. Соңрак анда аның ярдәме белән Данил Салихов килеп урнашкан һәм авыл читендә — ерганакның икенче ярында тыйнак кына утар торгызып куйган. (далее…)
Гәрчә Саимә апага 93 яшь булса да, «Саимә Ибраһимова вафат» дигән хәбәр көтелмәгәндә булды. (далее…)
Мин кечкенә вакытта, узган гасыр башында язылган әсәрләрне укып, утыз яшьтә кеше бабай була икән дип уйлый идем. «Коточкыч бит! Элекке заманда унсигез яшьлек кызларны утыз яшьлек бабайларга кияүгә биргәннәр!» (далее…)
Г.Кариев исемендәге Казан татар дәүләт яшь тамашачы театры директоры, танылган шагыйрә һәм сценарист Луиза Шарова (Янсуар) – әдәбиятны бик яратучы һәм нечкә тоемлаучы шәхес. Аның китап киштәсенә күз салу – димәк, маҗаралы сәяхәткә чыгу ул. (далее…)
Хәсән Туфан яшел карадан башка кара белән һич язмаган, диләр. (далее…)
«Бүгенге әдәбият һәм җәмгыять» дип аталган дискуссион мәйданчык утырышы Татарстан язучылар берлегендә булды һәм аның модераторы Татарстанның халык язучысы, ТР Берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла үзе иде. (далее…)
Балаларны әти-әнисенең күз карашыннан да куркып торырлык итеп тәрбияләгән әти-әниләргә һәйкәл куярга кирәк. ТР Дәүләт Советы депутаты, Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла шул фикердә. (далее…)
Язучы Ибраһим Гази яшь чакта иптәшләре арасында яхшы, матур киенеп йөрүче булып кына түгел, ә бөтен нәрсәдә пакьлекне, пөхтәлекне таләп итүче булып та танылган иде. (далее…)
11 май көнне иртән “Фәйзи урамындагы бер мәктәптә атыш…” дигән шомлы хәбәрне ишеткәч тә йөрәгем өзелеп төшкәндәй булды. “175 нче гимназия!” Анда бит минем күпме дусларым, (далее…)
Бөек шагыйрь Габдулла Тукайның 135 еллыгына без нинди уңышлар, сөенеч-яңалыклар белән керәбез? Быелгы бәйрәм тарихта калачакмы, әллә чираттагы концерт сыман, бик тиз хәтердән җуелырмы? (далее…)
Г.Тукай әдәби музеенда Габдулла Тукайга 135 ел тулу уңаеннан «Тукай укулары – 2021» бөтенроссия фәнни-гамәли конференциясе узды. (далее…)
КФУның татар әдәбияты кафедрасы профессоры, филология фәннәре докторы Фоат Галимуллин фикеренчә, бүгенге көндә татар шигърияте югары дәрәҗәдә, шуңа күрә аның өчен борчылыр урын юк. (далее…)
Тукай намазлыгы белән нишләгән? Үзенең тормышында иң зур хаталарның берсе дип нәрсәне атаган? Мәдрәсә шәкертләрен үзенә ничек иярткән, нинди мода керткән? Мәшһүр татар шагыйренә 135 ел тулу уңаеннан Азатлык аның тормышы турында билгеле булмаган фактлар барлады.
Театрларыбыз сәхнәләрендә классик әдипләребезнең спектакльләрен карагач, анда аулак өй күренешләрен күргәч, “Эх, булган бит вакытлар! Яшьләргә очрашырга, табышырга-кавышырга менә дигән урыннар!” – дип, сокланып та, бераз көнләшеп тә утырабыз. (далее…)
1906 елда Габдулла Тукайга Уральскига барганда Бузулук, Богырыслан шәһәрләре, шулай ук Похвистнево районының Мәчәләй авылы аша үтәргә туры килгән, дип сөйли Иске Мәчәләй авылында туып-үскән, хәзерге вакытта Самар шәһәрендә яшәүче Тагир ага Мамышев. Бу хакта аңа шагыйрьнең яшьтәше булган әтисе Гобәйдулла ага сөйләп калдырган. (далее…)
Борынгы төрки әдәбиятның иң танылган үрнәкләреннән берсе булган «Котадгу белек» әсәрен Караханлы дәүләте чорында Йосыф Баласагунлы язган. Бу эшне ул 1069 елда Баласагунлы шәһәрендә башлап, 1070 елда Кашгарда тәмамлаган. (далее…)
Революциягә кадәр Казан байларында тегүче булган авылдашларыбыз Һидиятулла Хәйруллин белән Хәлил Хәбибуллин да Габдулла Тукайны яхшы хәтерләп, бу хакта Мөхәммәт Мәһдиевкә сөйләгәннәр. (далее…)
Күренекле татар шагыйре Рәдиф Гаташ татар, төрек һәм Ауропа әдәбиятларының иң матур, иң бай традицияләрен үрнәк итеп алып, менә инде алтмыш елдан артык армый-талмый шигырьләр язып, безләрне сөендереп яши. (далее…)
Апрель аеның бәйрәмнәре үзара тыгыз бәйләнгән: Юмор көне белән башлана ул, Г.Тукай көннәре белән төгәлләнә. Хуҗа Насретдинның да туган көне шушы айда – Халыкара ЮНЕСКО оешмасы 1998дә аның тууына 700 ел дип игълан иткән иде. (далее…)
Авырлык килгәндә ярдәм кулы сузган халык турында “поганый, злой, насильник, убийца” дип язу хакыйкатьме? Татар халкының мең еллар дәвамында чарланган теле бар. Патша хөкүмәте татар балаларын укыту өчен сукыр бер тиен (далее…)
Роберт Миңнуллинның вафатына бер ел булганда аның яңа китабы дөнья күргән. Китапны язучының кызы Таңсылу Cабирова туплап чыгарган. Бу хакта ул үзе инстаграмда хәбәр итте. (далее…)
24 март көнне Татар китабы йортында Татарстанның халык шагыйре Равил Фәйзуллин белән «Җырларда — ил гаме» дип исемләнгән очрашу узды. Кичә Раушания Җиһангирова башкаруында шагыйрь сүзләренә язылган җырлар белән ачылды. (далее…)
Шагыйрь Мәҗит Гафури илле дүрт яшендә вафат булды. Карт түгел иде әле. Иҗатының ташып торган чагы. Шуңа карамастан, татар матбугаты инде аны күптән карт шагыйрь дип атап йөртә иде. Кем белә, бәлки, әле картлыгы өчен түгел, (далее…)
Кукмарага эш визиты белән Татарстан Республикасының халык шагыйре, Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү Комиссиясе әгъзасы Рәзил Вәлиев, республиканың Дәүләт Советы депутатлары (далее…)
Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулланың яңа вазыйфадагы беренче эш-гамәлләрен каләм ияләре игътибар белән күзәтә. Инде «сайлау дөрес узмады» дигән сүзләр тынды, (далее…)
«Сәмәркандка эшелон» — Гүзәл Яхинаның шушы көннәрдә басылып чыккан романы шулай атала. Соңгы берничә ел эчендә ике бестселлер язган автор укучыны бу юлы ни белән гаҗәпләндерер икән? (далее…)
Газета укучыларыбызның күбесе, бирәк тә өлкәнрәк яшьтәгеләре — рухи тормышыбызда китап хакимлек иткән чор балалары. Китап — күпләрнең гомер юлдашы да, дөньяны танып-белүдә төп чыганак та, уй-хыялларны чынга ашырырга әйдәүче маяк та, үзгә бер тәрбияче дә. (далее…)
ТРның Дәүләт Киңәшчесе, «Яңарыш» Республика фондының Попечительләр Советы Рәисе, ЮНЕСКОның мәдәниятара диалог буенча Махсус илчесе Минтимер Шәрип улы Шәймиев белән «Безнең мирас» журналының баш мөхәррире Ләбиб Лерон әңгәмәсе/
Аларның корылтае демократик булуы белән истә кала. Үз рәисләрен сайлыйлар, әгәр «өс»тән тәкъдим төшсә, теше-тырнаклары белән каршы торалар. Бу юлы Татарстан Язучылар берлегенә рәислеккә кемнәр дәгъва кылды соң? (далее…)
КФУның татар әдәбияты кафедрасы профессоры Фоат Галимуллин татар әдәбияты классигы Әмирхан Еникинең «Кояш баер алдыннан» хезмәтенә нигезләнеп, әдипне сәясәтне тирән бәяли алган публицист итеп күрүен әйтте. Бу әсәрендә ул Сталин чорын да тәнкыйтьли. (далее…)
Бүген татар җәмәгатьчелеге герой-шагыйрь Муса Җәлил һәйкәленә чәчәкләр салды һәм Җәлил әсәрләре буенча «Муса фест» иҗади спектакльләр марафонын башлады.
«Әтием нибары 38 яшь кенә яшәп калган. Аның батырлыгын инде ничәнче дистә ел искә алабыз. (далее…)
Театрларның проза әсәрләренә мөрәҗәгать итүенең сәбәбе нәрсәдә? Язучы өчен сәхнәдә куелу-куелмау ни дәрәҗәдә әһәмиятле? Язучылар берлеге корылтаена нинди өметләр багларга? (далее…)
«Ул үзе тудырган, үз рухында тәрбияләгән татар буржуа интеллигенциясенең, дөресрәк әйткәндә, татар «джентельменнары»ның, татар «мадмуазельләре»нең йөрәгендә үзләре үлгәнче яшәр, бәлки», – дип язган Такташ Фатих Әмирхан үлгәч. (далее…)
Шагыйрә, Татар китабы йорты директоры Луиза Янсуар профессиональ югарылыкка ирешкән кешеләргә яхшы хезмәт хакы түләнергә тиеш дип саный. «Үз заманында татар әдәбиятында ашыкмый гына иҗат иткән һәм бихисап энциклопедик белем хәзинәсе калдырган „Әбүгалисинә“ кебек әсәрләребез булган. (далее…)
Бүген «Татмедиа»ның «Идел-пресс» полиграфия комплексында язучы Марат Кәбировның «Киллер» китабы 2000 данә тираж белән чыкты. «Киллер» — «Казан утлары» китапханәсе сериясендә чыккан икенче китап. (далее…)
Санкт-Петербург дәүләт университеты башкорт милли хәрәкәте вәкиле, тюрколог Әхмәтзәки Вәлидигә куелган бюстны алып атты. Прокуратура бу шәхес нацистлар белән хезмәттәшлек итә дигән дәгъва белдергән иде. «Интертат» соравы буенча, тарих фәннәре докторы Искәндәр Гыйләҗев бу уңайдан үз фикерен белдерде. (далее…)
Халык күңеленә үтеп керә алган әсәр татарлыкны, милли җанны саклап калу өчен өлеш кертә, дип саный Татарстанның халык шагыйре, Татарстан Дәүләт Советы депутаты Ркаил Зәйдулла. (далее…)
КФУ профессоры, әдәбият галиме Фоат Галимуллин 1917 елгы октябрь инкыйлабыннан соң татар язучысы Фатих Әмирханга карата карашлар үзгәреп, әдипнең иҗаты күләгәдә калды дип саный. (далее…)
Татарстан Мәдәният министрлыгы, Милли музее, Татар әдәбияты тарихы музее һәм Шәриф Камал мемориаль фатиры (Татар китабы йорты) яшь язучылар өчен оештырган «Проза» һәм «Әдәби тәрҗемә» номинацияләре буенча Шәриф Камал исемендәге әдәби премия җиңүчеләре игълан ителде. (далее…)
Хакмы-юкмы — анысын белмим (шәхсән үзем тыңлап та, ишетеп тормадым), безнең агай-эне арасында шундый бер хәлне искә төшергәләп торалар: имеш, Сибгат Хәким бервакыт үзенең каләмдәш дусты Нурый Арсланга болай ди: (далее…)
Матбугат чараларының һәркайсы диярлек гел фаҗигаләр, җинаятьләр турында язарга ярата дип мин еш канәгатьсезлек белдерәм инде. Моның рейтинг күтәрү, тираж җыю өчен эшләнгәнен белгән хәлдә дә (далее…)
Татар әдәбияты нинди хәлдә? Аңа икенче сортлы итеп карау гаделме? Татар әдәбиятын укучыга ничек кызыклы итәргә? Әлеге сорауларга җавапларны без «Татар әдәбияты: укучыга ничә адым?» дигән «түгәрәк өстәл»дә эзләдек. (далее…)
Аксубайның туган якны өйрәнү музеенда ана телебезнең үстерү өчен җан атып йөрүчеләрне җыеп, әдәбиятка һәм сәнгатькә багышланган төрле чаралар үткәрү гадәткә кергән. Оештыручысы – музей директоры, “Ак калфак” (далее…)
Радиодан Фоат абый Галимуллинның тавышы ишетелсә, каз тәннәре чыга. Юрий Левитан мәктәбен узган профессиональ диктор булуыннан тыш, ул әле галим, әдәби тәнкыйтьче һәм язучы да. (далее…)
«Мәдәни җомга» газетасында Рузилә Мөхәммәтова дигән авторның «Уза бәйгеләр, ага акчалар» дип аталган, йомшак кына әйткәндә, бик сәер мәкаләсен укыдым (N43-2020). Мәкаләнең Татарстан Язучылар берлеге рәисе Данил Салиховка кагылышлы урыннарында чамадан тыш усаллыгы, (далее…)
Әдәбият галиме, филология фәннәре докторы Әлфәт Закирҗанов, бүген татар мәктәпләре саны кимеп, балалар рус мәктәпләрендә белем ала икән, сәләте булган бала да рус телендә язарга мәҗбүр дип саный. (далее…)
Һәрберебезнең язучы тормышы үзенчәлекләре, татарның иң әһәмиятле әсәрләренә бәйле яшерен фактларны беләсе килә. Әлеге серләрне әдип, аның гаиләсе, геройларның прототиплары гына ача ала. (далее…)
Моңарчы тиңе булмаган бәйге. Татарстан Президенты каршындагы Татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе ярдәмендә тормышка ашырылачак әдәби бәйге турында язучы Рөстәм Галиуллин әнә шундый фикердә. (далее…)
Данил Салихов әдәби иҗатка сәхнә аренасы аша килде. Хәер, татар драматургиясенә көчле авторларның байтагы сәхнә аша килгәннәр, ягъни артистлык тәҗрибәсе аларга күренекле язучылар дәрәҗәсенә күтәрелергә ярдәм иткән. (далее…)
Әгәр исән булса, танылган драматург, режиссер, актер Әмир Камалиев (Аманулла) быел үзенең 60 яшьлек юбилеен билгеләп үтәр иде. Ни үкенеч, узган елның язында, чәчәкле май аенда (далее…)
Татар язучысы, шагыйрь һәм тәрҗемәче Кави Нәҗминең оныгы Фәридә Нәҗметдинова бабасы фатирында мемориаль бүлмә оештырды. «Зур Кызыл урамының 57б йортында 1952-1956 елларда (далее…)
Вафат булган кешене я мактарга, я аның турында берни дә әйтмәскә кирәк, диләр. Ә без бүген мактарга булдык. Сүзебез – Татарстанда билгеле шәхес, ярты гасырга якын «Искра» колхозын җитәкләгән Әтнә егете Фәйзи Галиев турында. (далее…)
«Идел» журналының әдәби суды яшь иҗатчыларның әсәрләрен тикшерүен дәвам итә. Арча районында Татарстан Язучылар берлеге белән бергә оештырылган процесстан репортаж тәкъдим итәбез. (далее…)
Казанның Juna төркеме «Amanat» альбомын чыгара. Ул хәзерге татар шагыйрьләренең шигырьләренә язылган җырлардан торачак.
Альбомның исеме символик, чөнки «әманәт» (далее…)
Россиядә яшәүче халыкларның XXI гасыр башы әдәбиятын ничек тасвирлап була? Милли әдәбиятларның нинди уртак тенденциясе бар? Нинди темалар якын киләчәктә отышлы булачак? (далее…)
Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Рәфкать Шаһиев бүген укучыны берни белән дә шаккатырып булмый дип саный. Ул Тукай һәм Сөләйманова премияләре, татар теле укытучыларының эшсезлеге турында сөйләде һәм бестселлер язып, дөньяга таныла алган татар авторларын атады. (далее…)
Халык күңеленә чын мәгънәсендә халык шагыйре булып кереп калган тагын бер кадерле шәхесебез – Әхмәт Рәшит бакыйлыкка күчте. Халык шагыйре, чөнки аның сүзләренә язылган җырлар күптән инде халык җырына әйләнде. (далее…)
Әхмәт абый китеп барды. Шагыйрьне Казанның Яңа Савин районындагы бер-берсенә гаять охшаш йортлар арасындагы ишегалдыннан соңгы юлга озаттылар. Ишегалдына татар язучылары шактый җыелган иде. (далее…)
Татарстан Дәүләт Советы депутаты Ркаил Зәйдулла Татарстан Президенты Рөстәм Миңнехановның республиканың эчке һәм тышкы хәле турында Дәүләт Советына еллык Юлламасына карата фикере белән уртаклашты. «Татар теленең яшәеше өметле булыр дип ышанасы килә», — диде депутат (далее…)
Татар әдәбиятының үткәне һәм бүгенге халәте, ул күтәргән проблемалар, аның дөнья әдәбияты күләмендә тоткан урыны һ.б. турында дискуссияләр матбугат битләрендә дә, зыялылар мәҗлесләрендә дә әледән-әле туып тора. Әдәбияты булган халыке өчен бу – табигый һәм кирәкле күренеш. (далее…)
Татар язучысы, шагыйрь Ленар Шәех Россиянең Язучылар берлегенә кабул ителгән. Бу хакта ул «Татар-информ» агентлыгы хәбәрчесенә сөйләде. Ленар Шәех сүзләренчә, ул август аенда документларын тапшырган (далее…)
Рүзәл Мөхәммәтшин дигәндә, җитди шигырьләр язучы, җитди кыяфәтле абый күз алдына килә. Әйе, талантлы, саллы сүзле, җитди шагыйрь ул. Тирән фикерле язучы, җәмәгать эшлеклесе. Әмма ни җитди абый-апалар да кайчандыр нәкъ синең кебек шук бала булган бит. (далее…)
Бүген татар зыялылары Туфан Миңнуллинның тууына 85 ел уңаеннан Казанның Яңа Татар зиратында әдипне искә алдылар, аның рухына дога кылдылар һәм каберенә чәчәкләр салдылар. Аның яшәү һәм үлем турындагы сүзләрен искә төшерделәр. (далее…)
25 август татар халкына Туфан Миңнуллинны бүләк иткән көн. Аны белмәгән, ишетмәгән татар юктыр да. Бүген әлеге легендар шәхесне каләмдәшләре, хезмәттәшләре, дуслары, якыннары искә алып, каберенә чәчәкләр салды. (далее…)
Татарстан Мәдәният көннәре кысаларында Мәскәүдә Габдулла Тукай һәйкәленә чәчәкләр салу тантанасы булды. Тантанада Мәдәният көннәре кысаларында Мәскәүгә килгән Татарстан шагыйрьләре, (далее…)
Иң күп күп куелган драматург, кискен чыгышлары белән истә калган депутат, «Кызыл тышлы дәфтәр»е белән халыкның сөйкемле сөягенә әйләнгән язучы. Мондый сыйфатларны тагын да санап булыр иде. Ләкин бу кадәресеннән дә сүзебезнең Туфан Миңнуллин турында икәне аңлашыладыр. Исән булса, 25 августта аңа 85 яшь тулган булыр иде. (далее…)
30 августта ТАССРның 100 еллыгына тагын бер бүләк әзерләнә. “Казан” милли-мәдәни үзәге бөтенләй дә матур, бәйрәм “күлмәге” киеп, Милли китапханә буларак эшли башлаячак. (далее…)
2020 елда «Глаголица» VII бәйсез әдәби премиясенең приз фонды 1,5 млн сум тәшкил итәчәк, алар конкурста катнашучы 100 яшь язучы һәм шагыйрь арасында бүленәчәк. Бу хакта «Бәхетле тарихлар» хәйрия фондының матбугат конференциясендә хәбәр иттеләр. (далее…)
Татарстанның халык шагыйре Равил Фәйзуллинның туган көне алдыннан, телефон саннарын җыйдым. «Минем турында бик күп яздылар инде, нәрсә генә язарсың икән», – диде ул. Үзе елмая. Күзләрендә, булдырырсыңмы, дигән сынаулы караш та сизәм. Тырышабыз аны, Равил абый! (далее…)
Рәниф Шәрипов шактый аянычлы язмыш кичереп тә, депрессиянең ни икәнен белмәгән, күзендә шуклыгын югалтмаган кеше икән. Аның белән танышкач, Дамирә апаның көйләнгән тормышын калдырып бирегә кайтуы аңлашыла да. (далее…)
Соңгы вакытта туктаусыз рәвештә кабатлана торган бер сүз бар. «Кеше хәзер китап укымый», – диләр. Кемдер аны тирән борчылу белән әйтә. Кемдер астыртын тантана белән: (далее…)
Үлем һәрвакыт үкенечле була инде ул. Якыннан белгән, гомер буе аралашкан кешеләр мәңгелеккә китеп барганда исә күңел озак вакыт үз урынына утыра алмый. Синең дөньяңның бер чите кителеп төшкән кебек була. (далее…)
19 июльдә галим Фәрит Хатипов арабыздан китте. Быел аңа 90 яшь тулган иде. Өлкән галим “Әдәбият теориясе” хезмәте, татар әдәбияты дәреслекләре, тәнкыйди әсәрләре белән истә калды. (далее…)
Татарстан Язучылар берлегенең идарә утырышыннан соң, рәис вәкаләтләренең бер елга озайтылуы турында хәбәр таралды. Күпләр моны җитәкче кәнәфиен бушатырга теләми дип кабул итте. (далее…)
Татарстан Язучылары берлеге, балаларны халыкара яклау көненә багышлап, социаль челтәрләрдә шигырьләр укыган видеоязмаларын кертеп, яңа флешмобка старт бирде. (далее…)
Татарстаныбызның йөз еллыгын билгеләп үткән көннәрдә, шушы вакыт аралыгында булган вакыйгаларны, ил тормышындагы хәлләрне, аларның нәтиҗәләрен барларга омтылу -табигый ихтыяҗ. Без моны татар халкы мисалында гына карасак та,
Адәм баласына гомер юлында кайда гына булырга, кемнәр белән генә аралашып яшәргә туры килми. Мин үземне бу уңайдан бәхетлегә саныйм, тормыш җилләре кайда гына илтмәсен янәшәмдә (далее…)
«Бүләк ит син миңа», «Яшьлегем эзләре», «Әйләнеп кайтыгыз» кебек йөзләгән популяр җырларның авторы, шагыйрь, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе Мансур Шиһаповның бер зур хыялы бар. Аның 80 яшен туган җирендә җыр бәйрәме ясап каршылыйсы килә. (далее…)
Әхәт Гаффарның әсәрләрен ял итү өчен укыйм димә: алар табышмак кебек эзләндерә, йокыны качыра, күңел тынычлыгын ала. (далее…)
Өйдә утыру татар язучыларына эшләү өчен уңайлы вакытмы, алар ябулы шартларда эшли алалармы? Язучыларыбызга шалтыратып, хәлләрен белештек. Төрлесе төрле уйда.
Озын гомер юлы үткән Лирон Хәмидуллинның әдәби эшчәнлегенә бәя бирү түгел, эшләгән эшләрен санап чыгу да күп вакыт сорый, (далее…)
Ил Конституциясенә тәкъдим ителгән төзәтмәләр турында фикер әйтү, кем булуыңа карамастан, зур җаваплылык таләп итә. Әлбәттә, Конституция Коръән-Кәрим дә, Библия дә түгел,
Шагыйрь, драматург, публицист, үткен телле тәнкыйтьче, тәрҗемәче, текстолог һәм фольклорчы галим Нәкый Исәнбәтнең тууына 120 ел тулды. 92 ел гомеренең 80 елы дәвамында халкына хезмәт иткән тирән фикерле әдип һәм галимнең иҗаты, шәхси тормышы гаятъ үзенчәлекле.
Моннан берничә ел элек, тәгаен мисаллары да белән, графоманлык хакында мәкалә язып бастырган идем. Шактый шау-шу кубарды. Бу хакта һаман да уйлаудан туктамадым, (далее…)
21 февральдә Пирамида күңел ачу комплексында «Әдәби марафон» проектының ун еллык юбилее узды.
«Әдәби марафонда катнашучыларның 1082се финалга чыкты.
Гадәттә, татар әдәбияты бармы дип әдәбият белән якыннан таныш булмаган кеше сорый. Татарстан Фәннәр академиясенең Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият (далее…)
Фатих Кәримгә һәйкәл эскизы карала. Бүген фронтовик шагыйрьнең һәлак булуына 75 ел уңаеннан, Миславский урамындагы 8нче йорт фасадына урнаштырылган мемориаль такта
Чулпан Әфраим кызы Зарипова-Четин (Чулпан Зариф) 1969 елда Арча районының Субаш Аты авылында дөньяга килә. Казан дәүләт педагогика институтын тәмамлый. (далее…)
Бүген Казан шәһәрендә татар язучысы Әмирхан Еники истәлегенә истәлек тактасы ачтылар. Бу тантанада Татарстан Дәүләт киңәшчесе Минтимер Шәймиев, Татарстанның мәдәният министры Ирада Әюпова, язучылар, артистлар катнашты.
Казан кооператив институтының Татар мәдәнияты үзәгендә ТАССРның 100 еллыгы, Бөек Җиңүнең 75 еллыгы уңаеннан, герой-шагыйрь Муса Җәлилгә багышланган кичә узды. (далее…)
Бүген, Россия фәне көне алдыннан, ТР Президенты Рөстәм Миңнеханов Казан Кремлендә дәүләт бүләкләре тапшырды. Бүләкләнүчеләр арасында филология фәннәре докторы, Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты хезмәткәре Фәрит Яхин һәм ТР Фәннәр академиясе вице-президенты Дания Заһидуллина да бар иде.
Габдулла Тукай әдәби музеенда Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге лауреаты, халык язучысы Нәкый Исәнбәтнең тууына 120 ел тулуга багышланган «Мин Тукайның замандашы» дигән фәнни-әдәби кичә узды.
КФУ доценты, галимә Миләүшә Хәбетдинова Габдулла Тукай әдәби музеенда Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге лауреаты, халык язучысы Нәкый Исәнбәтнең тууына 120 ел тулуга багышланган «Мин Тукайның замандашы» дип аталган фәнни-әдәби кичәдә татар халкы исеменнән Нәкый Исәнбәттән гафу үтенде.
Татарстан Язучылар берлеге рәисе Данил Салихов Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге лауреаты, халык язучысы Нәкый Исәнбәткә Казанда һәйкәл куярга тәкъдим итте. Бу хакта ул Габдулла Тукай музеенда
Русиядә киңкүләм танылу алган һәм татарлар арасында бәхәсләр кузгаткан “Зөләйха күзләрен ача” романы авторы Гүзәл Яхина әсәрнең чит илдә кызыксыну уяту сәбәпләрен аңлаткан.
Әдәбият галиме Дания Заһидуллина фикеренчә, галим Яхъя Абдуллин үзен милли фәнне булдыруга багышлаган шәхес. Бу хакта ТР Фәннәр Академиясендә Яхъя Абдуллинның 100 еллыгына
«Төрки лингвокультурология: проблемалар һәм перспективалар» Халыкара фәнни-гамәли конференциясе быел татар язучысы Әмирхан Еникинең тууына 110 ел тулуга багышланачак.
Туган якның тарихын, атаклы якташларның язмышын һәм төбәкне өйрәнү мәсьәләләрен яктырту өчен Бөтендөнья татар конгрессы «Туган җир»(«Родной край») журналы ачкан иде. Елга дүрт тапкыр 270 бит күләмендә 1000 экз. тираж белән басылучы бу журнал төбәк тарихын өйрәнүчеләр хәрәкәтенә сизелерлек тәэсир ясый. (далее…)
Рәшит Ваһапов иҗтимагый фонды «Яңа татар җыры» конкурсын тәкъдим итте. Оештыручылар, милли моңнарыбызны барлап, татар җыр сәнгатендә яңалык ачарга тели. Бәйге татар эстрадасына яңа сулыш кертерме? Әлегә сораулар бихисап.
Проблема бар икән, аны чишү өчен гадәттә башкаларның бу мәсьәләне ничек хәл иткәннәрен өйрәнәләр, дөньяда булган тәҗрибә белән танышалар. Халык саны буенча беренче
Әдәби ел йомгаклары утырышында Берлек рәисе Данил Салихов әйтүенчә, әдипләр татар телен саклау буенча актив эш алып бара. Бу җәһәттән ул мисалга, биштәренә китап тутырып, Татарстанны гына түгел, татарлар яшәгән һәр тарафны йөреп чыккан Фәүзия Бәйрәмованы китерде. (далее…)
Бүген Татарстан Язучылар берлеге рәисенең еллык хисабын, жанрлар буенча махсус докладларны һәм фикер алышуда ясалган чыгышларны тыңланылды. Әдәби ел йомгакларына багышланган җыелышта
Филология фәннәре докторы, профессор Васил Гарифуллин күренекле татар галиме, профессор Хатыйп Миңнегуловны журналистларга мөһаҗирлектәге татар матбугатын кайтаруын әйтте. (далее…)
Күренекле татар язучысы Әхәт Гаффар үзенең иҗат кичәсен талантлы якташлар очрашуы буларак күзаллаган. Татарстан язучылар берлегенең Тукай клубында язучының 70 яшьлегенә багышланган юбилей кичәсе узды.
Татар әдәбиятын һәм мәдәниятен армый-талмый таныта, татар әдәбиятын борынгы чордан алып бүгенгесенә кадәр өйрәнә, журналистларга мөһаҗирлектәге татар матбугатын кайтара һәм дәреслекләр төзи.
Татарстанның Язучылар берлеге рәисе Данил Салихов филология фәннәре докторы, профессор Хатыйп Миңнегуловны татар милләтен саклаганда каршы як белән бәхәсләшеп, дөреслекне исбат итүче шәхес дип белдерде. (далее…)
Рус драматургы Юлия Тупикина социаль челтәрдәге фикер алышулар вакытында “Заманча татар телле татар әдәбияты бик зәгыйфь үсенте хәлендә” дип белдерде. Ул бу сүзләрне Сөмбел Гаффарованың “яңа татар сәхнә телендә” язылган пьесасы
Татарстан язучылар берлеге үз сафларына яшьләрне чакыра. Яшь язучыларның республика семинары да шушы максатларны күздә тотып оештырылган. Семинар Татарстан Язучылар берлегенең Тукай клубында бара.
Дәүләт Советы сессиясендәге чыгышында депутат Ркаил Зәйдулла парламентның бер сессия утырышын милли мәгариф һәм татар теленең язмышы мәсьәләләренә багышларга тәкъдим итте.
Быел Дәрдмәнднең тууына 160 ел тулды. Беләбезме без бу шагыйрьне? Аның шәхесен, иҗатын аңлыйбызмы? “Аһ, туган каумем газиз!” әдәби кичәсендә әнә шул сорауга да җавап табылды.
Дәрдемәнд иҗатына багышланган әдәби-музыкаль кичә татар зыялыларын Тинчурин театры залына җыйды. «Аһ, туган каумем газиз!» дип аталган кичә шагыйрьнең 160 еллыгы уңаеннан әзерләнгән иде.
Закир Рәмиев (Дәрдемәнд/Дәрдмәнд) дигән күренекле шәхесебез булганлыгын мин 1950 еллар урталарында Орск шәһәренә килеп эшли башлагач белдем. Шул шәһәрдә гомер итүче зыялырак катлам кешеләре (далее…)
Балалар сәнгать мәктәбенең актлар залы узган атнаның җомгасында язучылар һәм журналистларның китапханәчеләр, аккалфаклылар, мөгаллимнәр белән очрашу урынына әйләнде. Шәһәребездә “Татмедиа” акционерлык җәмгыяте газета-журналлары редакцияләре һәм Татарстан китап нәшрияты “Уку бәйрәме” үткәрделәр. (далее…)
Булат Ибраһимов – яшь шагыйрь, Бөтендөнья татар конгрессының матбугат бүлеге хезмәткәре. Аның «Дәрдмәнд» спектаклен караганнан соң кагылдыргысыз шәхесләр исемлеге булдырырга кирәк дигән фикере җәмгатьчелекне аптырашта калдырып, сагайтып куйган иде.
Татарстан Язучылар берлеге рәисе Данил Салихов белән Державин укулары алдыннан очраштык. Максатыбыз – татар әдәбиятының хәле, аны борчыган мәсьәләләр турында сөйләшү. (далее…)
1938 елда Казанның “Пеләтән” төрмәсендә Г.Ибраһимовтан сорау алучы берәү, берничә мәртәбә аны камераның туң идәненә бастырып, өстенә бозлы су койдыртып җәфалый. Шуннан соң әдип төрмә хастаханәсенә эләгә һәм озакламый вафат та була. Тик аның җәсәде ничек җиргә тапшырылган? Кабере бүген кайда урнашкан? (далее…)
Зиннур Мансуровның шигырьләре кычкырып тормый. Ул мәйданга чыгып: “Яшәсен милләт! Безгә азатлык кирәк”, – диюгә тәңгәл шигырьләр түгел. Ул андыйларны бик теләсә дә, яза алмас иде. Әмма Зиннур сабыр гына итеп, фикерне үткәреп әйтә белә”, – дигән шагыйрь Зөлфәт Зиннур Мансуров турында. (далее…)
Әлбәттә, бәйрәм көнне проблемаларны барлап, аларны хәл итү юлларын эзлисе килми. Ләкин язучы бәйрәмдә мөнбәрдән телне югалтсак, Мумуга әйләнәбез дип әйтә икән, димәк, хәлләр мактанырлык түгел.
Мондый шартларда нишләргә соң? Төрле җирләрдә яшәгән каләмдәшләр белән дуслык элемтәләрен, әдәби багланышларны ныгытырга кирәк. (далее…)
Бу көннәрдә Татарстан Язучылар берлеге үзенең 85 еллык юбилеен билгеләп үтә. Бәйрәм чарасына һәрбер язучы чакыру алган. Республика җитәкчелеге, шулай ук күп кенә кунакларның килүе дә көтелә. (далее…)
ТР Дәүләт Советы депутаты Ркаил Зәйдулла Татарстан Президенты Рөстәм Миңнехановның VI чакырылыш Дәүләт Советына беренче Юлламасына карата фикере белән уртаклашты. “Ана теле турында әйткән сүзләре ошады”, – диде ул
Татарстан Республикасының халык шагыйре Ркаил Зәйдулла Дәүләт Советы депутаты мандаты алгач, татар телен укыту, мәдәният проблемаларын хәл итү юнәлешендә эшләячәген әйтте.
КФУ профессоры, филология фәннәре докторы Фоат Галимуллин Ает авылында Фатих Кәрим музее ватанпәрвәрлек тәрбияләүдә зур учак булачак дип саный. (далее…)
Яшь татар шагыйре Булат Ибраһимов күптән түгел Казанда күрсәтелгән «Дәрдемәнд» импровизацион спектакленә карата үз карашын белдерә һәм тәҗрибәләр ясарга ярамый торган шәхесләр исемлеген дә булдыру кирәклеге тәкъдимен кертә.
Татарстан язучыларын Болгар цивилизациясе музее янында Спас районы башлыгы Камил Нугаев каршы алды. Язучыларга икмәк белән тоз һәм чәкчәк тәкъдим иттеләр.
Татарстан язучылар берлеге рәисе Данил Салихов район башлыгына язучыларга игътибары өчен рәхмәтен җиткерде.
(далее…)
Язучы һәм тәрҗемәче Борис Вайнер татар әкиятләрен рус теленә тәрҗемә итеп китап чыгарды. Китапның сәнгати редакторы – Наилә Ахунова. (далее…)
Биектау районы Кече Битаман авылына Туфан Миңнуллин исемендәге II Бөтенроссия драматурглар семинарына килеп җиттек. Авыл табигате гаҗәеп киң һәм матур. Без тукталган йорт – Татарстан Язучылар берлеге рәисе Данил Салиховныкы. (далее…)
Хәтерләсәгез, заманында Туфан ага Миңнуллин каләмдәшләрен көн саен бер җөмлә булса да язарга, бер-берсе белән аралашырга өндәгән иде. Аның бу фикерен хуплаучылар да, мыек астыннан елмаеп үткәрүчеләр дә булды. (далее…)
Язучылар берлеге рәисе Данил Салихов туган телләрне укытуга кагылышлы мәсьәләдә язучылар читтә калды дигән гаепләү белән риза түгел. (далее…)
Татарстан Язучылар берлегенең актлар залында шагыйрь, алтынчы Закир Рәмиев-Дәрдемәнднең тууына 160 ел тулу (далее…)
