11 июльдә Татарстан Язучылар берлегеннән бер төркем каләм әһелләре – Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, Татарстанның халык язучылары Марсель Галиев, Рәдиф Гаташ, Нәбирә Гыйматдинова, Татарстан Язучылар берлегенең Яр Чаллы шәһәре бүлеге җитәкчесе Факил Сафин, яшь язучылар Йолдыз Миңнуллина, Лилия Гыйбадуллина, Алинә Бикмуллина, Гөлназ Нуриевадан торган делегация Татарстанның Аксубай районы Иске Кармәт авылында урнашкан Хәсән Туфан музей-йортына кайтты.
Кунакларны музей директоры Тәгъзимә Низамова, Иске Кармәт авылы җитәкчесе башлыгы Парфенов Андрей Владимирович, Аксубай районындагы Туган якны өйрәнү музее директоры Наталья Геннадьевна Куштукова, Аксубай районы Башкарма комитетының Мәдәният бүлеге җитәкчесе Тимирясев Алексей Сергеевич күмәч-чәкчәкләр белән каршы алдылар.
Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла быел Хәсән Туфанның рус теленә тәрҗемә ителгән шигырьләрен, аның турында истәлекләрне, хатларыннан өзекләрне чыгарабыз дип билгеләп үтте: “Без үзебезнең бөекләребезне онытмаска тиеш. Әлеге музейга кайтып, кадерле истәлекләр белән таныштык, үзебез дә яңаларын алып кайттык. Шагыйрьнең иҗаты онытылмаска тиеш, шул ук вакытта музеенда да, чишмәдә дә төзекләндерү эшләре сорала. Юбилей кичәсен дә зур итеп үткәрербез, мәктәпләрдә дә Хәсән Туфан турында дәресләр узарга тиеш. Туган ягында гына түгел, бөтен республикада һәм татарлар тупланып яшәгән җирләрдә иҗатына игътибар булыр дип уйлыйм”.
Музей директоры Тәгъзимә Низамова килгән кунакларга музей буенча экскурсия үткәрде, һәрбер экспонатның тарихы белән таныштырды, музей эшчәнлеге турында җиткерде. “Быел Туфан абыйның 125 еллык юбилее, шул уңайдан районыбызда да Туфан елы дип игълан ителде. Күңелемдә күптән бер теләк яши иде – язучыларны һәм районыбызның җитәкчеләрен чакырып, Хәсән абый рухына дога укытасы, бергәләшеп матур өстәл артында җыйналасы килде”, – дип билгеләп үтте Тәгъзимә ханым.
Әлеге очрашуны оештыруда шулай ук үзеннән саллы өлеш керткән Г.Тукай дәүләт премиясе лауреаты, халык язучысы Нәбирә Гыйматдинова да якташы Хәсән Туфан белән бәйле истәлекләрне җиткерде: “1979 елда, мине Язучылар берлегенә кабул иткәндә, идарә утырышында Хәсән абый да бар иде. Минем Аксубайдан икәнне белгәч, шулкадәр шатланды. Якын итеп миңа “канәт” дия торган иде. Хәсән абыйның зурлыгын, бөеклеген беләсең килсә, Мәскәү шагыйрьләренең сүзенә генә колак салырга кирәктер, алар һәрвакытта да: “Берегите Туфана” дип әйткәннәр”.
Соңыннан Яңа Дума авылы имамы Фәнис хәзрәт Низамов музейда азан әйтте һәм шагыйрь рухына багышлап Коръән укыды. Коръән мәҗлесендә район җитәкчесе Алмаз Миңвазыйхович Мингулов, район башлыгының урынбасары Илшат Минсабирович Заһидуллин, музейның беренче директоры Рушания ханым Минханова, Яңа Дума авылыннан балалар язучысы Раушания Низамова да катнашты. Өстәл артында район җитәкчелеге белән язучылар музейның бүгенге эшчәнлеге, юбилей елында районда Хәсән Туфанга багышлап узачак чаралар турында фикер алыштылар.
Аксубай районы җитәкчесе Алмаз Мингулов әлеге очрашуның зур бәйрәм булуын, районда ел башыннан Хәсән Туфанга багышланган төрледән-төрле чаралар даими үткәрелеп килүен билгеләп үтте.
Марсель Галиев музейның ачылган елларын искә алды: “Бер йөзләгән машина кайткандыр, кыш көне булды ул. Шуннан бирле күп нәрсә үзгәргән, музей баеган. Без яшь язучы булып килгән чорда Хәсән ага аксакал иде. Беренче мәртәбә мин аны Азнакай мәктәбендә очрашуда күрдем. Тоныграк тавыш белән, йодрыгын төйнәп, куе чәчләрен төшереп, “Кайсыгызның кулы җылы?” шигырен сөйләп торганы бүгенгедәй хәтердә. Сәхнәдә тулы залларда чыгыш ясаганын да күргәнем булды, аңа һәрвакытта да көчле итеп кул чабалар иде. Себердә, Урал якларында сөргендә булуы да тәэсир иткәндер инде”.
Татарстанның халык шагыйре, Г.Тукай дәүләт премиясе лауреаты Рәдиф Гаташ та Хәсән Туфанның олуг бер зат булуын билгеләп үтте: “Матур бер пәйгамбәрләр, әүлияләр затыннан булган, гаҗәеп бер күктән иңгән шәхес булып кереп калды Хәсән ага безнең күңелгә. Аның шигырьләрендә халыкның язмышы, халыкның рухы чагыла. Ул үз гомерендә искиткеч зур иҗади тормыш калдырды, бөеклек калдырды, биеклек калдырды. Мостай Кәримнең шундый сүзләре бар: “Татар – Тукай, татар – Такташ, татар – Туфан”.
“Хәсән Туфан – татар халкы өчен, шагыйрьләр өчен бигрәк тә, юл билгеләүче, дөм караңгы төндә юл саплаучы йолдызларның берсе. Шагыйрьнең кендек каны тамган туган җирендә, шигъри иман иңгән туфракта булу безнең өчен олы вакыйга, бик дулкынланып килдек бирегә”, – дип билгеләп үтте шагыйрә Лилия Гыйбадуллина.
Бәйрәм табыныннан соң каләм әһелләре авыл читендәге Туфан чишмәсендә дә булдылар.
Алинә Бикмуллина
Татарстан Язучылар берлегенең «Язучы» нәшриятында Тамара Искәндәриянең «Иң озын төннең иртәсе» дип исемләнгән китабы басылып чыкты.
Күренекле шагыйрә, Ш.Бабич исемендәге әдәби премия иясе Тамара Искәндәрия иҗаты – хәзерге башкорт шигъриятенең асыл өлгеләреннән берсе. Аның әсәрләрендә заманның фәлсәфи сынланышы да, тарихны гамьле-уйлы йөрәк белән иңләп сурәтләү маһирлыгы да чагылыш таба. Шагыйрәнең иҗаты җир-суыбызга тормышка, сөйгән ярына тирән мәхәббәт белән сугарылган.
Бүген, 1 июльдә, ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге язучылары «Ура, авылга!» проекты буенча Азнакай районында оештырылган җәйге татар аланнарында (лагерьларында) ял итүче балалар белән очрашты. Бүлекнең җитәкчесе Равил Сабыр һәм Гөлчәчәк Садретдинова Тымытык авылында, Мирсәй Гариф һәм «Гөлстан» әдәби иҗат берләшмәсе әгъзасы Халидә Галимова Әгерҗе авылында балалар белән аралаштылар.
«Ура, авылга!» проекты Татарстанда 23 июньдә старт алды. Бер атналык бушлай көндезге аланнарны «Алдынгылар хәрәкәте» оештырды. Узган ел 15 торак пунктында 700дән артык бала җыелган булса, бу җәйдә география ике тапкырга киңәйде. Ун районның 30 авылында 7дән алып 17 яшькә кадәр 2000нән артык бала һәм яшүсмер тупланды. Проектның максаты — туган телләрне заманча интерактив форматта өйрәнүне дәвам итү.
Тымытыктагы лагерьга 60 бала йөри. Алар арасында биредәге мәктәптә укучылар гына түгел, авылга җәйге каникулга кунакка кайткан шәһәр балалары да бар. Шул рәвешле алар әби-бабайдан өйрәнгән татар телен лагерьда тагын да ныгыта.
«Бөтен чаралар татар теленә, халык уеннарына, милли гореф-гадәтләргә багышланган. Мәсәлән, кичә бездә түшлек ясау, аны милли орнаментлар белән бизәү буенча мастер-класс узды. Икенче дәрестә балаларны пластик тасмалардан кәрзин үрергә өйрәттек. Тагын әле агачтан телефон куяр өчен терәк — подставка була инде русчасы — ясарга өйрәнәчәкбез. Аны да агачны яндырып милли бизәкләр белән матурландыру каралган. Ә иң күңеллесе мөгаен татарның иң яраткан бәйрәме Сабантуй уздырган көн булыр. Балаларны күп төрле милли уеннар, җиңгән өчен күпсанлы бүләкләр көтә», — дип сөйләде оештыручы педагог Гүзәл Гарипова.
Равил Сабыр һәм Гөлчәчәк Садертдинова балаларга үзләренең кечкенә чакта шулай ук лагерьга йөргәннәре, әдәбият, иҗат белән ничек кызыксынып киткәннәре, беренче әсәрләре кайчан басылуы, китап укуның ни өчен телефоннан видео карауга файдалырак икәне һ.б. турында сөйләделәр. Шулай ук Равил Сабыр Габдулла Тукайның балалар өчен язылган шигырьләрен укыды, балаларга аларның икенчел мәгънәсенә төшенергә булышты. Гөлчәчәк Садертдинова үзенең шигырьләрен укып күрсәтте, җыр ничек барлыкка килүе, аның сүзләренә язылган җырларның кайсы популяр артистлар җырлавы турында сөйләде.
«Мин үзем өчен Гөлчәчәк Садертдинова исемле шагыйрәне әле күптән түгел генә ачтым. Аның сүзләренә язылган бик күп җырларны яратып тыңласам да, мин аларның авторын белми идем, чөнки без бит гадәттә җырчыга гына игътибар итәбез. Ә бит шушы күңелгә үтеп керердәй сүзләрне язган шагыйрь дә, җаннарны айкап ала торган көен язган композитор да бар. Бик зур рәхмәт сезгә, Гөлчәчәк ханым, иҗатыгыз өчен!» — диде инглиз теле укытучысы Резедә Сабирова.
Килгән кунаклар Тымытык авылы мәктәбе китапханәсенә күпсанлы китаплар бүләк итеп калдырды. Алар арасында нефть төбәгендә яшәп иҗат иткән язучылар турында да, мондагы авторларның әсәрләре тупланган җыентыклар да, Бөек Ватан сугышы геройлары турындагы басмалар да, бүгенге проза китаплары да һәм әлбәттә инде балалар өчен махсус чыгарылган матур рәсемле китапчыклар да бар иде.
Әгерҗе авылындагы аланда исә бүген, 1 июльдә, ачылу көне иде. Шунлыктан нигездә алдагы көннәрдә нинди чаралар узачагы турында сүз барды.
«Мин балаларга үзебезнең Әгерҗе турындагы китапларны күрсәттем. Ник дигәндә, монда тарих та бар, туган якның матурлыклары да, Рейхстагка барып җиткән кешеләребез турында да, һ.б. Бәйгеләрдә җиңгән балаларга без бу басмаларны автограф куеп бүләк итәчәкбез. Төп игътибар иҗатка юнәлтеләчәк инде. Биш көн эчендә үсеп килүче буынга үзебез белгәннең бер өлешен генә булса да өйрәтеп калдырасы килә», — диде Мирсәй Гариф.
Аның сүзләре буенча, Халидә Галимова татар түбәтәйләрен бик шәп ясый, шуның буенча балалар өчен осталык дәресләре уздырачак. Шулай ук ул юморескалар язу һәм аларны сәхнәгә кую остасы да.
«Мин дә спектакльләрдә уйныйм, җырлыйм да әле. Туган ягыбыз тарихы остаханәсен да уздырырга дип торабыз. Бүген без балаларның кайсы нигә сәләтле икәнен ачыклый башладык. Сабантуенда һәркайсының талантын ачарбыз дип ышанасы килә. Иң төп бурыч — авылда да урысча сөйләшеп йөргән балаларда татар теленә игътибар булдыру. Мин инде әйттем бүген: «Татар телен белсәгез, 14 илгә барып андагы кешеләр белән рәхәтләнеп аралаша аласыз!» — дидем.
Язучыларның «Ура, авылга!» проектында катнашуы дәвам итәр дип көтелә. 8 июльгә Урманай авылы татар аланында очрашу уздыру планга кертелгән.
Резеда Шәмсуллина.
Фотоларны Тымытык һәм Әгерҗе укытучылары җибәрде.
Державин исемендәге республика премиясенә тәкъдим ителгән эшләр арасында татар шагыйрьләре әсәрләренең рус теленә тәрҗемәләре дә бар. Галина Булатова Туфан Миңнуллин, Лена Шагыйрьҗан, Нур Әхмәдиев, Роберт Миңнуллин, Ләбиб Лерон, Илсөяр Иксанова һәм башкаларның шигырьләрен тәрҗемә иткән.
«Бүген Казанда Державин исемендәге республика премиясенә тәкъдим ителгән эшләр турында фикер алышыначак. Очрашуда премиягә дәгъва итүчеләр катнашачак», – дип хәбәр итә Мәдәният министрлыгының матбугат үзәге.
Державин премиясенә дәгъва итүчеләр: Екатерина Аничкина («Кролик на луне»), Галина Булатова (татар шагыйрьләренең тәрҗемәләре, «Сильнее меня», «На своем языке» тәрҗемә китаплары), Евгений Сухов («Скитания Чудотворной» трилогиясе), Дмитрий Сивков («Дубровский. Дело князя Верейского» романы), Светлана Минһаҗева («В хрупком сумраке утра…»), Людмила Уфимцева («Писатель Геннадий Паушкин»), Эдуард Учаров («Каменев идет умирать…»), Вера Хәмидуллина («Риски памяти»), Рауза Хуҗахмәтова («Цвета радуги»).
https://tatar-inform.tatar/Рузилә Мөхәммәтова
Татарстан Язучылар берлегенең Тукай клубында күренекле шагыйрә Гөлшат Зәйнәшева истәлегенә багышланган концерт узды. Кичә дәвамында Гөлшат ханымның халыкчан җырлары яңгырады, тамашачылар аның катлаулы язмыш битләре белән танышты, җаннарына рәхәт алды. Кичәгә язучының кызы да килгән иде.
Концерт программасын Гөлназ Рәшитова алып барды. Гөлшат Зәйнашева образында «Әкият» курчак театры актрисасы Ләйсән Миннәхмәтова чыгыш ясады. Сәхнәне яшьләр — Казан консерваториясе һәм Казан музыка көллияте студентлары тотты. Алар «Яшь гомер», «Аерылмагыз», «Җәйге урман», «Күл буена килсәң иде» һәм башка җырларны башкарды. Кичә Гөлшат Зәйнәшева һәм Рөстәм Яхинның уртак иҗат җимеше — «Китмә, сандугач» әсәре белән тәмамланды.
Гөлшат Зәйнәшева – үзенчәлекле, талантлы кеше, шаян холыклы, шат күңелле, үзеннән дусларча көлгәннәргә ачу сакламый, үзе турында сөйләнгән мәзәкне ишеткәч, кара көйми, башкаларга кушылып, үзе дә рәхәтләнеп көлә торган шәхес иде.
Саха (Якутия) Республикасының Милли китапханәсендә Татарстанның халык шагыйре Ркаил Зәйдулланың балалар өчен язылган «Сабантуй» китабын тәкъдим итү булды.
Китап борынгы татар бәйрәме Сабантуйга һәм аның традицияләренә, милли уеннарга багышланган.
Тантанада республиканың халык депутатлары, Якутия Язучылар берлеге әгъзалары, татар диаспорасы вәкилләре, Якутия халыклары Ассамблеясе активистлары катнашты.
Комиксның хәзерге заманда урыны һәм татар әдәбиятына бәйләнеше турында Рәдиф Кашапов сөйләде.
Әлеге жанр ярдәмендә кыска хикәяләр дә, зур график романнар да, маҗаралар да, хис-кичерешләргә багышланган кыйссалар да, социаль проблемаларны, тарихи вакыйгаларны тасвирлаучы бәяннәр дә бастырыла. Шулай ук комикслар татар телен популярлаштыру өчен менә дигән ысул булып тора.
Ульяновск өлкә татар язучылары берләшмәсе әгъзасы, Татарстанның Чүпрәле районында яшәп иҗат итүче Азат Вахитов Татарстан Язучылар берлегенең шәрәфле әгъзасы итеп кабул ителде. Берлек рәисе Ркаил Зәйдулла Азат Вахитовка тантаналы рәвештә таныклык тапшырды. Азат Мөхәррәм улын чын күңелдән котлыйбыз һәм яңа иҗат уңышлары телибез.
Татарстан Милли китапханәсендә «Геройлар янәшә» – «Герои рядом» ачык әдәби-патриотик конкурсында җиңүчеләрне бүләкләү тантанасы булды. Конкурста Татарстан Язучылар берлеге әгъзалары да актив катнаштылар һәм призлы урыннар алдылар.
«Повесть» номинациясендә 1 урын – Гөлүсә Закирова «Энекәш», 2 урын – Илдус Диндаров «Хәрби исеме – Такташ», 3 урын – Рәҗәп Бәдретдинов «Томан тозагында», ll дәрәҗә кызыксындыру дипломы– Зиннур Хөснияр «Какул»; «Хикәя» номинациясендә 1 урын – Факил Сафин «Рәсемле хат», 2 урын – Галимҗан Гыйльманов «Китәр өчен кайту»; «Поэма һәм шигырьләр циклында» номинациясендә 1 урын – Рәфкат Шаһиев «Язлар сары түгел… » шигырьләр циклы, кызыксындыру дипломы – Сирень Якупова «Хәбәрсез югалган – үлмәгән…» шигырьләр циклы; «Повесть» номинациясендә (рус телендә) 1 урын – Александр Аввакумов «Обратной дороги нет» .
Каләмдәшләрне ихлас күңелдән котлыйбыз!
«Әдәбият аша Татарстан Республикасында патриотик тәрбиягә өлеш кертү» номинациясендә бердәнбер җиңүче Татарстан Язучылар берлеге булды.
Фото: «Татар-информ», Михаил Захаров
Чаллы шәһәренең үзәк китапханәсендә китап укучылар шагыйрә, тәнкыйтьче, популяр җырлар авторы, Татарстанның Язучылар берлеге әгъзасы Фәүзия Солтан белән очрашуда булды. Шулай ук очрашуда Чаллы шәһәрендә яшәп иҗат итүче шагыйрь Айрат Шәйхетдинов, тәрҗемәче, шагыйрь Мансур Сафин, танылан язучы Зифа Кадыйрова, Алабуга пединститутында эшләгән галимнәр, «Ләйсән» әдәби берләшмәсенә керүче шагыйрәләр катнашты. Чара «Укырга вакыт!» китап фестивале кысаларында үтте. Шагыйрә үзенең шигырьләрен сөйләде, истәлекләр белән уртаклашты.
19-20 июнь көннәрендә күренекле мәгърифәтче һәм әдип Каюм Насыйриның тууына 200 ел тулу уңаеннан Татарстан Фәннәр академиясендә «Мәгърифәтчелек һәм мәдәниятара багланышлар: заманча тикшеренүләр контекстында Каюм Насыйри мирасы» дигән халыкара фәнни форум үтә. Аның ачылышында форумда катнашучы галимнәрне сәламләү сүзе белән Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла чыгыш ясады.
18 июньдә Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, Татарстанның халык язучысы Ринат Мөхәммәдиев, Татарстанның халык шагыйре Наил Касыймов, «Казан утлары» журналы баш мөхәррире Рөстәм Галиуллин Арчада күренекле шәхесләребезнең каберләрен зиярәт кылды, алар рухына дога кылды. Алар шулай ук Арчадагы әдәбият-сәнгать музеенда, Гөберчәктәге М.Мәһдиев, Ташкичүдәге Ш.Мәрҗани музейларында әдәбият сөючеләр белән очрашты.
Анкара шәһәрендә нәшер ителә торган “Кардәш каләмнәр” журналының июнь саны дөнья күрде. Мәгълүм булганча, журнал һәр санында хәзерге заман татар әдәбиятыннан үрнәкләр биреп бара. Бу санында Марат Кәбировның Төркиядә яшәүче каләмдәшебез Чулпан Зариф-Четин тәрҗемәсендә “Канатлы кеше” хикәясе басылып чыккан. Быелгы Тукай премиясенә ия булган шагыйребез Рәниф Шәриповның тормышы һәм иҗаты турында Чулпан Зариф-Четинның үз мәкаләсе дә журнал битләрендә урын алган. Шулай ук шагыйрьнең шигырьләре дә төрек укучысына тәкъдим ителгән.
6 июньдә Рус теле көне һәм бөек рус шагыйре Александр Пушкинның туган көне билгеләп үтелә. Шул уңайдан, Муса Җәлил исемендәге опера һәм балет театры янында Пушкин һәйкәленә чәчәкләр кую тантанасы узды.
Тантана башланыр алдыннан җыелган халык һәм Казан кунаклары өчен Пушкин шигырьләре, шәһәрнең иҗат коллективларыннан вокаль композицияләр һәм рус классикларының музыкаль әсәрләре яңгырады.
Чарада Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов, Дәүләт Киңәшчесе Минтимер Шәймиев, Казан шәһәре мэры Илсур Метшин, Мәдәният министры Ирада Әюпова, Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла һәм башка рәсми затлар катнашты.
Мәскәүдә 4-8 июньдә «Кызыл мәйдан» китап фестивале һәм Россия халыкларының милли әдәбияты фестивале үтә. Фестивальдә Татарстаннан шагыйрь, язучы Илсөяр Иксанова, шагыйрь, язучы, М. Горький исемендәге Әдәбият институты укытучысы Алёна Кәримова катнаша.
Бүген, 5 июньдә, Мәскәүнең ОГИ нәшриятында дөнья күргән “Төрки-монгол әдәбиятлары антологиясе”н тәкъдир итү булды. А.Кәримова һәм И.Иксанова анда чыгыш ясадылар. Иртәгә, 6 июньдә, Пушкин мәйданында бөек рус шагыйре А.С.Пушкинның туган көненә багышланган Шигырь бәйрәмендә Илсөяр Иксанова шагыйрьнең тәрҗемәсен татар телендә укыячак.
Кайгылы хәбәр. Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы, шагыйрь Роберт Сәлахиев вафат.
Роберт Сәлахиев 1951 елның 18 февралендә Актаныш районы Татар Суыксуы авылында туа. Урта мәктәп, авыл хуҗалыгы институтын тәмамлый. Озак еллар агроном булып эшли. Шигырьләрендә дә туган туфракка, табигатькә, дөньяга мәхәббәт чагыла иде.
Татарстан Язучылар берлеге мәрхүмнең гаиләсенең һәм якыннарының тирән кайгысын уртаклаша. Авыр туфрагы җиңел, урыны җәннәттә булсын.
3 июнь көнне Татарстан Язучылар берлеге бакчасында «Балалар һәм иҗат» дип исемләнгән бәйрәм узды. Аны, Халыкара балаларны яклау көне уңаеннан, ТР Язучылар берлеге «Сөембикә» журналы редакциясе каршында эшләп килгән «Әниләр клубы» проекты белән бергә оештырды.
Балаларның җәйге ялы күп төрле бәйрәм чаралары белән башланып китте. Гомумән, җәй айлары берсеннән-берсе күңелле вакыйгаларга бай. Бу матур чара да балалар күңелендә озак сакланыр.
«Балалар тавышы берлегебездә һәрвакыт яңгырап торсын иде. Бүгенге чара дәвамлы проектларыбызның башлангычы булыр дип ышанабыз. Киләчәктә шушы балалар арасыннан да язучылар, шагыйрьләр үсеп чыксын иде дип телибез», – диде Татарстан Язучылар берлеге рәисенең иҗат эшләре буенча урынбасары Дания Нәгыйм.
Балалар Казан үзәген яңгыратып, матур шигырьләр сөйләде, җырлады, рәхәтләнеп күңел ачты. Шулай ук бәйрәмне балалар шагыйрәсе, ТРның атказанган сәнгать эшлеклесе, Абдулла Алиш һәм Саҗидә Сөләйманова премияләре лауреаты Йолдыз Шәрәпова, шагыйрә, Муса Җәлил премиясе лауреаты Дания Нәгыйм балалар өчен язган шигырьләрен укыды. «Салават күпере» баш мөхәррире Гөлнара Хәйдәрова да үзе иҗат иткән әкиятне укып сөендерде.
«Әниләр клубы» проекты эшли башлаганга июнь аенда ике ел була. Бүгенге чараны әниләргә түгел, ә балаларга багышладык. Балаларыбыз да үзара туган телдә аралашсын, чын язучы-шагыйрьләрне, журналистларны күрсен дип уйладык. Шул ук вакытта әдипләребез дә балалар сөйләвендә шигырьләрен ишетсен дип, нәни дусларга үз сәләтләрен күрсәтү мөмкинлеген тудырдык. Хәзер балалар өчен нинди генә чаралар узмый. Аларның игътибарын тотып тору, нәрсә беләндер кызыксындыру авыр. Ләкин без куелган максатка ирештек. Балалар 2 сәгать кенә булса да телефонсыз күңел ачты. Матур татар сөйләмен үз яшьтәшләре авызыннан ишетте», – дип фикерләрен җиткерде «Әниләр клубы» проекты авторы, журналист Динара Әхмәт. Шушындый зур чара уздыру мөмкинлеге биргән, балалар өчен «Язучы» нәшриятында чыккан китаплар, тәмле күчтәнәчләр бүләк иткән Язучылар берлегенә, шулай ук бәйрәмне тагын да ямьләндереп, балаларга бүләкләр әзерләгән, аквагрим ясаган, «Салават күпере» һәм «Сабантуй» журналлары редакцияләренә рәхмәт сүзләрен җиткерде. Әниләр дә буш кул белән кайтып китмәде – аларга «Сөембикә» журналы таратылды.
Дөрестән дә, оештыручыларның куйган максатка ирешкәнен балаларның гына түгел, ә әниләрнең дә таралышырга ашыкмавы тагын бер кат дәлилләде.
Динара Әхмәт
Якутия-Саха Республикасының «Айар» нәшриятында Федераль Сабантуй уңаеннан Татарстанның халык шагыйре Ркаил Зәйдулланың балалар өчен «Сабантуй» дигән әсәре китап булып басылып чыкты. Ул борынгы татар бәйрәме Сабантуйга һәм аның традицияләренә, милли уеннарга багышланган.
Татарстан Язучылар берлегенең «Язучы» нәшриятында танылган язучы Фирдүс Гыймалтдиновның «Үлемнән бер адым алдарак» повесте китап булып басылып чыкты.
Әлеге әсәр «Тимер» батальоны яугире, яу кырыннан йөзләгән яралыларны алып чыгып, зур каһарманлык үрнәге күрсәткән якташыбыз Илнур Хәертдиновка багышлана. Әмма автор искәрткәнчә, бу повесть сугыш турында түгел. Ул – үлем тантана иткән мәхшәрдә дә яшәргә омтылу хакында. Яшәү хакын саклап калу теләгенең нәфрәттән өстенрәк торуы турында.
Татар дөньясында беренчеләрдән булып Шыгырданда (хәзерге Чувашиягә керә) Сабантуй булып узды. Анда, якташ буларак, Татарстан язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла катнашты һәм тантаналы ачылышта чыгыш ясады.
30 майда Габдулла Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясендә татар җәмәгатьчелегенә Татарстан республикасы Фольклор музыкасы дәүләт ансамбленең “Еллар, юллар, җырлар” дип исемләнгән басмасы тәкъдим ителде.
Мәгълүм булганча, быел ансамбль 25 еллыгын билгеләп үтте. 2002 елдан, легендар җырчы Илһам Шакиров тәкъдиме белән коллективны Россиянең атказанган, Татарстанның халык артисты Айдар Фәйзрахманов җитәкли. Ансамбль чирек гасыр эчендә кабатланмас репертуарын, үз иҗади йөзен һәм юлын булдырды. Әлеге басмада аның үткән юлы, уңышлары тасвирлана.
Чарада Татарстанның халык шагыйрьләре Равил Фәйзуллин, Газинур Морат та катнашты. Олпатларыбыз бу җыентык һәр татар зыялысының өстәлендә булырга тиеш дигән фикерен җиткерде, бу – безнең рухи дөньябызның энциклопедиясе дигән бәя бирде.
Татар дәүләт филармониясе директоры Кадим Нуруллин исә, фольклор музыкасы дәүләт ансамбле – олы мәктәп һәм аны үткән җырчы сәнгатьтә һичшиксез үз урынын табачак, диде.
Әлеге басма Татарстан Рәисе ярдәмендә дөнья күрде.
Татар дәүләт филармониясе матбугат хезмәте
29 майда, «Әдәби атнакич» мәдәни проекты Әлмәтнең Татарстан нефтенең 60 еллыгы исм. шәһәр паркында чираттагы кунакларын кабул итте. Чараның төп геройлары — шагыйрьләр. Людмила Аланлы, Рәмзия Габделхакова, Рәфкать Шаһиев, Гүзәлия Галләмова, Зинаида Захарова, Нәфисә Сабирҗанова, Резеда Хәертдинова, Екатерина Аничкина һәм шулай ук «Кызыл каурыйлар» әдәби иҗат берләшмәсе вәкилләре.
Исегезгә төшерик, проектның оештыручылары — Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге һәм «Татнефть» хәйрия фондының «Рухият» программасы. Ул былтыр ноябрь аенда старт алды һәм «Нефтьче» мәдәният сараеның «БиблиоНефть» мәданчыгында уздырылып килде. Көннәр матураю белән, җәйне каршылап бу чара паркка күчте.
Бүгенге бәйрәмне иҗади җанлы, сәнгать кешеләренә һәрдаим ярдәм кулы сузучы, үзе дә республика күләм «Ел хатын-кызы» бәйгесе җиңүчесе булган, «Татнефть» хәйрия фонды директоры Эльмира Газизова ачып җибәрде. Чыгышында ул «Татнефть» компаниясенең социаль проектларга зур әһәмият бирүен билгеләп үтте.
«1997 елдан алып «Рухият» 300 тирәсе исемдәге китап чыгарды, аларның тиражы 500 меңнән артып китә. Без бу басмаларны нефть төбәге китапханәләренә, мәктәпләренә бушлай тапшырабыз. Барлык районнар да аларны бик теләп кабул итә. Китаплар аша без тарихыбызның, җәмгыятьнең үсешен күрәбез, гореф-гадәтләребезне саклыйбыз», — диде ул. Моннан тыш Э. Газизова З. Захарованың юбилее уңаеннан аңа Рәхмәт хаты һәм акчалата бүләк тапшырды.
Әдәби очрашу күңелнең кылларын тибрәтүче шигырьләр һәм җырлар белән үрелеп барды. Кичәне Нәфисә Сабирҗанова һәм Равил Сабыр алып бардылар.
«Татнефть» акционерлык җәмгыятенең Хәйрия фонды һәм аның «Рухият» программасы иҗтимагый-мәдәни өлкәдә зур һәм бик күп проектларны тормышка ашыра. Инде 20 елдан артык «Рухият» белән талантлы оештыручы, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре Флера Шәйхетдинова җитәкчелек итә. «Әдәби атнакич» проектында да аның роле бәяләп бетергесез.
«Бу очрашуларның максаты — шигырь, проза, гомумән әдәбитны яраткан кешеләргә ярдәм итү. Сезнең һәркайсыгыз минем өчен үзенчә кадерле, сезнең һәр чыккан китабыгыз да күңелебез аша үтте, сезне иң якты якларыгыздан күрсәтергә тырыштык. Проектка, Татарстан Язучылар берлегенә, аның Әлмәт бүлегенә, бөтен мәдәни җәмәгатьчелеккә чәчәк атуын телим. Барлык кешеләргә дә имин, тыныч тормыш насыйп булсын», — диде үз чыгышында Флера Шәйхетдинова.
Кичә барышында күптән түгел бакыйлыкка күчкән Татарстанның халык шагыйре Клара Булатова турында да җылы сүзләр яңгырады.
Иҗат сөючеләр белән очрашу Татарстанның рәсми булмаган гимн авторы, композитор, җырчы, баянчы Роберт Андреев башкаруында «Мин яратам сине, Татарстан!» җырын күмәк башкару белән тәмамланды.
Резедә Шәмсуллина
28 нче май көнне Саба үзәк китапханәсендә күренекле татар галиме, китап белгече, библиограф, филология фәннәре докторы, Татарстан Фәннәр академиясенең хакыйкый әгъзасы, ТАССРның атказанган фән эшлеклесе, Татарстан Республикасының Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт бүләге лауреаты, Кол Гали исемендәге халыкара бүләк лауреаты академик Әбрар Гыйбадулла улы Кәримуллинның тууына 100 ел тулу уңаеннан Республикакүләм “Без тарихта эзлебез…” иҗади-эзләнү конференциясе үтте.
Әлеге чарада Әбрар ага Кәримуллинны, безнең Саба якларын хөрмәт итеп мөхтәрәм кунакларыбыз – Рабит Батулла, Марсель Галиев, Фоат Галимуллин, Газинур Морат, Рамил Мирзаһитов, Ирек Һадиев, Дания Нәгыйм, Айсылу Мансурова, Гөләйрәм Зимагорова, Илмира Гыймаева, Сөембикә Кашапова, Рәсимә Галиевалар да килде. Мөхтәрәм кунакларыбызны районның мәдәният бүлеге җитәкчесе Рөстәм Фидәил улы Загидуллин, китапханәләр системасы директоры Ләйсән Ракыйп кызы Билалова каршы алды һәм озатып йөрде. Алар китап укучылар белән очраштылар, иҗади – эзләнү эшләренә бәя бирделәр, Әбрар Кәримуллин турындагы матур истәлекләре белән уртаклаштылар. Кунаклар иң элек Әбрар Кәримуллин исемен йөртүче китапханә, аның эшчәнлеге, Тукай паркы белән таныштылар. Әбрар Кәримуллинның балачагы, яшьлек еллары буенча әзерләнгән әдәби чара күренекле якташыбызның ятимлектә үткән сабый вакытын, Бөек Ватан сугышында күрсәткән батырлыкларын, туган ягына булган хисләрен аңларга ярдәм итте,
Саба муниципаль районы башлыгы урынбасары Закирҗанов Расих Рәхимҗан улы район башлыгы исеменнән котлауларын җиткерде, конференциядә катнашучыларга уңышлар теләде.
Конференциядә катнашучылар ике юнәлештә чыгыш ясадылар. “Батырлар бит үлми, мәңге яши, Иле, теле, халкы барында” юнәлешендә Бөек Ватан сугышында катнашкан танылган ир-ат якташларыбыз батырлыгы турында сөйләнде. Балык бистәсе, Арча, Балтач, Зәй районнарыннан катнашучылар да бар иде.
Икенче юнәлеш “Милләтемнең югалмас хәзинәсе”. Китапханәләр тарихы, халык күңелендә тирән эз калдырган китапханәчеләрнең тормышы һәм эшчәнлеге яктыртылды. Әлеге юнәлештә 11 эш каралды.
Чыгышларга нәтиҗә ясап, җюри җиңүчеләргә диплом, акчалата бүләк тапшырды. “Тарихың зур, барыр юлың ерак, галиҗәнап Татар китабы” дип исемләнгән түгәрәк өстәл артында сөйләшү барыбыз өчен дә кызыклы һәм файдалы узды. Язучылар, китапханәчеләр бергәләп китапны укучыларга җиткерү юллары турында фикер алыштылар.
Нинди генә дәрәҗәләргә, биеклекләргә ирешсә дә, Әбрар Кәримуллин һәрвакыт Сабаныкы булып калды, туган җирен яратып, сагынып яшәде. Ул васыяте буенча туган авылы Чәбия -Чүрчидә җирләнде. Кунаклар Әбрар Кәримуллинның каберенә чәчәкләр салдылар, аның исемен мәңгеләштерү буенча Сабада зур эш алып барылуын билгеләп үттеләр, районыбыз җитәкчелегенә рәхмәт хисләрен җиткерделәр.
Килгән кунаклар танылган якташыбызның туган авылы Чәбия – Чүрчи авылында Сабантуена бирнә җыю йоласында катнаштылар. Авыл халкы белән бергәләп, җигүле атларга утырып, бирнә җыйдылар, Әбрар Кәримуллин турындагы иң җылы истәлекләрне кадерләп саклаучы авылдашлары белән аралаштылар.
Саба китапханәсенең өлкән методисты Рәзинә Дәминова
27 майда китап сөюче түбәнкамалылар ТР атказанган сәнгать эшлеклесе, Саҗидә Сөләйманова, Һади Такташ исемендәге әдәби бүләкләр иясе, танылган шагыйрь, журналист Шәмсия Җиһангирова белән очрашты. Сагынган, һай, бик тә сагынган идек шул үзен! Апрель аена тәгаенләнгән очрашуыбыз билгесез вакытка кичектерелгәч, кәеф төшеп, күңелгә шом да кергән иде: кайчан килер, әллә бу теләк татлы хыял гына булып калырмы? Ә ул, әнә, форсатның шәбрәген көтеп торган, диярсең: Түбән Кама китапханәчеләрен Бөтенроссия китапханәләр көне белән котлады. Һөнәри бәйрәмебезгә, чын мәгънәсендә, зур бүләк булды бу!
Шәһәребезнең иң матур урыннарының берсе саналган Г. Тукай исемендәге уку һәм ял паркында, татар халкының сөекле улына куелган һәйкәл янында узган чара шигърият, җыр бәйрәменә әйләнде. Әйе, тамашачылар шагыйрәнең үзе һәм китапханәче кызлар укуында шигырьләр тыңлап хозурланды, истәлекләрен тыңлады.
Чара җыр-моң белән үрелеп барды. Күпләр Шәмсия Җиһангированы моң иясе буларак та ачкандыр: аның башкарудагы “Кызыл төлке” җыры ямь өстенә ямь булды.
Татарстан Республикасы Язучылар берлеге «Әдәби галәм» лекцияләр циклын башлап җибәрә. Әдәбият, театр, кино, музыка һәм фольклор арасындагы бәйләнешләр, аларны берләштергән мирас — лекцияләрнең төп темалары. Беренче очрашуда без татар опералары турында сөйләшербез.
⭐ Кайчан: 28 май | 18:30
⭐ Кайда: ТР Язучылар берлеге, Мөштәри ур., 14
⭐ Кем: Айдар Әхмәдиев, драматург, «Кави-Сәрвәр» операсының либретто авторы
Язучылар Фатих Әмирхан һәм Мәҗит Гафуриның беренче татар опералары авторлары белән ничек бәйле? Әлеге әсәрләр идеясы, либреттолары нинди шартларда туды? Тамашачылар аларны ничек кабул итте? Бу сорауларга җавапларны бергә табарбыз.
Заманча драматургия буенча интенсив семинарның икенче турында Мәскәү, Уфа һәм Санкт-Петербургтан килгән экспертлар катнашачак. Алар беренче турдан узган тугыз авторның пьесаларын укып, аларга бәя бирәчәк, уңышлы урыннарын билгеләп, җитешсез җирләренә авторларның игътибарын юнәлтәчәк.
— Интенсив семинарның икенче туры 15-17 августта Әлмәт театрында узар, дип планлаштырыла. Һәр яшь драматург экспертлар комиссиясе әгъзалары арасыннан индивидуаль эшләр өчен үзенә остаз сайлап алачак, — диде Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр.
Исегезгә төшерәбез, беренче тур быелның 30 гыйнварыннан алып 2 февраленә кадәр дәвам иткән иде. Оештыручылар — Татарстан Язучылар берлеге, Әлмәт татар дәүләт драмтеатры, «Татнефть» хәйрия фонды.
Семинарда 19дан алып 57 яшькә кадәр 14 кеше катнашты. Алар арасында драматик әсәрләре театрда куелган авторлар белән беррәттән пьеса язып карарга хыялланып кына йөргән яшьләр дә бар иде. Болар — «Татнефть» оештырган «Аулак» театраль мәйданчык артистлары, журналистлар, нефть сәнәгате предприятиеләрендә эшләүчеләр һ.б.
Башкортостанның заманча драматургия һәм режиссура үзәге сәнгать җитәкчесе Зиннур Сөләймәнов үзенең авторлык методикасы нигезендә семинарда катнашучыларны туры мәгънәсендә кулларыннан тотып булачак пьесаларының контурын булдырырга өйрәтте. Беренче тур нәтиҗәсе буларак Әлмәт, Түбән Кама, Бөгелмә, Яр Чаллы шәһәрләрендә яшәүче тугыз яшь драматург пьеса язды.
Икенче турда театраль белгечләр шул пьесаларны «сүтеп җыячаклар». Экспертлар комиссиясендә Зиннур Сөләймәновтан тыш күренекле режиссёр Искәндәр Сакаев (Санкт-петербург) һәм танылган театровед Павел Руднев (Мәскәү) эшлиячәкләр. Аннары авторларга әсәрләрен камилләштереп язып бетерер өчен бер ай вакыт бирелә.
Яшь драматурглар төзәтелгән пьесаларын тапшыргач, алар Татарстан һәм Башкортостан театрлары режиссёрларына тәкъдим ителәчәк. Алар семинар барышында язылган пьесалар буенча эскизлар әзерлиячәк. Мәртәбәле театр белгечләреннән торган жюри 2026 елның 2-4 февраль көннәрендә эскизларны карап җиңүчеләрне билгелиячәк. Аларга акчалата бүләкләр тапшыру каралган. Интенсив семинарның нәтиҗәләре Әлмәт театрында 4 февральдә ясалыр, дип көтелә.
— Безнең семинарның нәтиҗәсе буларак театрларның репертуарлары яңа кызыклы спектакльләр белән баер, дип өметләнәбез, — диде Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр. — Ә иң мөһиме — татар драматургиясендә яңа исемнәр барлыкка килер, яшь авторлар актив иҗат итә башлар, дип ышанабыз!
Резедә Шәмсуллина
22 майда Чүпрәле районының Кече Чынлы авыл китапханәсендә, Ватанны саклаучылар елы кысаларында, «Ватанны саклаучылар елында китапханәләр эшчәнлеген оештыру» темасына семинар булып узды. Семинарда Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты, Татарстанның халык язучысы Нәбирә Гыйматдинова да катнашты.
Китапханәчеләр аңа әдәби барыш җәһәтеннән күп сораулар бирде, хәзерге әдәбият турында үз фикерләрен җиткерде. «Күренекле язучы белән әңгәмә әдәбият сөючеләр өчен үзе үк җан азыгы», – диде Татарстан Милли китапханәсе хезмәткәре Зәйнәп Җамалиева һәм язучыга китапханәчеләр исеменнән рәхмәтен белдерде.
21 майда Әтнә районы Күңгәр урта мәктәбендә данлыклы “Искра” хуҗалыгын ярты гасырга якын җитәкләгән рәис, язучы Фәйзи Галиевның тууына 100 ел тулу уңаеннан зур чара узды. Әлеге вакыйгада Язучылар берлегеннән олпат әдипләребез Фоат Галимуллин, Ринат Мөхәммәдиев, драматург Рәдиф Сәгъди, шагыйрь Гөлүсә Батталова катнашты. Очрашуга Фәйзи аганың чордашлары, гаиләсе дә чакырулы иде. Әдәби-музыкаль кичә буларак узган әлеге очрашу гомерен туган җиренә, аның халкына багышлаган фидакарь җан – Фәйзи Галиевның язмышына, хезмәтләренә бүгенге буынның хөрмәте һәм рәхмәте буларак кабул ителде.
Татарстанның халык артисты, шагыйрь Георгий Ибушев, прозаик Алинә Бикмуллина Татарстан Язучылар берлегенә кабул ителде. Котлыйбыз!
20 май көнне Аяз Гыйләҗев исемендәге Чаллы татар дәүләт драма театрының кече залында язучы Әлфия Ситдыйкованың яшүсмерләр өчен язылган “Канатлар ныгыганда” исемле китабын укучы балаларга тәкъдим итү булды.
Язучы апаларын укучылар бигрәк үз итте. Балаларга сораулар бирде ул, балалар язучыга сораулар бирделәр, чын күңелдән ихлас сөйләшү, аралашу булды. Үзенең яшүсмер, мәктәп еллары хәтирәләре белән дә уртаклашты, повестьнең язылу тарихын да сөйләде.
Повестьне укып чыккан укучыларның сораулары да, сорауга җаваплары да әзер иде. Җавап бирүчеләргә китапларын бүләк итте язучы. “Чаллыда яшәп иҗат итүче язучыларны беләсезме?,- дигән сорауга дәррәү кул күтәрделәр Мулланур Вахитов исемендәге 2 нче гимназия укучылары. 5 нче классны очрашуга алып килгән Эңҗе Азгамовна Нурисламова, китаптагы сюжет үзәге булган яшүсмерләр белән ата – ана һәм яшьтәшләре арасындагы каршылыклар турында фикерен әйтеп үтте.
Татарстан Язучылар берлеге рәисе урынбасары – Чаллы язучылар бүлеге җитәкчесе, язучы Факил Сафин, очрашу барышында туган телебезнең матурлыгы, аһәңлеге турында сөйләде. Әлфия Мирзанур кызының күңел түрендә яткан иң мөһим уйларын тоеп алып, аны укучыларга җиткерү сәләтен ассызыклады.
Әлеге әсәрне укыган яшүсмерләр яңа заманның әхлакый йөзе турында кат – кат уйланырга мәҗбүр булгандыр. Шушы китап битләре аша киләчәк буыннарга әхлак дәресе бирә бит язучы.
Чаллы язучылар бүлегенә дә сәяхәт кылдылар укучылар, стендтагы фоторәсемнәрне, киштәләрдәге китапларны кызыксынып карадылар. Факил Сафин татар язучыларының китапларын бүләк итте
Канатлар ныгыганда бер җылы сүз иңнәргә канат куя, бер җылы сүз яшәргә көч бирә. Җанлы әңгәмә укучылар күңелендә тәэсирле истәлек булып сакланыр.
20 май көнне Язучылар берлегенең драматургия остаханәсе кысаларында Г.Камал исемендәге театрның Камера залында Г.Тукай премиясе лауреаты Мансур Гыйләҗевның “Броник” дип аталган киносценариен уку узды. Киносценарийны автор үзе укыды. Мәңгелек кыйммәтләрнең бүгенге заманда җуела баруы шәхси фаҗигаләр һәм глобаль афәтләр яссылыгында талантлы каләм белән сүрәтләнгән киносценарий залдагы беркемне дә битараф калдырмады. Әсәр укылып беткәннән соң туган кайнар бәхәсләр, фикер алышу күтәрелгән проблемаларның никадәр актуаль икәнлегенә тагын бер кат инандырды. Киносценарий киләчәктә фильмга әйләнеп, зур экраннардан карарга насыйп булсын!
Әмир Камалиев районыбыз данын еракларга таныткан шәхес. Ул үзе арабызда булмаса да, аның исеме, иҗаты буыннан-буынга тапшырылып, мәңгеләштерелә. Туган авылы Шыгайда бертуган энесе Дамир Камалиев тырышлыгы белән шәхси музее эшли. Биредә якташыбызның шәхси истәлекләре – сәхнә киемнәре, фотосурәтләре, китаплары, язмалары, мактаулы бүләкләре саклана. Әмир Камалиевны авылдашлары һәрвакыт җылы итеп искә алалар. Исән булса, Әмир Камалиевка быел 29 май көнне 65 яшь тулган булыр иде. Күренекле шәхеснең туган көне якынлашканда туган авылы Шыгайда искә алу чарасы узды. Аны хөрмәтләп, искә алып, туганнары, якыннары, авылдашлары, иҗатташ, сәхнә дуслары, җыелды.
Биредә район мәдәният бүлеге Рөстәм Мингазиев, яшьләр эше һәм спорт бүлеге җитәкчесе Ленар Мотыйгуллин, иҗатташ дуслары якташыбыз Хәбир Ибраһим, Татарстанның халык артисты Раил Садриев катнашты. Алар Әмир Камалиевны турында матур хатирәләрен яңартып, бик күп җылы сүзләр яңгыраттылар. Искә алу чарасында тагын бер тарихи вакыйга булып узды. Күренекле якташыбыз Әмир Камалиевның исемен мәңгеләштерү һәм киләчәк буыннарга таныту максатыннан күренекле шәхеснең бертуган энесе Дамир Камалиев һәм аның гаиләсе тырышлыгы белән авыл башына истәлек тактасы урнаштырылды.
Бу көнне Шыгай авылы клубында район башлыгы тәкъдиме белән башланып киткән, танылган драматург, язучы, режиссер Әмир Камалиев исемендәге районкүләм балалар театр коллективлары фестиваленә йомгак ясалды.
https://apastovo.ru
Татарстан Язучылар берлегенең «Язучы» нәшриятында фронтовик шагыйрь, сугыш һәм әсирлек газапларын кичереп, ерак Польша туфрагында ятып калган Шамил Гәрәй (1916-1946) турында Фәридә Сәлимова мәкаләсе һәм шагыйрьнең балалар өчен язылган шигырьләре тупланган китап басылып чыкты. Җыентык Бөек Җиңүнең 80 еллыгы уңаеннан нәшер ителә.
Ташкентта үзбәк телендә Үзбәкстанның танылган язучысы Рисаләт Хәйдәрованың Казан ханлыгы тарихында онытылмас эз калдырган Сөембикә турында «Сөембикә» романы дөнья күрде.
17 нче май көнне Мамадыш шәһәренең 1 нче санлы урта гомуми белем бирү мәктәбендә журналист, язучы, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре, Шәйхи Маннур исемендәге әдәби һәм «Бәллүр каләм» премияләре лауреаты. Татарстан Республикасының Журналистлар һәм Язучылар берлекләре, СССР (Россия Федерациясе) Журналистлар берлеге әгъзасы Минневәрис Харис улы Мингалиев белән очрашу узды.
Язучы укучыларны үзенең иҗаты белән таныштырды, мәктәп еллары хәтирәләре белән уртаклашты, шигырьләрен укыды, кысыксындырган сорауларга җавап бирде.
16 майда Казанда Я.Е. Емельянов исемендәге мәдәни үзәгендә Зинаида Захарованың «Хыял канатында» дип исемләнгән иҗат кичәсе үтте. Шулай ук ике яңа китабының презентациясе дә булды.
Чарада ТР Язучылар берлеге рәисенең оештыру эшләре буенча урынбасары музыкант һәм шагыйрь Ильяс Фәрхуллин, поэзия остаханәсе җитәкчесе Рифат Сәлах, ТР керәшеннәр оешмасының Әлмәт бүлеге җитәкчесе Валентина Горбунова, шагыйрәләр Гөлзада Бәйрамова, Луиза Янсуар, Людмила Аланлы һ.б. катнашты.
Я.Е. Емельянов исемендәге мәдәни үзәк директоры Людмила Белоусова үз чыгышында Зинаида Захарованың иҗатын югары бәяләп, аңа яңадан-яңа иҗат уңышлары теләде. «Без бит туган телне сакларга кирәк дибез. Зинаида Кирилловна илебезгә, мәдәниятебезгә, телебезгә хезмәт итә. Ул продуктив язучы, аның китаплары даими басылып тора»,-дип ассызлыклады ул.
Луиза Янсуар да Зинаида Кирилловнага кагылышлы матур хәтирәләрен барлады. «Балалык рухы сезне гомерегез буе йөртсен, иң кыен, иң авыр вакытларда да саклап калсын», – диде ул үз чыгышында.
Гөлзада Бәйрамова язучының татар халкының телен, милләтенең гореф-гадәтләрен зурлавын билгеләп үтте.
Ильяс Фәрхуллин ТР Язучылар берлеге исеменнән Зинаида Захаровага татар әдәбиятын, сәнгатен үстерүгә юнәлдерелгән күркәм һәм киң кырлы иҗатын югары бәяләп, Рәхмәт хаты тапшырды.
Кичә шигырьләр, җырлар белән үрелеп барды. Каләмдәшебез Людмила Аланлы З.Захарованың шигырьләренә язылган җырларын башкарды. Шулай ук «Кәләем» ансамбле дә бу көнгә ямь өстәп, чыгышы белән сөендерде.
15 майда, Әлмәтнең Автор җыры клубында «Җиңүчеләр» («Лица Победы») әдәби бәйгесенә нәтиҗә ясауга багышланган бүләкләү тантанасы узды.
Һөнәрмәндләр арасында беренче урынны Татарстанның халык язучысы Фоат Садриев (татарча очерклар номинациясе) һәм танылган журналист Әнвәр Маликов (русча очерклар) яулап алды. Дөрес, алар икесе дә объектив сәбәпләр аркасында чарада катнаша алмадылар.
Исегезгә төшереп узабыз, конкурс «Татнефть» компаниясе (Хәйрия фондының «Рухият» программасы, җитәкчесе — Флюра Шайхутдинова) тарафыннан Татарстан Язучылар берлеге катнашында үткәрелде һәм Җиңүнең 80 еллыгына багышланды. Ул тарихи хәтерне саклауга, илнең азатлыгы һәм бәйсезлеге өчен көрәшкән нефтьче ветераннарның, тыл хезмәтчәннәренең һәм сугыш чоры балаларының батырлыкларын, Бөек Җиңүгә керткән өлешләрен мәңгеләштерүгә юнәлдерелгән.
Шушы ук тантанада «Татнефть» тарафыннан мәктәп укучылары арасында уздырылган «Тарихка яшьләр карашы» конкурсына да нәтиҗә ясалды. Җиңүчеләргә бүләкләрне «Татнефть» хәйрия фонды директоры Эльмира Газизова, «Татнефть» хәйрия фондының сәләтле балаларга булышлык итү программасы җитәкчесе Дмитрий Несмин, ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр, Татарстан китап нәшриятының бүлек мөдире Галимҗан Гыйльманов, ТР Журналистлар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Наилә Әл-Әйюби тапшырдылар.
Ике бәйгегә җәмгысы 130га якын әсәр кабул ителгән. Бу Татарстанның көньяк-көнчыгыш районнарында яшәүче халыкның югары иҗади һәм әдәби потенциалы булу турында сөйли, диделәр оештыручылар. Кайбер һәвәскәрләр язган очеклар һөнәрмәндләр әсәрләренә караганда да шәбрәк, җанны тетрәтә торган, ирексездән күз яшьләрен бәреп чыгара торган килеп чыккан, дип шаккатылар жюри әгъзалары.
«Җиңүчеләр» («Лица Победы») әдәби бәйгесе нәтиҗәләре
Язучылар берлеге һәм Журналистлар берлеге әгъзалары (татарча очерклар):
1 урын: Фоат Садриев (Мөслим).
2 урын: Илүсә Нәбиуллина (Әлмәт); Минзифа Әхмәтшина (Әлмәт).
3 урын: Фәрит Вәгыйзов (Түбән Кама); Рәмзия Габделхакова (Әлмәт).
Дипломантлар:
Рәфкать Шаһиев (Әлмәт).
Рәзимә Кашапова (Зәй).
Резедә Шәрипова (Азнакай).
Фәйрүзә Исмәгыйлева (Азнакай).
Язучылар берлеге һәм Журналистлар берлеге әгъзалары (русча очерклар):
1 урын: Әнвәр Маликов (Әлмәт).
2 урын: Айсылу Габбасова (Лениногорск).
3 урын: Марат Морев (Бөгелмә).
Дипломантлар:
Лира Ибраһимова (Алабуга).
Лилия Фәрхетдинова (Әлмәт).
Һәвәскәр авторлар (татарча очерклар):
1 урын: Гүзәлия Гибадуллина (Түбән Кама).
2 урын: Әнисә Мөбәрәкшина (Мөслим); Зөлфия Сираиева (Әлмәт районы Колшәрип авылы).
3 урын: Рәмзия Җиһаншина (Зәй районы Югары Пәнәче авылы); Сәлимә Мәхмүтова (Түбән Кама районы Кызыл Чапчак авылы); Исламия Галимова (Лениногорск).
Дипломантлар:
Айгөл Гәрәева (Түбән Кама).
Роза Сабирова (Нурлат).
Розалия Мостафина (Лениногорск).
Роза Шәмгунова (Сарман районы Сарайлы авылы).
Альбина Нургалиева (Әлмәт).
Дамира Гыйләҗева (Мөслим районы Тойгелде авылы).
Һәвәскәр авторлар (русча очерклар):
1 урын: Евгений Пахомов (Түбән Кама).
2 урын: Инсаф Низамиев (Әлмәт); Наил Батршин (Әлмәт).
3 урын: Виолетта Быкова (Казан); Денис Детистов (Әлмәт).
Дипломантлар:
Нина Хвалеева (Азнакай районы Актүбә посёлогы).
Светлана Нягашкина (Нурлат районы Андреевка авылы).
Алсу Макарова (Әлмәт).
14 майда «Әлмәт» иҗтимагый үзәгендә Гариф Ахуновның 100 еллыгы, «Татнефть»нең 75 еллыгы уңаеннан «Хәзинә» романы буенча төшерелгән «Клад» фильмын күмәк карау узды.
Катнашучылар арасында язучылар, «Кызыл каурыйлар» әдәби иҗат берләшмәсе вәкилләре, китапханәчеләр, мәктәп укучылары, студентлар, ветераннар һ.б. бар иде.
«Бу фильм бөтен Советлар Союзы киңлекләрендә уңышка ирешә, аның әһәмиятен бәяләп бетереп булмый, бигрәк тә безнең өчен, көньяк-көнчыгыш, бөтен Татарстан нефтьчеләре өчен. Нәкъ менә шушы фильм Советлар иленең иминлеге нинди авыр хезмәт белән бирелгәнен күрсәтте. Татарстанда чыгарылган нефть хисабына Бөек Ватан сугышыннан соң СССРның икътисады торгызылды», — дип билгеләп үтте Ренат Мамин — «Татнефть» генераль директорының социаль үсеш буенча урынбасары.
ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр исә Гариф Ахунов турындагы җылы истәлекләре белән уртаклашты. Шулай ук «Татнефть» компаниясенең үсеп килүче буынны тәрбияләүдә бәяләп бетергесез роле турында да әйтеп узды. «Татнефтьнең үз тарихын саклаудан, популярлаштырудан һәм өлкән буынга хөрмәт белән каравыннан тыш, яшьләрдә хезмәт батырлыгына, тарихка карата хөрмәт хисе тәрбияләве һичшиксез иң югары бәягә лаек», — диде ул.
Шунысын да искәртик, бүгенге чара Гариф Ахуновның 100 еллыгына багышланган күпсанлы мероприятиеләрнең берсе генә. 12 майда Лениногорскиның мәдәният үзәгендә шулай ук «Клад» фильмын күмәк карау оештырылган иде. Чарада мәктәп укучылары, ветераннар, китапханәчеләр, язучылар, «Чишмә» иҗади берләшмәсе вәкилләре алдында Лениногорски башкарма комитеты җитәкчесе Марат Гирфанов, «Лениногорскнефть» начальнигы Михаил Лыков, ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр чыгыш ясадылар.
Сентябрь аенда Әлмәттә юбилярга багышланган әдәби укулар, конференцияләр уздыру планлаштырылган, язучы белән бәйле истәлекле урыннар буенча экскурсияләр оештыру да көтелә. Моннан тыш, ноябрь аенда Казанда һәм Әлмәттә Гариф Ахуновның 100 еллыгына багышланган юбилей кичәләре уздырылачак.
Исегезгә төшерәбез, Гариф Ахунов (Гарифҗан Ахунҗан улы Ахунов, 1925-2000) — татар язучысы, драматург, публицист һәм күренекле җәмәгать эшлеклесе, Г.Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты. 1963 елның мартында Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге рәсми рәвештә теркәлгәннән соң, аның беренче җитәкчесе була (1963-1965 һәм 1967-1968). Нефть төбәгендә яшәүче язучыларны иҗади коллективка җәлеп итә, яңа яшь әдәби көчләрне эзләп таба һәм аларга үсәргә булыша.
1963 елда «Хәзинә» романы дөнья күрә. Бу китап 17 мәртәбә басылган, гомуми тиражы 6 млн экземплярдан артып китә. 1975 елда Свердловск киностудиясендә шул исемдәге нәфис фильм эшләнә. 1983 елда, «Кояшның да үз оясы була» дип исемләнгән инсценировка рәвешендә К.Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры сәхнәсендә куела.
«Хәзинә» фильмы белән бәйле кызыклы фактлар:
13 нче май көнне Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы, шагыйрь Айрат Шәйхетдиновның иҗат кичәсе узды.
Якты күңелле шагыйрьне зурлап килүче Чаллы язучылары, Чаллы язучылар бүлеге каршында эшләп килүче “Ләйсән” әдәби – иҗат берләшмәсе әгъзалары, әдәбият сөючеләр, иҗатташ дуслары, каләмдәшләре, Минзәләдән һәм туган авылыннан якташлары котладылар.
Татарстан Язучылар берлеге рәисе урынбасары – Чаллы язучылар бүлеге җитәкчесе, язучы Факил Сафин киләчәктә дә иҗат уңышлары теләп, Рәхмәт хатлары, бүләкләр тапшырды.
Түбән Камадан килгән «Кама таңнары» әдәби берләшмәсе әгъзалары шагыйрьнең иҗатын үз юлын тапкан челтер чишмәнең талгын агышы белән чагыштырдылар, иҗат уңышлары теләделәр.
Каләмдәшләре Айрат Шәйхетдиновка хас асыл сыйфатларны, иҗатына хас хисләр муллыгын, табигыйлекне атап үттеләр, матур теләкләрен шигъри юллар белән дә, җырлар аша да җиткерделәр.
Әдәби – музыкаль чара шагыйрь сүзләренә иҗат ителгән, Чаллының танылган җырчылары һәм иҗатташ дуслары башкаруында җырлар, шигъри театраль күренешләр белән үрелеп барды.
Аяз Гыйләҗев исемендәге татар дәүләт драма театры артисты Гөлфия Фәйзрахманова, шагыйрьнең үзенә язган хатларын укып, аның күңел дөньясына күз салды.
103 нче “Тургай” балалар бакчасы тәрбиячеләре Айгөл Валиева, Зөлфия Ахметзянова, Рамилә Фәтхетдиноваларның А,Шәйхетдинов шигырьләреннән күрсәтелгән театраль күренеш, кичәне җанландырып, алкышларга күмелде.
Танылган шагыйрә Лилия Гыйбадуллинаның үзенең шигырьләрен укыгандагы аһәңе, сихри мөхит уятып, күңелләргә иңде.
Шәһәрнең популяр җырчылары – Илсөяр Зарипова, Дания Сибгатуллина, Фәнилә Салихова. автор – башкаручылар Зөлфия Җиһан, Фәридә Сәхабиева, Валерий Манкушев башкарган җырлар да кичәгә үзгә ямь өстәде.
Җылы атмосферада узган кичә күңелләрне әйтеп бетерә алмаслык моңга салды.
Татарстанның халык рәссамы Мәдьяр Шәрипов бүләк иткән картинаны, Айрат Шәйхетдинов кичәнең истәлек – хәтирәсе итеп саклар. Хәтирә мәңгелек бит ул…
Күренекле татар язучысы Вакыйф Нуруллинга 90 яшь тулды. Татарстан Язучылар берлегендә әдип белән очрашу узды. Мәҗлескә өлкән язучылар чакырылган иде, алар үзара истәлекләр белән уртаклашты, татар әдәбиятының хәзерге хәле һәм киләчәге хакында сөйләштеләр, аксакал язучыга саулык-сәламәтлек һәм иҗатында яңа уңышлар теләделәр. Вакыйф ага яңа язылган хатирәләреннән өзекләр укыды.
Ренат Харис исемендәге «Киләчәге бар милләт без, шәхесләргә бай милләт без» XII республикакүләм фәнни-гамәли конференция Буа шәһәренең академик Р.З.Сәгъдиев исемендәге гомуми урта белем бирү мәктәбендә узды.
Бу зур чарада Татарстанның халык шагыйре Ренат Харис, Татарстанның халык язучысы Рабит Батулла, язучылар Рифә Рахман, Гөлзадә Бәйрәмова, Буа якташлык җәмгыяте президенты Ирек Закиров, конференциягә һәм музейга нигез салучы мөгаллимә-шагыйрә Гөлнур Айзат катнашты.
Чарада катнашучылар Р.Харис исемендәге “Сәнгатьне күрү” музеенда булдылар, аның иҗатына багышланган “Р.Харис һәм Бөек Җиңү” дигән мастер-класста катнаштылар.
Конференциядә төрле юнәлешләрдә республика районнарыннан килгән укучылар көч сынашты. Төрле секцияләрдә уңышлы чыгыш ясаган укучыларга ТР Язучылар берлегенең җиңүче һәм лауреат дипломнары, Буа районының иң сәләтле укучыларына Ренат Харис исемендәге премияләр тапшырылды.
23-24 апрель көннәрендә Кыргызстан башкаласы Бишкек шәһәрендә Халыкара китап ярминкәсе узды. Бу зур чарада Татарстаннан шагыйрә, прозаик, драматург Илсөяр Иксанова, “Казан” журналы баш мөхәррире Альбина Әпсәләмова катнашты. Илсөяр Иксанова Татарстан Язучылар берлегенең Әдәби тәрҗемә үзәге әзерләп чыгарган китаплар белән таныштырды. Ярминкәдән соң алар Кыргызстан Язучылар берлегендә кыргыз язучылары һәм киң җәмәгатьчелек белән очрашты.
Г.Кариев исемендәге яшьләр театрында ТР Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла Н.И. Лобачевский исемендәге академик лицей укучылары белән очрашты һәм Бөек Ватан сугышында катнашкан татар язучыларының гомер юлы, иҗаты турында сөйләде.
Татарстан Язучылар берлеге мәрхүмәнең туганнарының, якыннарының тирән кайгысын уртаклаша. Каләмдәшебезнең урыны җәннәттә булсын.
Бөек татар шагыйре Габдулла Тукайның тууына 139 ел тулу уңаеннан Чаллыда шигърият бәйрәме узды. Шигъри митингта Чаллы язучылары, балалар бакчаларында тәрбияләнүче балалар, укучылар, укытучылар, сәнгать әһелләре, җәмагатьчелек, әдәбият сөючеләр катнашты.
26 апрельдә Казанда Габдулла Тукайның туган көне һәм Туган тел көненә багышланган тантаналы кичәдә Татарстан Республикасының Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреатлары игълан ителде. Лауреатларга премияне Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов тапшырды.
Татарстан Рәисе Указы белән 2025 елда дәүләт премиясенә лаек булды:
— язучы Рәниф Шәрипов («Җомга», «Бөртек бөртек яктылык» һ.б. китаплары өчен);
— драматург Мансур Гыйләҗев («Словарь любви» җыентыгы, «Баскетболист», «Игезәк» һ.б. әсәрләре өчен);
— «Иакинф» балеты куелышы өчен Айрат Кашаев, Александр Полубенцев, Илнур Гайфуллиннан торган авторлык коллективы;
— фотограф Рифхәт Якупов (Татарстанда фотосәнгатьне үстергән, «Сабантуй» фотоальбомы өчен).
Бүген, 26нчы апрель көнне, татар җәмәгатьчелеге Габдулла Тукайның туган көнен һәм Туган тел көнен билгеләп үтә. Шул уңайдан, Габдулла Тукай скверындагы Тукай һәйкәленә чәчәкләр салынды.
Чара Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов катнашында узды.
Шулай ук, чәчәк салу тантанасында Татарстан Республикасының беренче президенты, сәясәтче, дәүләт эшлеклесе Минтимер Шәймиев, Татарстан Республикасы Дәүләт Советы Рәисе Фәрит Мөхәммәтшин, Татарстан Республикасы Дәүләт Советы депутаты, Бөтендөнья татар конгрессы Милли Шура рәисенең беренче урынбасары — Бөтендөнья татар конгрессы Башкарма комитеты җитәкчесе Данис Шакиров, Казан шәһәре мэры Илсур Метшин, Татарстан Республикасы мәдәният министры Ирада Әюпова, Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты директоры Рәдиф Җамалетдинов һәм башка дәүләт эшлеклеләре, артистлар, язучылар, Габдулла Тукай премиясе ияләре, фән, мәгариф һәм мәдәният учреждениеләре вәкилләре катнашты.
Язучылар Опера һәм балет театры янында урнашкан Тукай һәйкәленә чәчәкләр салды. Быел биредә Шигырь бәйрәме булмаячак. Шулай да һәйкәл янына алтмышлап кеше жыелган иде.
«Быел шигырь бәйрәме яңа урында булса да, без бу урынны ташламыйбыз», – диде Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла һәм Тукай шигырен укыды.
Бөтендөнья татар конгрессы Башкарма комитеты җитәкчесе Данис Шакиров регионнарда да Тукай һәйкәле янында шигъри чалалар булуын әйтте.
Шагыйрьләр Мөхәммәт Мирза, Рүзәл Мөхәммәтшин, Фәнил Гыйләҗев, Наил Касыймов шигырьләрен укыды.
tatar-inform.tatar/news/Рузилә Мөхәммәтова
Республикабызда Шигьрият көннәре төрле яссылыкта билгеләп үтелә.
Балаларга туган телебезнең, китапның кадерен, аларның кеше тормышындагы әһәмиятен тагын да ныграк төшендерү өчен, Арча районы Шушмабаш авылы мәдәният һәм мәгариф хезмәткәрләре дә шул уңайдан якташ шагыйрә Сания Әхмәтҗанова белән очрашу уздырдылар.
“Тезим әле Шигырь-гәрәбәмне” дип исемләнгән Шигырь кичәсен китапханәче Чулпан Зарипова, мәдәният йорты директоры Динар Бариев, сәнгать җитәкчесе Эльвира Бариева бергәләп оештырды.
Кичәгә шигърият сөюче һәм үзләре дә шигырьләр иҗат итүче мөхтәрәм кунаклар: Казанда яшәүче Шушмабаш егете Зөфәр Бохаров, авылдашлар Кәүсәрия, Гөлсинә, Әлфия апалар да чакырылган иде.
Кичәдә балалар укуында Сания Әхмәтҗанованың шигырьләре, өлкәннәр башкаруында популяр җырлары яңгырады, укучылар шагыйрә апалары белән якыннан да аралашты. Очрашу һәркемдә бик җылы тәэсир калдырды.
Апрель — бөек шагыйрь Габдулла Тукайны искә алу, аның иҗатын барлау ае. Ул 27 ел гына яшәп калса да, үзеннән соң бәяләп бетергесез иҗади мирас калдырган: 400дән артык шигырь, 9 поэма, 350 хикәя, очерк һәм истәлекләр иҗат иткән. Тукай хезмәтләре дөньяның 50дән артык теленә тәрҗемә ителгән. Бүген дә аның әсәрләре укыла, ятлана, җырлана.
Әлмәттә бөек татар шагыйре Габдулла Тукайның тууына 139 ел тулу һәм Туган тел көне уңаеннан тантаналы чаралар узды. Бәйрәм Ленин урамында урнашкан велосипедлы Тукай скульптурасы янында башланды. Анда балалар бакчаларында тәрбияләнүчеләр һәм укучылар шигырьләр укыдылар. Яшь буынның чыгышларын тыңларга Әлмәт язучылары да килгән иде.
Соңнан Туган тел көне Тукай проспектында дәвам итте. Яңгырлы көн булуга карамастан, шәһәрнең иҗат интеллигенциясе, шигърият сөючеләр шагыйрьне искә алырга аның һәйкәле янында җыелды. Рәсми өлеш алдыннан мәктәп укучылары Тукай шигырьләрен яттан сөйләп сөендерделәр. Тантананы Әлмәт районы башлыгы урынбасары Роза Әфләтунова ачты. Ул үзенең чыгышында мондый чараларның зур әһәмиятен билгеләп үтте.
«Үзенең телен хөрмәт иткән, яраткан һәм аның белән горурланган һәрбер татар кешесе өчен бүген бик зур бәйрәм», — диде үз чыгышын Бөтендөнья татар когрессының Әлмәт бүлеге җитәкчесе Ландыш Зарипова. Ул туган телгә мәхәббәт тәрбияләгән өчен мәгариф идарәсендә, мәдәният йортларында һәм балалар бакчаларында эшләүчеләргә рәхмәтен белдерде.
«Тукай — ул татарның улы, Тукай — ул татарның язмышы, Тукай – ул татарның үткәне, бүгенгесе һәм киләчәге. Дөньяда татарны беренче чиратта, Тукайлы халык булган өчен беләләр», — дип билгеләп үтте ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр.
Бәйрәм Рафаил Төхфәтуллин исемендәге премия ияләрен бүләкләү белән дәвам итте. «Әдәбият» номинациясендә премия Рәмзия Габделхаковага тапшырылды.
Әлмәт татар дәүләт драма театры артистларының чыгышы һәм Риза Фәхреддин исемендәге 1 нче гимназия укучыларының «Шәкертләр биюе» берсен дә битараф калдырмады. Бәйрәм бөек Тукайның «Туган тел» җырын күмәк башкару белән тәмамланды. Рәсми өлеш төгәлләнгәннән соң ачык микрофон эшләде, теләгән кешеләр үз шигырьләрен укыдылар.
Резедә Шәмсуллина. Автор фотолары
25 апрельдә, Әлмәттә Габдулла Тукайның тууына 139 ел тулу уңаеннан уздырылган Шигырь бәйрәмендә күренекле язучы Рафаил Төхфәтуллин исемендәге премияләр тапшырылды.
⠀
«Әдәбият» номинациясендә җиңүче дип каләмдәшебез, ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге әгъзасы Рәмзия Габделхакова танылды! Чын күңелдән котлыйбыз! Бу аның беренче бүләге генә түгел. Р. Габделхакова — Ш. Бикчурин (1998), Утыз Имәни (2015), С. Сөләймәнова (2019), Фатих Хөсни (2025) исемендәге премияләр лауреаты. Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре (2015).
⠀
«Сәнгать» номинациясендә Әлмәт татар дәүләт драма театры артисты Фаил Сафиуллин һәм «Мириданс» халык бию ансамбленең сәнгать җитәкчесе Илнур Әһлиуллин лауреатлар дип игълан ителде.
«Журналистика» номинациясендә Әлмәт районы башлыгы урынбасары Роза Әфләтунова кулыннан бүләкне Рәмилә Хәмидуллина алды.
⠀
Иң күп бүләкләнүчеләр — «Иҗтимагый һәм мәгърифәтчелек эшчәнлеге өчен» номинациясендә. Премияләр Р. Нәгыймов исм. балалар сәнгать мәктәбе һәм Р. Фәхретдин исм. 1нче гимназия коллективларына, «ТаграС-ТрансСервис»ның әйдәп баручы инженеры Наил Вилдановка, шулай ук ветераннар хәрәкәте активисты Валентина Сабуровга тапшырылды.
КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтында Бөтенроссия “Илһам” яшь язучылар бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы булып үтте.
Җир яшәрмәс, гөл ачылмас – төшми яңгыр тамчысы;
Кайдан алсын шигъре шагыйрь, булмаса илһамчысы, – дип язган бөек Габдулла Тукай.
24 апрель көнне, Казан федераль университетының Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтында “Илһам” – яшь язучылар бәйгесенең тантаналы йомгаклау чарасына нәкъ менә тормыштан “илһам” алып яшәүче укучылар җыелган иде.
Быелгы конкурс та бик югары активлык белән үтте – беренче турда барлыгы 680 әдәби әсәр кабул ителде, алар арасыннан икенче этапка 300 укучының эше сайланды. Йомгаклау тантанасына исә, поэзия, проза, драматургия һәм журналистика номинацияләрендә (5-7, 8-9, 10-11 нче сыйныфларга бүлеп) иң уңышлы 44 эш сайлап алынды.
Конкурста республикабызның төрле почмакларыннан – Яңа Чишмә, Балык Бистәсе, Арча, Саба, Азнакай, Әгерҗе, Буа, Яр Чаллы, Балтач, Актаныш кебек районнардан, шулай ук, Башкортстан, Чувашия, Оренбург, Ульяновск, Пермь, Саратов, Киров өлкәләреннән килгән яшь каләм ияләре үзләренең шигырьләре, проза һәм публицистик әсәрләре белән катнашты.
Бүләкләү тантанасын Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты директоры Рәдиф Рифкать улы Җамалетдинов ачып җибәрде. Ул бәйгенең әһәмиятен һәм татар әдәбиятында бу бәйгенең яңа талантлар ачудагы әһәмиятен ассызыклады.
Җиңүчеләрне шулай ук, Габдулла Тукай исемендәге Милли мәдәният һәм мәгариф югары мәктәбе деканы Рамил Хәмитович Мирзаһитов, Мәгариф һәм фән министрлыгының милли мәгариф идарәсе җитәкчесе Алсу Самигулла кызы Шарипова, Татарстанның Дәүләт советы депутаты, Татарстан язучылар берлеге рәисе, шагыйрь Ркаил Зәйдулла, “Илһам” бәйгесенең жюри рәисе, филология фәннәре докторы, татар әдәбияты кафедрасы профессоры Ләйлә Ихсан кызы Минһаҗева, филология фәннәре докторы, татар әдәбияты кафедрасы мөдире, профессор Флера Сәгыйть кызы Сәйфуллина, Бөтендөнья татар конгрессы Башкарма комитеты җитәкчесе урынбасары Ирек Илдус улы Шәрипов һ.б. котлады.
680 укучыларның иҗат эшләрен бәяләп, мастер-класслар аша да аларга әдәбият дөньясына юл ачучылар исә, татар әдәбияты кафедрасы укытучылары һәм татар әдәбияты тарихында ул урыннарын булдырган – Данил Салихов, Галимҗан Гыйльманов, Рәдиф Сәгъди, Рәмис Әймәт, Марат Закир, Рифат Сәлах, Халисә Ширмән кебер танылган язучылар, шагыйрьләр, драматурглардан торган мәртәбәле жюри иде. Алар яшь авторларның һәрберсенә киңәшләр биреп, чыннан да, “яңа” әдәби дөньяга юл ачтылар.
Чара ахырында бөтен катнашучылар бертавыштан “Туган тел” җырын җырлап, бөек шагыйребезнең рухын кадерләде. Әлеге чарада катнашучылар, әйтерсең лә, “Тыныч йокла бөек Тукаебыз, синең эшеңне дәвам итүчеләр бар әле!”, – дип әйтәләр сыман иде…
“Илһам” бәйгесе, чыннан да, татар телендә иҗат итүче яшьләр өчен мөһим бәйге! Алга таба аларның каләмнәрен нәкъ менә безнең институт кысаларында чарларга насыйп булсын!
Татарстан Язучылар берлегенең Тукай клубында «Язучы» нәшриятында дөнья күргән «Татар халык әкиятләре» китабы тәкъдим ителде.
23 апрельдә ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге, «Кызыл каурыйлар» әдәби иҗат берләшмәсе вәкилләре бакыйлыкка күчкән каләмдәшләр каберләренә зиярәт кылдылар. Саҗидә Сөләймәнова, Әдип Маликов, Гамил Афзал, Нәфисә Афзалова, Үзбәк Саттаров, Юныс Әминов, Альберт Хәсәнов — барысының да каберләре чистартылган, чүп-чардан арындырылган булуын, туган-тумачаларының, балаларының язучыларыбызны онытмавын күреп шатландылар, каләмдәшләребез рухына дога кылдылар.
20 нче апрель көнне “Авылым гүзәллеге” проекты авторы Раил Мәүлет улы Гатауллин җитәкчелегендә, Лаеш һәм Әлки районнары авылларында, әлеге проектның җиңүче финалистларын тәбрикләү булды. Әлеге тәрбияви чарада Татарстан язучылар берлегеннән Галия Гайнетдинова, Рәхимә Арсланова, Илмира Гыймаева, журналист Динара Әхмәт тә катнашты. Кунаклар авылларның тарихи урыннарында, китапханә, мәчет, мәктәпләр, музей, чишмәләрдә, мәдәният йортларында булдылар. Ачык күңелле, тырыш, кунакчыл авыл халкына үзләренең теләкләрен һәм рәхмәтләрен җиткереп, шигырьләрен укыдылар, китапларын бүләк иттеләр. Авыл халкы белән аралашу, аларның ихласлыгын, кунакчыллыгын, тырышлыкларын, талантларын, уңганлыкларын күрү, авыллары өчен җан атып яшәүләренә соклану, горурлану хисләре белән, иҗатлары өчен илһам алып кайттылар шагыйрәләребез.
Бөек Җиңүнең 80 еллыгын каршылаган бу көннәрдә Әлмәттә студентларга фронтовик язучыларның тормыш юлы, каһарманлыгы һәм иҗаты турында сөйли торган кызыклы чара узды. 22 апрельдә, Рафаил Төхфәтуллин исм. 8нче балалар китапханәсенә Казан инновацион университеты көллиятенең Әлмәт филиалының беренче курс студентлары кунакка килде. Алар арасында булачак финансистлар, балалар бакчалары тәрбиячеләре, башлангыч сыйныфлар укытучылары бар иде.
Очрашуны ачып җибәреп ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр чыгыш ясады. Ул китап укуның ни өчен кызыклы һәм файдалы шөгыль булуы, туган ягыңның күренекле кешеләренең тормыш юлын, иҗатын, каһарманлыкларын белүнең әһәмияте турында сөйләде. Шулай ук 25 апрельдә узачак Г.Тукайның 139 еллыгына багышланган Шигырь бәйрәмендә Рафаил Төхфәтуллин исм. премия лауреатларын (дүрт номинациядә) бүләкләү каралганын хәбәр итте.
Рөстәм Төхфәтуллин студентларга әтисе Рафаил һәм аның дуслары, фронтовик язучылар Әдип Маликов, Хисам Камал, Мәхмүт Хөсәен һәм Нәфик Яһудиннарның тормыш юлы һәм иҗаты турында кызыклы формада сөйләп бирде, китапханәдә урнашкан әтисенең музей бүлмәсендә Г. Тукай күргән Коръән китабын, әтисенең язу машинкасын, патефонын күрсәтте, биредә саклана торган иске фотоаппарат һәм кино төшерү аппаратының эшләү принципларын аңлатты. Ул сүзен тәмамлагач, студентлар таралышырга ашыкмады, Рөстәм Төхфәтуллинга күпсанлы сораулар яудырдылар. Хушлашканда яшьләр: «Тарихны саклаган өчен рәхмәт сезгә!» — дип киттеләр.
Шунысын да искәртик, биредә мондый очрашулар Рөстәм Төхфәтуллин инициативасы белән, шулай ук китапханә хезмәткәрләре, көллиятнең туган тел укытучысы Риана Саидова тырышлыгы белән 2019 елдан бирле, ягъни алты ел инде оештырылып килә.
Тукай муниципаль районы Күзкәй авылы мәдәният йортында шагыйрь, журналист Фәннүр Сафин исемендәге шигырь бәйрәме узды. Бәйрәмдә Татарстан Язучылар берлеге рәисе урынбасары – Чаллы язучылар бүлеге җитәкчесе, язучы Факил Сафин, язучылар – Әлфия Ситдыйкова, Лилия Гыйбадуллина, Зимфира Исламова катнаштылар. Алда узган шигырь бәйгесенә йомгак ясалды, җиңүчеләр бүләкләнде.
21 апрельдә ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр Әлмәт районы Яңа Нәдер авылында Клара Булатованың өендә булып өлкән язучының хәлләрен белешеп кайтты. Авырса да, әллә ни хәле булмаса да, Клара апа, аңа алып килгән букетны күргәч: «Рәхмәт! Матур чәчәкләрне яратам», — диде.
Әлмәт бүлеге җаваплы сәркатибе бер ай элек 89 яшен тутырган шагыйрәгә ТР Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулладан кайнар сәлам җиткерде һәм иҗади оешма исеменнән акчалата матди ярдәм тапшырды.
Клара Булатова — 1970 елдан СССР Язучылар берлеге әгъзасы, Габдулла Тукай исм. дәүләт премиясе лауреаты, Татарстанның халык шагыйре, ТАССРның атказанган мәдәният хезмәткәре, Р. Төхфәтуллин һәм С. Сөләйманова исм. әдәби бүләкләр иясе. Әлмәт һәм Сарман районының Почетлы гражданины.
Буа районы Яңа Чәчкап төп гомуми белем бирү мәктәбендә шагыйрь Әхмәт Рәшит исемендәге «Кояшлы ил» IX республикакүләм фәнни-гамәли конференция булып үтте. Әлеге чарада жюри сыйфатында язучылар һәм шагыйрьләр Рәдиф Гаташ, Галимҗан Гыйльманов, Ленар Шәех, Хәбир Ибраһим, Дания Нәгыйм, Рифат Сәлах катнашты.
17 апрельдә ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр Азнакайда «Гөлстан» әдәби берләшмәсе эшчәнлеге белән танышты. Алты дистә елдан артык тарихы булган бу иҗат оешмасы 30га якын каләм тибрәтүчене туплап тота. 2024 елда берләшмә әгъзалары 12 китап чыгарган. Менә бу атнакичтә дә районның үзәк китапханәсендә Халидә Галимованың «Гомер юлы — су юлы» исемле җыентыгын укучыларга тәкъдим итүгә багышланган кичә узды.
Авторны бу шатлыклы вакыйга белән район мәдәният идарәсе җитәкчесе Гөлсинә Хафизова, Равил Сабыр, «Маяк» гәҗите редакторы Фәрхәд Шәйхулов, китапханәнең методик үзәк җитәкчесе Зөлфия Саттарова, Мәнәвез авылы җирлеге башлыгы Назиф Хасанов, «Гөлстан» берләшмәсе әһелләре, туганнары, балалары, дуслары котлады. Мәдәният йорты һәм мәдәни үзәк хезмәткәрләре «Террористлар көткәндә» исемле юмореска нигезендә куелган театраль этюд уйнап күрсәттеләр.
«Гомер юлы — су юлы» җыентыгы өч бүлектән тора: юморескалар, гыйбрәтле дә, мавыктыргыч та проза әсәрләре һәм шигырьләр. Басманы нәшер итүдә Халидә Галимованың иҗатына гашыйк укучысы, эшмәкәр Әлфинур Дәүләтшина зур ярдәм күрсәткән. Ә китапны сатудан кергән акчаны автор туган ягында, Мөслим районы Иске Чакмак авылында, төзелә торган мәчеткә тапшырып бара.
«Соңгы елларда язу — ул минем яшәү рәвешенә әйләнде, дисәң дә була инде. Язмыйча тора алмыйм, түзә алмыйм. Халыкка әйтәсе сүзләрем фикерләрем бар, ничек аларны үзеңнең күңелеңдә генә саклап ятмак кирәк?!» — диде Халидә Галимова.
Презентация тәмамланганнан соң чәй өстәле янында Равил Сабыр «Гөлстан» әдәби берләшмәсе әгъзалары белән аралашты. Ул Язучылар берлеге алдында торган максат-мәсьәләләр, яшь иҗатчыларны берлеккә җәлеп итү һ.б. кайбер темаларга ачыклык кертте. Азнакайлылар үз эшчәнлекләре турында сөйләделәр, уй-фикерләре белән уртаклаштылар, Язучылар берлегенә яңа әгъзалар кабул итү тәкъдимнәре белән чыктылар.
Шунысын да искәртеп узыйк, төрле елларда «Гөлстан»ның эшчәнлегендә Нур Әхмәдиев, Мөсәгыйт Хәбибуллин, Мәхмүт Хәсәнов, Марсель Галиев, Илдус Гыйләҗев, Әнәс Исхаков, Рөстәм Зәкуанов һ.б. күренекле әдипләр катнашкан. Бүген иҗат оешмасын Гөлчәчәк Садретдинова-Хаҗиева җитәкли.
Әлмәт язучылары, «Кызыл каурый» әдәби иҗат берләшмәсе әгъзалары 17 апрельдә нефть башкаласының үзәк мәчетендә узган Ризаэддин Фәхреддиннең «Асар» («Эзләр») китабы буенча укучылар конференциясендә катнашты. Аны галим исемендәге музей директоры, филология фәннәре кандидаты Диләрә Гыймранова алып барды.
Бу форум — «Татнефть» Хәйрия фондының «Риза казый мирасы» мәдәни-мәгърифәт проектын тормышка ашыру программасы нигезендә үткәрелгән чираттагы мероприятиесе. Моңа кадәр «Р.Фәхреддин: кәгазь өстендә калган исем — бетмәс гомер», «Мәшһүр хатыннар», «Нәсыйхәт», «Җәвамигуль кәлим шәрехе» китапларына багышланган чаралар узган иде.
Р. Фәхреддин укуларында Татарстан язучылар берлеге әгъзасы, филология фәннәре докторы, ТР атказанган укытучысы Әнвәр Шәрипов, ТР Көнчыгыш төбәге казые, Әлмәт имам-мөхтәсибе, Р.Фәхреддин исм. мәдрәсә директоры Исмәгыйль Сингатуллин, Казан Ислам институты гарәб теле һәм гуманитар фәннәр кафедрасы мөдире Айдар Карибуллин, филология фәннәре кандидаты Сирина Трофимова, тарихчы, журналист, Рафаэль Төхфәтуллин премиясе лауреаты Дамир Таҗиевлар чыгыш ясады.
Мәшһүр татар галиме, тарихчы, дин белгече, педагог, журналист, «Шура» журналы мөхәррире, Эчке Россия һәм Себер мөселманнарының Диния нәзарәте мөфтие Ризаэддин Фәхреддиннең саллы хезмәте дүрт томнан торган. 15 җөзъәдән (кисәк) торган беренче ике том революция шаукымына кадәр Оренбург каласында гарәп графикасында басылып чыккан, калган ике том басылырга өлгермичә калган. Чөнки 1911 елда Р. Фәхреддиннең йортына жандармерия тарафыннан тентү ясалып, шул вакытта басмага әзерләнгән кулъязмалар төяп Сарапулга озатыла.
Соңыннан галим фактографик материалларны кабат туплый, әмма революциядән соң аларны бастырырга насыйп булмый. «Беренче мәртәбәдә «Асар»ны зур теләк вә зәвык белән язган булсам, бу юлы инде үземнең сынган күңелемә вә янган йөрәгемә юаныч табу, хәсрәт ялкынына су бөркү өчен язам. Әвәлге мәртәбә тәртип каләмемне карага манчып язган булсам, бу дәфгасында инде күземнән аккан яшь тамчыларына манчып язам», — дип язып калдырган Р.Фәхреддин. Шулай да ул хезмәтнең тулысынча басылып чыгасына чын күңелдән ышана, бәлки киләчәктә әлеге хезмәтне дәвам иттерүчеләр дә табылыр, дигән өмет белән яши.
“Татнетны үстерү фонды”ның башкаручы директоры Раил Гатауллин, Татарстан Республикасының атказанган мәдәният хезмәткәре, шагыйрә Рәсимә Гарифуллина белән берлектә “Авылым гүзәллеге” кысаларында узган марафонда җиңүчеләр һәм финалистлар белән очрашу, аларны бүләкләү өчен 3 көнлек сәфәргә чыктылар.
Беренче көнне Алексеевск районының Коры Көрнәле, Урта Тигәнәле, Чирмешән районының Әмир, Леногорск районының Сарабиккол һәм Яңа Иштирәк авылларында халык белән очраштылар, тарихи урыннарда булдылар. Дипломнар һәм истәлекле бүләкләр тапшырдылар. Икенче көнне сәфәр Баулы районы Исергәп авылында дәвам итте.
26 апрельдә Туган тел көнендә үткәреләсе бәйрәм чаралары программасы билгеле булды.
«Быел 26 апрельдә бөек татар шагыйре Г.Тукайның 139 еллыгына багышланган Туган тел көнен бәйрәм итү тагын да киңрәк дәрәҗәдә узачак», – дип хәбәр итә Татарстан Мәдәният министрлыгының матбугат үзәге.
Чаралар 9:30 да Муса Җәлил исемендәге опера һәм балет театры янәшәсендәге Г.Тукай һәйкәленә Татарстан Республикасы Язучылар берлеге вәкилләре, киң җәмәгатьчелек тарафыннан чәчәкләр салудан башлана. Аннары Татарстан Республикасы җитәкчелеге, Дәүләт һәм муниципаль хакимият органнары, иҗат берлекләре, Бөтендөнья татар конгрессы вәкилләре, әйдәп баручы мәдәният учреждениеләре, массакүләм мәгълүмат чаралары, балалар коллективлары, язучылар җәмгыяте катнашында Тукай скверында (Пушкин-Островский урамнары киселешендә) традицион шигъри чәчәк салу тантанасы узачак.
Исегезгә төшерәбез, мондый чара нәкъ менә шушы урында узган гасырның 50 нче еллары ахырыннан үткәрелә башлаган иде.
Туган тел көнен киң колачлы бәйрәм итү яңа Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры территориясендә (Х.Такташ ур., 74) планлаштырылган, анда төп чаралар 10 мәйданчыкта узачак. Бәйрәмнәр буыннар бәйләнешен, милли сәнгатьнең төрле юнәлешләрен гәүдәләндерә һәм төрле максатчан аудиторияләргә исәпләнгән.
Төп сәхнәдә Татарстан Республикасы Рәисе тарафыннан традицион рәвештә Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясен тапшыру, ТНВ телеканалында туры эфирда трансляцияләнгән бөек шагыйрьгә багышланган театральләштерелгән чара узачак.
Шәрык залында «Апуш» балалар татар театр студиясенең «Авыл эте Акбай» спектакле күрсәтеләчәк – ул «Театральное Приволжье» округ фестивале җиңүчесе булды. Спектакль тәмамлангач, Шәрык залы сәхнәсендә дә музыкаль программа күрсәтеләчәк.
Театрның яңа бинасының универсаль залында шагыйрьләр, артистлар, иҗат җәмәгатьчелеге тарафыннан туры эфирда Г.Тукай шигырьләре укылачак, шуннан соң Г.Тукай премиясе номинанты «Казанга Тукай кайткан» спектакле күрсәтеләчәк.
Театр холлында киң җәмәгатьчелеккә Татарстан Республикасы Рәисе каршындагы татар телен һәм Татарстан Республикасында яшәүче халыкларның туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре буенча комиссия ярдәмендә гамәлгә ашырылган тел проектлары күргәзмәсе тәкъдим ителәчәк.
Шулай ук бинада беренче тапкыр «Язгы Печән базары», конференц-залда «Ачык университеты» лекорие эшләячәк.
Урам территориясендә, Кабан күле яр буенда 14:00 сәгатьтән зур урам сәхнәсендә Татарстан Республикасы Язучылар берлеге оештырган шигъри митинг башланачак, ул ТНВ туры эфирында тәкъдим ителәчәк.
16:00 сәгатьтә урам сәхнәсендә социаль челтәрләрдә трансляцияләнәчәк «Мин татарча сөйләшәм» ХХ юбилей яшьләр акциясенең Гала-концерты башлана.
Мәйданчыкларның эш вакыты, режимы өстәмә рәвештә аерым матбугат конференциясе кысаларында тәкъдим ителәчәк.
Моннан тыш, бәйрәмнәр муниципаль районнарда, Россия Федерациясе төбәкләрендә һәм чит илләрдә татарлар тупланып яши торган урыннарда, мәдәният һәм мәгариф учреждениеләрендә узачак.
«Туган тел көненең статусы һәм масштабы даими үсә бара. 2014 елга кадәр лауреатлар Г.Тукай һәйкәле янында игълан ителсә, ә бүләкләү 30 августта булса, соңгы 10 елда премия рәсми рәвештә 26 апрельдә Муса Җәлил исемендәге опера һәм балет театры сәхнәсендә тапшырылса, театрда рәсми бәйрәм итү дә, шигъри митинг та бербөтен булып торды. Хәзерге вакытта Камал театрының берничә мәйданчыгы булган яңа бинасы тулы көченә эшли башлагач, яңа дәрәҗәдә төп бәйрәмнәр нәкъ менә шунда узачак. Яшь буын, гаиләләр, төрле мәйданчыкларда катнашучылар өлкән буын һәм язучылар җәмгыяте чараларын да күрә алачак, алар, үз чиратында, профессиональ сәхнә мөмкинлекләрен сынап караячак һәм гамәлгә ашырыла торган проектларны күрә алачак» диелгән хәбәрдә.
«Әлеге мәйданчыклар барлык буын кунакларын һәм бәйрәмдә катнашучыларны берләштерер, милли сәнгатебез өчен яңа мөмкинлекләр күрсәтер дип өметләнәбез. Туган тел көне бик бай булырга вәгъдә итә» – дип Мәдәният министрлыгы республика башкаласында яшәүчеләрне һәм кунакларны онытылмас вакыйгага чакыра.
https://tatar-inform.tatar/news/ Рузилә Мөхәммәтова
22 апрель көнне 18:00 сәгатьтә Г. Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрының Кече залында үзенчәлекле шигъри кичә – «Шагыйрьләр vs Ясалма фәһем» узачак. Тамаша Татарстан Республикасы Язучылар берлеге, Бөтендөнья татар яшьләре форумы һәм Камал театры тарафыннан оештырыла.
Ясалма фәһем шагыйрьләр тарафыннан язылган шигырьләргә җавап итеп үз текстын тәкъдим итәчәк. Тамашачы ясалма интеллект һәм шагыйрьләр арасындагы иҗади көрәшне турыдан-туры күзәтеп бара алачак.
Катнашалар: Булат Ибраһим, Рүзәл Мөхәммәтшин, Фәнил Гыйләҗев, Рифат Сәлах, Йолдыз Миңнуллина, Эльвира Һадиева, Лилия Гыйбадуллина, Гөлүсә Батталова, Дания Нәгыйм һәм Алинә Хәбибуллина.
Керү – бушлай, теркәлү сорала.
https://tatar-inform.tatar
15 нче апрель көнне Чаллы “Энергетик” мәдәният сараенда Бөтендөнья мәдәният хезмәткәрләре көне уңаеннан тантаналы чара үтте. Бәйрәмдә шәһәрнең иң яхшы мәдәният хезмәткәрләре бүләкләнде. Язучы Зимфира Исламова “Ел язучысы” исеменә лаек булды. Каләмдәшебезне котлыйбыз! Яңа уңышлар, яңа иҗади ачышлар, шатлык-казанышлар теләп калабыз!
15 апрельдә ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җаваплы сәркатибе Равил Сабыр нефть башкаласының 2нче Идел буе халыклары китапханәсендә «Кызыл каурыйлар» әдәби-иҗади берләшмәсе әгъзалары белән очрашу үткәрде.
Сүз күптән түгел узган съезд нәтиҗәләре, яңа идарә алдында торган бурычлар, Әлмәт бүлегенең максатлары, яшь иҗатчыларны берлеккә җәлеп итү, китап чыгару проблемалары, каләм хакы һ.б. мәсьәләләр турында барды. Сөйләшү бик җанлы узды: Равил Сабыр күпсанлы сорауларга җавап бирде, берләшмә әгъзалары үз фикерләре белән уртаклашты, тәкъдимнәр белән чыктылар һәм яңа иҗат җимешләре белән таныштырдылар. Моннан тыш ТР Язучылар берлегенә яңа әгъзалар да тәкъдим ителде.
«Иҗади берләшмәләр – безнең иң якын дуслар. Бер-беребезне ишетеп, мәсьәләләрне хәл итеп торырбыз дип уйлыйм. Без сезнең өчен эшлибез», – дип мөрәҗәгать итте язучыларга Равил Сабыр. ⠀
Саҗидә Сөләйманова оештырган, үзе вафатыннан соң аның истәлегенә «Кызыл каурыйлар» дип исемләнгән әдәби-иҗат берләшмәсе 1963 елда эшли башлый. Аны төрле елларда Әдип Маликов, Әхтәм Фәтхетдинов, Ләйсән Кәшфиева һ.б. җитәкләгән. 2009 елдан алып «Кызыл каурыйлар»ның әйдәманы — Әлмәт язучылар бүлеге әгъзасы Минзифа Әхмәтшина. Бу еллар дәверендә 34 китап чыккан. Бүген берләшмәдә 30га якын актив әгъза исәпләнә, алар арасында нефтьчеләр, укытучылар, студентлар, тәрбиячеләр, табиблар, мәдәният хезмәткәрләре, җитештерүчеләр бар.
Бүген язучылар һәм әдәбият сөючеләр Яңа Татар бистәсе зиратында халкыбызның бөек шагыйре Г.Тукайның каберен зиярәт кылды, чәчәкләр салды. Шагыйрьнең рухына багышлап Коръән укылды.
Искә алу мәрасимен Татарстанның халык язучысы Зиннур Мансуров ачып җибәрде һәм алып барды. Чарада шулай ук Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, Татарстан Мәдәният министры урынбасары Ленар Хәкимҗанов, Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты директоры Илгиз Халиков һ.б. чыгыш ясады.
14 нче апрель көнне Буа районы Адав-Толымбай гомуми урта белем бирү мәктәбендә күренекле язучы, фольклорчы, әдәбият галиме һәм тәнкыйтьче Гомәр Толымбайның 125 еллыгына багышлап “Талантлы син, Толымбаем!” исеме астында очрашу кичәсе үткәрелде.
Әлеге кичәгә Казаннан танылган әдәбият белгече, шагыйрь, Г.Толымбайның туганы Равил Рахмани, балалар шагыйре һәм драматург, язучы Рафис Корбан, тарихчы, җәмәгать эшлеклесе, журналист, берничә китап авторы Рифат Каюмов та кайтты.
11 апрель көнне Арча үзәк китапханәсендә язучы Лилия Гыйбадуллина белән очрашу узды. Әдәби мәҗлестә китапханәчеләр, мәдәният хезмәткәрләре, китап укучылар катнашты.
Күренекле язучы, җәмәгать эшлеклесе, Россия Федерациясенең мәдәният өлкәсендәге дәүләт премиясе лауреаты Сергей Шаргуновның «1993» романында шушы елда Мәскәү үзәгендә барган гражданнар сугышы тасвирлана. Бер гаилә – ир белән хатын баррикаданың ике ягында. Өметләр һәм тетрәнүләр чорында автор гаилә язмышын ил тарихы белән бәйләп сурәтли.
Казан шәһәренең Галимҗан Баруди исемендәге 4 нче санлы гимназиясендә “Мәгърифәт йолдызлыгы” дип исемләнгән халыкара фәнни-гамәли конференция булып узды. Биредә Казан шәһәреннән, Татарстан Республикасы районнарының мәктәп-гимназияләреннән сәләтле укучылар һәм укытучылар докладлар белән катнашты. Пленар утырышта Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулланың котлауларын һәм сәламнәрен идарә әгъзасы Рәҗәп Бәдретдин тапшырды.
Биредә 11 секциядә һәм 2 түгәрәк өстәлдә 130 га якын укучы һәм укытучы чыгыш ясады. Ә чит төбәкләрдән 12 дән артык илдән интернет элемтәсе аша аралашу булды. Төрле уку йортлары галимнәре, аспирантлары татар дөньясына кагылышлы, бүген бик әһәмиятле булган чыгышлар ясады. Әлеге мәртәбәле чарада Татарстан Язучылар берлеге әгъзалары, галимнәре Хатыйп МИҢНЕГУЛОВ, Рәҗәп БӘДРЕТДИН һәм шагыйрь, М.Җәлил исемендәге премия лауреаты Рифат СӘЛӘХ укучыларның һәм укытучыларның эшчәнлеген бәяләүдә, секция җитәкчеләре буларак катнаштылар һәм үз фикерләрен белдерделәр. Һәм алар, ахырдан йомгаклап, татар язучысының тормыштагы һәм яшәештәге роле, китаплары һәм укучылары, матур әдәбияның урыны һәм укучыга тәэсире, Туган телебезнең кадере, мәктәпләр белән иҗатташлык хакында да сөйләделәр. Бу ике як өчен дә бик кирәкле һәм әһәмиятле чара булды. Мондый конференцияләрдә язучыларның катнашуы, аларның төпле чыгышлары, Берлек белән Мәгарифнең тыгыз хезмәттәшлектә корылуында, уртак эшендә алда тагын да ныгыр, тирәнәер дип өметләнәбез.
«Бер очрашу үзе бер гомер». Бүген, 11 апрельдә, мондый исем астында Әлмәт шәһәренең 4 нче гомуми белем бирү мәктәбендә татар драма театрының каләмле артисты, Р. Төхвәтуллин исемендәге премияләр лауреаты Резеда Хәертдинова белән очрашу булды. Бу җылы чара мәктәптә милли мәдәни мохит тудыру аша балаларга туган тел өйрәнүгә кызыксыну формалаштыру семинары кысаларынды оештырылды. Катнашучылар – күпкырлы кунакның иҗатын яратучылар, районның татар телчеләре һәм мәктәп укучылары.
Кичә җыр-моң, шигърият белән үрелеп барды. Резеда Хәертдинова үзе турында сөйләде, иҗаты белән якыннан таныштырды, кызыксындырган сорауларга җавап бирде.
Очрашу азагында шагыйрә татар телендә җанлы җырлар башкаручыларга үзенең яңа китабын һәм театрга чакыру билетлары бүләк итте.
Моннан тыш семинарда «Яраткан шөгыльләрем», «Ел фасыллары», «Җиләк-җимешләр һәм яшелчәләр» дигән темаларга татар һәм инглиз телләреннән интеграль дәрес фрагментлары күрсәтелде, «Милли бизәкле брошь» ясарга өйрәткән мастер-класс үткәрелде, башлангыч сыйныф укучылары «Су анасы» әкиятен уйнап күрсәттеләр, татар мәдәниятен арт-терапия алымнары аша өйрәнүгә багышланган мастер-класс узды.
10 апрель көнне Яр Чаллы шәһәренең 16 нчы мәктәбендә Илдар Юзеев премияcен тапшыру тантанасы үтте.
Татарстан Язучылар берлеге һәм «ТАТМЕДИА» акционерлык җәмгыяте филиалы «Мәйдан» журналы премиясе лауреатлары:
— «Мәйдан» әдәби-нәфис, иҗтимагый журналының 2024 ел, № 7 санында басылып чыккан «Халык үтмәс үткел юк…» шигырьләр циклы һәм актив әдәби-иҗтимагый эшчәнлеге өчен шагыйрь, язучы, Татарстан Республикасы Язучылар берлеге әгъзасы Фирүзә Ислам кызы Җамалетдинова-Фәтхетдинова;
— Илдар Юзеев иҗатын пропагандалауга керткән өлеше өчен язучы, драматург, режиссер Салават Илдар улы Юзеев;
— “Мәйдан” әдәби-иҗтимагый журналы белән актив хезмәттәшлек иткәне өчен танылган фотожурналист, Татарстан Республикасының атказанган мәдәният хезмәткәре, Россия фоторәссамнар берлеге әгъзасы Николай Петр улы Туганов;
— татар матбугатына, шул исәптән «Мәйдан» әдәби-нәфис, иҗтимагый журналына озак еллар ярдәм иткәне өчен Чаллы шәһәре хакиме ярдәмчесе Рамил Мәрван улы Хәлимов.
— татар матбугатына, шул исәптән «Мәйдан» әдәби-нәфис, иҗтимагый журналына озак еллар ярдәм иткәне өчен Чаллы шәһәре хакиме ярдәмчесе Рамил Мәрван улы Хәлимов.
Премияне тапшыру тантанасында Татарстанның халык шагыйре, ТР Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, халык язучысы Рабит Батулла, халык шагыйрьләре Газинур Морат, Марсель Галиев, күренекле язучы Ринат Мөхәммәдиев, “Казан утлары” журналының баш мөхәррире Рөстәм Галиуллин, Чаллы иҗатчылары, шәһәр хакимияте вәкилләре катнашты.
Быел 26 апрельдәге традицион Шигырь бәйрәме яңа урында булачак. «Быел Шигырь бәйрәме Камал театрының яңа бинасы янында – Кабан күле буендагы мәйданында оештырыла», диде Татарстан Язучылар берлегенең идарә утырышында Берлек рәисе Ркаил Зәйдулла.
Шигырь бәйрәменең сценаристы – Рифат Сәлах, режиссеры – Булат Гатауллин. Алып баручылар – Булат Ибраһим һәм Эльвира Һадиева. Башлана – 14.00 сәгатьтә.
«Тукай премиясе лауреатларын шушы яңа бинада котлаячаклар. Шуннан тамашачы турыдан-туры Шигырь бәйрәменә чыга алачак», дип аңлатты Берлек рәисе урынбасары Дания Нәгыйм.
«Белгечләр әйтүе буенча ул мәйданга 900 кешегә кадәр сыя ала», дип искәртте Ркаил Зәйдулла. Шул ук мәйданда 16.00 сәгатьтә «Мин татарча сөйләшәм» фестивале башланачак.
Шигырь бәйрәме урыны вакытлыча күченәме, бөтенләйгәме – анысы билгесез.
Язучылар Шигырь бәйрәменең традицион урынына – Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет театры янәшәсендәге Тукай һәйкәленә иртәнге якта чәчәкләр куярга җыеналар.
Тулырак: https://tatar-inform.tatar/Рузилә Мөхәммәтова
Татарстан Язучылар берлегенең «Язучы» нәшриятында «Хәзерге заман чечен шигърияте антологиясе» басылып чыкты. Бу китапта бүгенге көндә Чечня Республикасында киң танылу алган төрле буын чечен шагыйрьләренең шигырьләре урын алды.
Татарстан Язучылар берлегенең Тукай клубында «Мең дә бер мәзәк» дип исемләнгән юмор кичәсе узды. Кичәдә Ркаил Зәйдулла, Хәбир Ибраһим, Алмаз Хәмзин, Нәсүр Йөрешбаев, Марсель Шәрәпов, Булат Закиров, Альберт Гаделшин һәм Олег Фазылҗанов катнашты.
7 апрель көнне Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла Казакъстанның Е.А.Букетов исемендәге Караганда дәүләт университеты укытучылары, аспирантлары белән очрашты. Очрашуда Жумагелдин Жанайдар, Несипбекова Арай, Амангельдина Мереке, Қайырбекова Аида, Баербекова Алия һәм аларның чит илдәге фәнни җитәкчесе, Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы Ләйлә Минһаҗева, танылган язучы Рифә Рахман катнашты. Алар татар-казах бәйләнешләре, тәрҗемәләр турында фикер алышты.
Биектау үзәк китапханәсендә һәрдаим мәшһүр язучылар, шагыйрьләр белән очрашу кичәләре оештырыла. Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе, хезмәт ветераны, шагыйрә, язучы Шәмсия Гатуф кызы Җиһангирова белән очрашу да тамашачы тарафыннан җылы кабул ителде. Чара барышында шагыйрә тарафыннан, үзе иҗат иткән Аллаһ вә Ана хакы, яшәү мәгънәсе, милләт язмышы турында уйланырга мәҗбүр итә торган шигырьләрен укыганда ирексездән тамашачыларның күзләре яшьләнде. Шигырь сөючеләр тарафыннан бирелгән сорауларга бер дә тарсынмыйча, икеләнмичә җавап бирүе исә, Шәмсия ханымның халык өчен ачык булуын тагын бер кат дәлилләде. Китап сөючеләр, шигърияткә гашыйк тамашачылар яраткан шагыйрәләре белән кабат очрашулар насыйп булуын теләп саубуллаштылар.
Түбән Кама шәһәрендә яшәп иҗат итүче, 64 нче санлы “Сөембикә” балалар бакчасы мөдире, Татарстан Республикасының атказанган укытучысы, каләмдәшебез, дистәләгән китап авторы Нурзия Мирхазова, башкалабыз – Казанда татар теле укытучылары һәм тәрбиячеләре өчен республика күләмендә уздырыла торган “Туган тел” фестиваленең даими спикеры булып тора.
Алдагы елны “Туган тел” фестивалендә катнашучылар өчен яшь буынны тәрбияләүдә әби-бабаларыбызның роле алыштыргысыз булуын дәлилләп “Кабатланмас шәхесләр тәрбияләүдә гаилә йогынтысы” турында чыгыш ясап, осталык дәресе (мастер-класс) күрсәткән булса, бу юлы балаларга адресланган китапларын, әти-әниләр, педагоглар, студентлар өчен язган методик әсбапларын һәм тәрбияви мәкаләләрен үз эченә алган, “Иҗатымда – сабыйларга тәрбия, туган телгә мәдхия” дип исемләнгән саллы күргәзмә оештырды. Күргәзмәдә урын алган китаплар буенча кызыклы вә әһәмиятле әңгәмә куертты һәм фестиваль кунакларына “Бәхет орлыгы” дип исемләнгән китабын бүләк итте.
Гомумән фестивальдә спикер буларак катнашу республикабыз буенча бары тик биш балалар бакчасына бәхет елмайган: Казан, Түбән Кама шәһәре, Мөслим, Бөгелмә, Питрәч муниципаль районнарында хезмәт куючы алдынгы педагоглар тәҗрибә уртаклашканнар. Бәйрәм төсмерен чагылдырган, мөһим эчтәлекле чарада Мәгариф һәм фән министры урынбасары Минзәлия Закирова һәм педагогика фәннәре докторы, профессор Фираз Харисов кебек күренекле шәхесләр дә катнашты. Татар мохитен булдыру, укыту һәм тәрбия бирүнең нәтиҗәлелеген күтәрү, балаларның туган телгә булган кызыксынуларын арттыру мәсьәләләре яктыртылды.
“Туган тел фестивале”н оештыруда күрсәткән ярдәме һәм алдынгы тәҗрибә белән уртаклашканы өчен каләмдәшебез – Нурзия Мирхазова рәхмәт хаты белән бүләкләнде.
4 март көнне Казанның Абдулла Алиш исемендәге 20 нче гимназиясендә республикакүләм катнашу хокукы алган “Шигърият бакчасында” II шәһәр әдәби иҗат бәйгесен йомгаклау тантанасы узды. Быел ул А. Алиш премияләре лауреатлары: Ләбиб Лерон, Эльмира Шәрифуллина, Ленар Шәех, Нәкыйп Каштанов һәм Рәхимә Арсланова иҗатларына багышланган иде. Бәйгегә 761 эш кабул ителде. Шуларның 100 дән артыгы җиңүче булып танылды һәм бүләкләү тантанасына чакырылыш. Чара җыр- биюләр белән үрелеп барды.
Рәхимә Арсланова премиясенә быел Хәбибрахманова Сәфинә( Кукмара), Шагиев Әмир( Казан, 281 нче балалар бакчасы), Фәсхетдинова Ләйсән ( Казан, 155 нче гимназия), Кәлимуллина Әминә( Казан, 37 гимназия) лаек булдылар.
Бертуган сеңлесе – Гыйбадуллина Луиза Фаис кызының вакытсыз вафат булуы сәбәпле, каләмдәшебез, күренекле шагыйрә Лилия Гыйбадуллинаның һәм аның якыннарының тирән кайгысын уртаклашабыз.
Ижау шәһәренең Муса Җәлил исемендәге китапханәсендә шагыйрә, журналист, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, Татарстан Язучылар берлеге рәисе урынбасары Илсөяр Иксанова белән очрашу узды. Очрашуда җирле шагыйрьләр, язучылар, китап укучылар, Удмуртия Республикасы “Ак калфак” оешмасы, мәктәп укучылары, Әгерҗе шәһәре китапханә хезмәткәрләре, язучылары катнашты. Чара шигырьләр, җырлар белән үрелеп барды. Шагыйрә тамашачыларның сорауларына җавап бирде, тел һәм әдәбият темасына борчыган сораулар күтәрелде.
Төркиядә нәшер ителә торган “Кардәш каләмнәр” журналының апрель санында күренекле татар шагыйрьләре Илсөяр Иксанова һәм Чулпан Зарифның шигырьләре басылды.
https://www.kardeskalemler.com/…/kardes…/67ddbff4e6e93
VIII Бөтенроссия «Ак калфак» укучы кызлар һәм егетләр бәйгесе лауреатлары татар конгрессы бинасында татар язучысы, Муса Җәлил исемендәге Республика премиясе, Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты, Татарстанның халык язучысы Нәбирә Гыйматдинова белән очрашты. Нәбирә ханым язучылыкка килү юллары белән уртаклашты, һөнәр сайлау һәм башка темаларга фикерләре белән бүлеште. Очрашу әңгәмә белән дәвам итте. Катнашучылар кызыксындырган сорауларын бирделәр. Егет-кызлар очрашудан илһам алды.
“Казан утлары” журналы мөхәррирләре Балтач районы үзәк китапханәсендә “Шигъри тәлгәшләр” әдәби берләшмәсе әгъзалары һәм районның әдәбият сөючеләре белән очрашты.
Балтач үзәк китапханәсе уку залында узган әлеге чараны китапханә директоры Зарипова Резеда Мөдәррис кызы алып барды.
“Казан утлары” журналының баш мөхәррир урынбасары Вакыйф Нуриев журналның тарихы вә бүгенгесе белән таныштырды, “Әбиемә әфлисун” бәяныннан өзек укыды.
Журналының проза бүлеге мөхәррире, “Әдәби берләшмәләрдә” проектын җитәкләүче әдибебез Рафис Корбан, җирле әдәби берләшмә әгъзаларының иҗатына югары бәясен бирде, кайбер авторларның хәтта Татарстан язучылар берлегенә кабул ителергә дә мөмкинлекләре барлыгын әйтте. Аларны киләсе елда Г. Тукайга багышланган әдәби бәйгедә катнашырга өндәде. Үзенең соңгы елларда дөнья күргән романнарын телгә алып узды, балалар һәм зурлар өчен язган шигырьләрен сөйләде.
Поэзия бүлеге мөхәррире, шагыйрь Фәнил Гыйләҗев Балтачның соңгы дәвердә татар шигъриятенә иң күп яшь авторлар биргән район булуын ассызыклап, аларның исемнәрен атады. Җыелучыларны Нәүрүз вә поэзия көне белән котлап, шигырьләрен вә шаржларын сөйләде. Кыскача “Казан утлары” журналы каршында оештырылучы “Яңа исем” проекты, журналның сайты һәм социаль челтәрләрдәге сәхифәләр белән таныштырды. Моңарчы Рамазанова буларак укучыларга мәгълум булган Балтач шагыйрәсе Зөһрәнең шигырьләр шәлкеме журналның киләсе санында дөнья күрәчәген, шулай ук күптән түгел шәхси китабы басылган Алмаз Әхмәтгалиевның да шигырьләрен алдагы саннарда бастырылырга әзерләве хакында әйтте.
Зөһрә үзе исә, очрашуда катнашучыларны яңа шәлкемгә керәчәк “Яз” шигыре һәм Такташка ияреп язылган әсәре белән таныштырды.
Очрашуга моңа кадәр журнал битләрендә әсәрләре урын алган Гөлназ Әхмәдиеваның әнисе Гөлнур ханым һәм Гөлинә Шәйхиның әнисе Лилия ханым да килгән булып чыкты. Үз авылларында китапханәче булып эшләүче әлеге ханымнар белән безне Резеда Мөдәррис кызы таныштырып узды.
Аксакал әдибебез Гарифҗан Мөхәммәтшин белән дә күрештек. Ул үзенең шаян робагыйларын укыды.
Ике шигырь китабы авторы Мәгъмурә Хөрмәтуллина исә, сүзне Вакыйф Нуриевның кайчандыр үзенә тәкъдим ясавыннан башлады. Баксаң, Вакыйф Вәкил улы аны Татарстан язучылар берлегенә керергә кыстаган булган икән. Мәгъмурә ханымның бу көннәрдә өченче китабын чыгарырга хәстәрләнеп йөрүен дә белдек. Шул китапка керәчәк берничә шигырен дә тыңлап уздык.
Сәлимә Габделхакова белән Гөлия Хәйруллина үз шигырьләрен сөйләде. Рафис Корбан аларга журналның әле яңа басылып чыккан, үз иҗат үрнәкләре дә кергән санын тапшырды. Финзия Әсхәдуллина да үз шигырен тәкъдим итте.
Салавыч авылыннан килгән китап укучы Җәмилә Сибгатуллина Рафис Корбан шигыренә нигезләнеп язган саубуллашу шигырен сөйләде. Ә Әминә Мөхәммәтҗанова исә, язучыларны Балтачның авыл мәктәпләренә ешрак килергә, очрашулар үткәрергә өндәп чыгыш ясады.
26 мартта Татарстан Милли китапханәсендә Якутиядә якут телендә чыккан «Хәзерге заман татар балалар әдәбияты антологиясе»н һәм Татарстан Язучылар берлегенең «Язучы» нәшриятында дөнья күргән башка китапларны тәкъдим итү кичәсе була.
Чарада Татарстан язучыларының XX корылтаена килгән шәрәфле кунаклар – Якутия (Саха) Язучылар берлеге рәисе Гаврил Андросов, Якутиянең халык язучысы Наталья Харлампьева, Башкортстан Язучылар берлеге рәисе Айгиз Баймөхәммәтов, Казахстаннан «Простор» журналы баш редакторы Фәрхад Таминдаров, Үзбәкстаннан «Шәрык йолдызы» журналы баш редакторы Сироҗетдин Рауф катнашачак.
Башлана 17 сәгатьтә. Керү ирекле.
Казакъстанның Алматы шәһәрендә нәшер ителә торган “Таң-Шолпан” журналында “Татар әдәбияты елы” шигаре астында хәзерге заман татар әдипләренең әсәрләре дөнья күрде. Киләсе саннарда да ел дәвамында журналның өчтән бере хәзерге татар әдәби әсәрләреннән тәшкил булачак.
17 март көнне «Китап поезды» фестивале кысаларында Татарстан Язучылар берлегенең Тукай клубында язучы, Санкт-Петербург Язучылар берлеге рәисе Валерий Попов, «Аврора» журналының баш редакторы Кира Грозная һәм медицина фәннәре докторы, язучы Григорий Григорьев белән очрашу булды.
Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы, Язучылар берлеге, КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты, Габдулла Тукай исемендәге Милли мәдәният һәм мәгариф югары мәктәбе тарафыннан оештырылган «Илһам» бәйгесе иң кызыклы әдәби проектларның берсе. 2025 елда, конкурсның беренче этабында 680гә якын эш — шигърият, проза, драматургия һәм публицистика юнәлешләрендә кабул ителде. Экспертлар комиссиясе сайлаган 300 эш арасында Башкортостан, Чувашия, Мордовия, Ульяновск, Пенза, Оренбург өлкәләреннән килгән 25 яшь автор да бар.
14 март көнне Мөслим районында бәйгенең икенче этбы башланып китте. 17 март – Арча, соңрак, Казан, Чаллы һәм Чистай шәһәрләрендә финалга сайлап алулар узачак. Мөслим һәм Арчада узган очрашуларда бәйгенең жюри рәисе, Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы, филология фәннәре докторы Ләйлә Минһаҗева, Татарстан Язучылар берлеге әгъзалары Марат Закир, Рәдиф Сәгъди, Мәгариф һәм фән министрлыгының әйдәп баручы хезмәткәре Зульфия Закирзянова катнашты. Очрашу барышында алар яшь язучыларга сюжет, образ, конфликт, шигъри алымнар турында “серләр” белән дә бүлештеләр.
“Бездә талантлы шагыйрьләр, прозаиклар, драматурглар үсә. Аларны танып, дөньяга чыгару – безнең бурычыбыз ул”, – ди бәйгенең жюри рәисе Ләйлә Минһаҗева.
14 мартта Әлмәт татар дәүләт драма театрында тамашачылар хозурына шәхси тугралар күргәзмәсе тәкъдим ителде. Барлыгы 28 эш. Аларның авторы — язучы, филология фәннәре кандидаты, Р.Төхвәтуллин, С. Сөләйманова исемендәге премияләр лауреаты, «Әлмәт таңнары» газетасының баш мөхәррире, Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеген ун ел буена җитәкләгән Рәфкать Шаһиев.
«Җәй көне ниятьләгән гамәлебез, изге Рамазан аенда тормышка ашты Аллаһка шөкер. Без бөтен театрыбыз белән бәхетле, чөнки артситларыбызның үзләренең тугралары бар. Тугра — ул элек ханнарда гына булган», — дип билгеләп үтте драмтеатр директоры Фәридә Исмәгыйлева.
Рәфкать Шаһиев сүзләренчә, тугралар — ул театрга булган мәхәббәтенең чагылышы.
«Беренчедән, мин актерларның хезмәтен яратам, хөрмәт итәм. Башта Роза Салихованың туграсын ясаган идем, аннары үземә дә кызык булып китте һәм алар белән аралашкан, газетада мәкаләләр чыгарган актерларның тугралары эшләнде, алга таба барысын да эшләп чыгармын дип уйлыйм. Холыкларын ничек күрәм, шулай бирергә тырыштым. Бу гарәп язуы Рамазан аенда, шушы Коръән хәрефләре, Аллаһының көдрәте белән безнең артисларга иҗат уңышлары, сәламәлек бирсен һәм минем ихластан аларга булган мәхәббәтемнең чагылышы итеп кабул ителсен иде», — диде ул.
Артислар рәхмәт йөзеннән Рәфкать Шаһиевка атынгыч кәнәфи бүләк иттеләр.
14 мартта нефть башкаласында Саҗидә Сөлейманова исемендәге «Тормыш, исәнме!» әдәби-музыкаль фестиваленең йомгаклау концерты үтте. Фестиваль Татарстанның төрле төбәкләрендә яшәүче 12 яшьтән алып 23 яшькә кадәр 120дән артык катнашучыны берләштерде. Форумны «Югары нефть мәктәбе» Әлмәт дәүләт технологик университеты уздыра, «Татнефть» компаниясе һәм ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге аңа булышлык итә.
Быел фестиваль ике көн дәвам итте. Анда Әлмәт, Лениногорск, Яр Чаллы, Азнакай, Бөгелмә шәһәрләре, Мөслим һәм Тукай районнарының югары һәм урта махсус һөнәри уку йортлары студентлары, гомуми белем бирү мәктәпләре укучылары катнашты.
Чараның тарихына күз салсак, ул 2003 елда башланып киткән. Башта нефть институтында гына уздырганнар, аннары катнашучы уку йортлары саны үсеп республикакүләм дәрәҗәгә ирешкәннәр. Шул вакыттагы ректор урынбасары Рәсимә Рахимова башлангычы булган бу фестиваль 2016 елга кадәр үткәрелеп килә. Студентлар «Әдәбият», «Фәнни-тикшерү эше», «Ялгыз җыр», «Ансамбльләр», «Нәфис сүз», «Фоторәсемнәр», «Рәсем сәнгате» номинацияләре буенча ярышалар.
Фестивальнең жюри әгъзалары итеп заманында бик мөхтәрәм шәхесләр чакырылган. Араларында — җырчы, мөгаллим, Татарстанның халык артисты Миңгөл Галиев, күренекле татар композиторы, педагог, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе Мәсгүт Имашев, Татарстанның һәм Каракалпакстанның халык җырчысы Вафирә Гыйззәтуллина һ.б. Алар бәя бирүдән тыш, мастер-класслар да үткәргәннәр.
Бу фестивальдә җиңү яулаган, иҗат өлкәсендә уңышларга ирешкән студентлар ел саен «Татнефть» компаниясе тарафыннан бирелә торган С. Сөләйманова премиясе стипендиатлары булалар. Фестивальгә йомгак ясалган көннәрдә, ике елга бер тапкыр катнашучылар язмаларыннан торган «Шигърият хәзинәләре» дип исемләнгән альманах чыгарылган. Аны әзерләүдә шагыйрә, ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге әгъзасы Минзифа Әхмәтшина зур хезмәт куйган.
Институтта барган үзгәртеп корулар заманында, 2016-2023 елларда фестиваль уздырылмый. Аннары яңартылып, Югары нефть мәктәбенең социаль һәм тәрбия эшләре буенча проректоры Ольга Ильясова тырышлыгы белән яңадан тергезелә.
«Тормыш, исәнме!» әдәби-музыкаль фестиваленең йомгаклау концерты Саҗидә Сөләйманованың шигырьләре һәм җырлары белән үрелеп барды. Моннан тыш, бүләкләү тантанасы да булды.
Номинацияләрдә җиңүчеләр:
«Эстрада вокалы» — Сәид Әхмәтҗанов, Анастасия Григорьева, Эимлия Хәсәнянова, Илнар Идиятов, Оксана Снигирева, «Лисуяр» вокаль коллективы.
«Халык вокалы» — Маиза Гыйлфанова.
«Патриотик җыр» — Злата Мельцер, Регина Якунина һәм Александр Клименко. Абсолют җиңүчеләр — Радмилла Басырова һәм Павел Консантинов.
«Нәфис сүз» — Дарья Астаева, Камил Кашапов.
«Патриотик әсәр» — Адилә Исмәгыйлева, Алия Сәетшина, Ясминә Харисова, Дамир Динекаев, Рамазан Шиһапов.
«Әсәр авторы» — Дарина Мороз.
«Патриотик әсәр» — Максим Лобанов.
«Шигърият» — Дамир Деникаев.
Төркиядә нәшер ителә торган “Кардәш каләмнәр” журналының март санында күренекле татар шагыйре Ләис Зөлкарнәйнең “Ак һәм кара мунча” хикәясе дөнья күрде.
«Татар-информ» мәгълүмат агентлыгында «Татарстан Язучылар берлеге рәисе нинди булырга тиеш?» дигән темага дискуссион матбугат очрашуы узды.
Очрашуда «Безнең мирас» журналы, «Мәдәни җомга» газетасы баш мөхәррире Ләбиб Лерон, «Казан утлары» журналының баш мөхәррире Рөстәм Галиуллин, «Татар-информ», «Интертат» журналисты Рузилә Мөхәммәтова, дин белгече һәм яшь язучы Айдар Шәйхин, язучы Равилә Шәйдуллина, «Идел» журналы хезмәткәрләре, яшь язучылар Гүзәл Закирова һәм Зөләйха Камалова катнашты.
Очрашуның әһәмиятле нәтиҗәләренең берсе — әлегә рәислеккә дәгъва кылучы кандидатлар ачыкланмаган. «Сүзләр генә йөри», – ди Ләбиб Лерон. Ә «Сез рәис булырга телисезме?» дигән сорауга, ул: «Үземнең эшем дә бик әйбәт», — дип җавап бирде. Аның әйтүенчә, рәис булып сайлануга шатлана торган кеше «юләр булырга тиеш».
Киләсе рәиснең иҗат белән идарә итә белүе, команда төзи алуы һәм язучыларның тормыш шартларын яхшыртуы кирәк дигән фикерләр әйтелде. Рөстәм Галиуллин исә «Безгә, беренче чиратта, акча һәм медальләр түгел, ә язучының иҗаты әһәмиятле», – дип кисәтү ясады.
Шулай ук яшьләрне Татарстан Язучылар берлегенә җәлеп итү, кызыктыру кирәклеге турында бәхәс чыкты. Гүзәл Закирова язучылар берлегенә барасы килмәве турында әйтте. «Татар китабы йорты, милли китапханә бар. Ә Язучылар берлегенә ремонт та кирәк шикелле», – ди ул. Зөләйха Камалова да рәисне яшь кеше булырга тиеш дип саный. «Язучылар берлеген исән калдырыйк дисәк, аны яшләр кулына тапшырырга кирәк», — ди ул.
Очрашу нәтиҗәләре буенча, язучылар берлеге үсешендә яңа карашлар һәм яшьләрнең катнашуына игътибар күбрәк бирелергә тиешлеге күз алдында тотылачак, диелде.
https://tatar-inform.tatar / Айнур Замалтдинов
Фото: © «Татар-информ», Рамил Гали
13 мартта, 14:00 сәгатьтә, «Татар-информ» мәгълүмат агентлыгында «Татарстан Язучылар берлеге рәисе нинди булырга тиеш» темасына дискуссион матбугат очрашуы булачак
Чарада әдәбият галиме Әлфәт Закирҗанов, язучы Камил Кәримов, журналист Рузилә Мөхәммәтова, яшь язучы, Нурихан Фәттахның оныгы Зөләйха Камалова, «Казан утлары» журналы баш мөхәррире, язучы Рөстәм Галиуллин, дин белгече, яшь язучы Айдар Шәйхин, язучы Равилә Шәйдуллина катнаша.
«Татар-информ» мәгълүмат агентлыгының татар сайтында матбугат конференциясенең онлайн-трансляциясе күрсәтеләчәк.
tatar-inform.tatar
12 мартта Мамадыш шәһәренең Балалар сәнгать мәктәбендә күренекле язучы Рафаил Газизовның “Бусага” исемле китабын тәкъдир итү кичәсе булды. Чарада Татарстанның халык шагыйре Газинур Морат, Татарстан Язучылар берлеге рәисе урынбасары – Яр Чаллы бүлеге җитәкчесе, язучы Факил Сафин һәм язучы Рәкит Аллабирде катнашты.
Төркиянең Карс шәһәрендә урнашкан Кавказ университетының Чордаш төрки телләр һәм әдәбиятлар кафедрасында эшләүче милләттәшебез, шагыйрә һәм галимә, филология фәннәре докторы, профессор Чулпан Зарипова-Четин 21-28 гыйнварда Куба башкаласы Гаванада үткәрелгән «IX Халыкара мультидисциплинар һәм глобаль тикшеренүләр» конгрессында катнашты. Чулпан Зарипова-Четин әйтүенчә, Куба Җөмһүриятенә баруының максаты – Латин Америкасында Кариб диңгезендә урнашкан утрау-дәүләттә татар әдәбиятын, татар шигырен танытудан гыйбарәт булган. Биредә ясаган чыгышы татар халкының күренекле шагыйре Сибгат Хәкимнең иҗатына багышланган: «Татар шагыйре Сибгат Хәкимнең шигъриятендә ватан концепциясе». Чулпан Зарипова-Четин бу теманы сайлавын шигырләрендә туган җиренә даими мәдһия укучы шагыйрьнең иҗатын башка кыйтгаларда да яңгыратырга теләве белән аңлата. «Якташ шагыйремнең иҗаты моңа лаек», – ди ул.
«Сибгат Хәким туып үскән Күлле-Киме авылы хәзер Әтнә районына керсә дә, шагыйрьнең иҗаты чәчәк аткан дәвердә ул Арча районында иде. Минем туып үскән Субаш Аты авылына да якын. Сибгат Хәким күп кенә шигырләрендә Арча турында яратып яза. Ә инде «Бер горурлык хисе» дигән шигырендә «Нигезләрен биек итеп сала / Яңа Куба, яңа Вьетнам», дип язганда, ул минем азатлыкның халык өчен дә мөкатдәс булуын тасвирлый. Бөтенләй башка кыйтгада татар шигъриятен таныта алуыма мин бик шатмын. Үзем дә туып үскән Арчаның бәрәкәтле туфрагыннан илһам алып язган Сибгат Хәкимнең исемен һәм шигырләрен Атлантик океанның теге ягында яңгыратудан иксез-чиксез горурлык хисләре кичердем. Кубага килеп чыгыш ясаган, биредә татар әдәбиятын, татар шигырен һәм татар шагыйре Сибгат Хәкимне таныткан беренче татар галимәсе булдым», – ди ул.
Галимә Чулпан Зарипова-Четинның ясаган чыгышы төрле илләрдән килгән галимнәрдә зур кысыксыну уяткан. Аңа моннан соң да дөньяның төрле кыйтгаларында, төрле илләрендә татар халкының күренекле язучыларын таныту эшен дәвам итәргә насыйп булсын.
Мөслимдә яшәп иҗат итүче күренекле язучы, шушы көннәрдә 84 яшен тутырган Фоат ага Садриев җирле «Җәмигъ» мәчетендәге «Вакыт комы» дип исемләнгән Мәгърифәт үзәге музеена язу машинкасы тапшырды.
Татарча хәрефләре булган әлеге экслюзив җиһазны Фоат Садриев прозаик һәм драмаург Аяз Гыйләҗевтан 80нче елларда сатып ала. Кайбер хәрефләре төшкән булу сәбәпле, Фоат ага Мәскәүгә укырга баргач, аны төзәттереп алып кайта һәм машинка язучыга озак еллар тугры хезмәт күрсәтә. Өч романнан торган «Бәхетсезләр бәхете» трилогиясе да шунда басылган. Моннан тыш күп кенә повестьләр, хикәяләр дә аның ярдәме белән дөнья күрә.
Өстәп шунысын дә әйтик, Мөслимнең «Җәмигъ» мәчетендәге «Вакыт комы» Мәгърифәт үзәге музее ачылуда узган ялларда Казаннан килгән Татарстан Республикасы мөфтие Камил хәзрәт Сәмигуллин, районы башлыгы Альберт Хуҗин һәм башка рәсми затлар катнашты.
Казан (Идел буе) федераль университетының татар әдәбияты кафедрасы профессоры, филология фәннәре докторы, ТР язучылар берлеге әгъзасы Ләйлә Ихсан кызы Минһаҗева Казахстанның Е.А. Букетов исемендәге Караганда дәүләт университеты чакыруы буенча, сәфәрдә булды. Бу бару татар-казах әдәби, мәдәни һәм фәнни бәйләнешләрне ныгыту максатын күз алдында тотты.
Ләйлә Минһаҗева университетның докторантлары, бакалаврлар һәм магистрлар өчен “Мәдәниятләр диалогы: татар-казах бәйләнешләре” темасына лекцияләр укыды. Шулай ук, университет укытучылары өчен мастер-класс оештырды. Лекцияләрнең бер өлеше казах әдәбиятының татарчага тәрҗемәсе, һәм, киресенчә, татар әдәбиятының казах теленә тәрҗемә ителүенә багышланган иде.
«Безнең очрашулар – күңелләр арасындагы юл да ул. Тарихны, әдәбиятларны чагыштырма планда өйрәнү безгә киләчәкне төзүгә ярдәм итә», – дип билгеләде Ләйлә Ихсан кызы.
Программа кысаларында университет җитәкчелеге белән очрашулар үткәрелде. Ректор Нурлан Орынбасар улы Дулатбеков Ләйлә Минһаҗевага, хезмәттәшлекнең күпеллык тарихын искә алып “Рәхмәт хаты” тапшырды. Стратегик үсеш буенча проректор Ербол Жаңбырбай улы Сармурзин белән филология факультеты деканы Елдос Ерғазы улы Түйте һәм кафедра җитәкчеләре тикшеренү эшләрен бергәләп алып бару, студентлар алмашы һәм уртак грантларга проектлар эшләү турында фикер алышты.
Программада «Bolashaq» академиясе белән дә очрашу булды. Академия ректоры Куанышбек Булан улы Аданов, үз ягыннан, уртак проектлар оештыруның кирәклеген ассызыклары.
Сәфәрнең иң тәэсирләндергән өлешеннән берсе – КарЛаг музее-мемориалына бару булды. Бу урын – совет чорында сәяси тоткыннар лагерьларе комплексы. Музей директоры белән әңгәмә вакытында Ләйлә Ихсан кызы әлеге лагерь белән тарихи һәм әдәби матераллар аша таныш булуын әйтте. «Тарихны хәтерләү – киләчәккә юл ачу» икәнен ассызыклады. Шулай ук, С.Сәйфуллин исемендәге казах дәүләт театрына (театр нигезләүчеләр – татарлар) һәм “Дуслык өенә” сәяхәтләр булды.
Башкортстанның Тәтешле районы Күрдем авылында күренекле шагыйребез Әнгам Атнабайның энесе Мәгъдән ага вафат булган. Якыннарының кайгысын уртаклашабыз. Әдәбиятыбызның фидакяре иде.
Рәсемдә: М. Атнабай уртада (Тукай клубы, 27 февраль)
«Счастливые истории» хәйрия фонды «Глаголица» XII халыкара бәйсез әдәби премиясен башлап җибәрде. 10–17 яшьлек егет-кызларны бәйгебездә татар телендә проза һәм поэзия номинацияләрендә катнашырга чакырабыз.
2025 елның 26–31 август көннәрендә финалистлар Казанда узачак әдәби сменага чакырылачак. Әдәби сменада жюри әгъзалары тарафыннан мастер-класслар, танылган язучылар, тәрҗемәчеләр, журналистлар белән очрашулар һәм башка күп төрле мәдәни чаралар узачак. Нәтиҗәдә, 8 номинациядә 13 җиңүче билгеләнәчәк.
Төп приз – «Бәллүр ябалак» һәм планшет оту мөмкинлеген кулдан ычкындырмагыз. Бүләкләү тантанасы С. Сәйдәшев исемендәге зур концертлар залында узачак, сәхнәдә Казанның La Primavera камера оркестры чыгыш ясаячак. Тантананың алып баручысы Россиянең атказанган артисты Сергей Чонишвили.
РФ Мәгариф министрлыгының 2024 елның 30 августындагы карары нигезендә «Глаголица» бәйгесе югары уку йортларына кергәндә исәпкә алына, шул исәптән җиңүчеләргә БДИгә өстәмә балл бирелә торган олимпиадалар һәм конкурслар исәбенә кертелгән.
Глаголицаның аерылгысыз бер өлеше булып өлгергән дөньяның 54 илендә яшәгән 15000 нән артык яшь авторлар төркеменә кушыл. Нина Дашевская, Сергей Махотин, Виктор Лунин, Надежда Ажгихина, Ольга Варшавер, Евгений Пастернак, Андрей Жвалевский, Галимҗан Гыйльманов, Рифат Сәлах һәм башка язучылардан торган жюри иҗатыңа гадел бәя бирер һәм талантыңны ачарга тырышыр.
Конкурста катнашу өчен 2025 елның 16 июненә кадәр http://www.glagolitsa-rt.ru сайтында теркәл һәм әсәреңне калдыр. Катнашу бушлай. Сезгә уңышлар теләп, әсәрләрегезне көтеп калабыз!
Оргкомитет «Глаголицы»:
Телефон: +7 (843) 561-06-12
Email: info@glagolitsa-rt.ru
Сайт: https://www.glagolitsa-rt.ru/
Шушы көннәрдә Татарстан Язучылар берлегенең Тукай клубында шагыйрә, Әнгам Атнабаев исемендәге әдәби премия лауреаты, Россия Федерациясенең “Мәгариф отличнигы” Гайнетдинова Галия Михей кызының 65 яшьлек юбилее уңаеннан иҗат кичәсе үткәрелде.
Юбилярны Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, шагыйрәнең остазы, профессор Фоат Галимуллин, Татарстан Республикасының Мәгариф һәм фән министрлыгыннан Лилия Сәхбиева котлады.
Башкортостан Республикасы Тәтешле һәм Яңавыл районнарыннан, Атнабайның туган авылы Күрдемнән Галия Гайнетдинованың якташлары, район администрациясе вәкилләре, Башкортостанның Халык шагыйре, Әнгам Атнабаевның бертуган энесе Мәгъдән Атнабаев, Ветераннар Советы председателе Әнәс Мәгъзүмов, Тәтешле авыл биләмәсе администрациясе башлыгы урынбасары Лариса Нисапова, Галиянең иҗатташ дусты Рәсилә Мостаева һәм башкалар килгән иде.
Казан шәһәре Шәүкәт Биктимеров исемендәге театр училищесы студентлары юбилярның шигырьләрен укыдылар, драматург Сәет Шәкүровның “Мәхәббәт газабы” пьесасыннан өзек күрсәттеләр. Шулай ук “Адымнар” мәктәбенең 4 сыйныф укучысы Раянә Шаһиева, 5 гимназиянең 5 сыйныф укучысы Зәлинә Нотфуллина, 33 гимназиянең 8 сыйныф укучысы (Галия Гайнетдинованың оныгы) Алинә Жукованың чыгышлары тамашачы күңеленә хуш килде.
Шула ук шагыйрәне котларга хезмәттәшләре, төрле еллардагы чыгарылыш укучылары да килгәннәр.
Галия Гайнетдинованың шигырьләрен халык артисты Рәшит Сабиров укыды. Шагыйрә сүзләренә язылган җырларны яңгыратып, җырчылар Мәүлидә Нургали, Чулпан Фәйзелгатова бәйрәмне музыкаль яктан бизәделәр. Журналист, тәрҗемәче Томас Нигамәтҗанов, журналист Хәмидә Гарипова һәм Данил Сәфаровның чыгышларына да тамашачы, дикъкать белән тыңлаганнан соң кул чабулар белән җавап бирде.
Кичәне Илзирә Вәлиуллина белән Азат Фазылҗанов алып бардылар.
Әлеге әдәби-музыкаль кичә кунаклар башкаруында Габдулла Тукайның “Туган тел” җыры белән тәмамланды.
Кайгылы хәбәр…
Бүген, 4 март көнне, 78нче яшендә әдәбият тәнкыйтьчесе һәм язучы Мансур Вәли-Барҗылы вафат булды.
Хушлашу иртәгә, 12 сәгатьтә Казан шәһәре 12нче клиник хастаханәсенең бәхилләшү залында була (Лечебная, 7).
Татарстан Язучылар берлеге мәрхүмнең якыннарының тирән кайгысын уртаклаша. Рухы шат, урыны җәннәттә булсын!
Түбән Кама шәһәренең 28 нче мәктәбендә татар әдәбияты күгендә балкып янучы язучы, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре, Габдулла Тукай, Гаяз Исхакый, Абдулла. Алиш, Илдар Юзеев исемендәге премияләре лауреаты, Бөтендөнья татар конгрессының Чаллы бүлеге җитәкчесе, Мөслим районының һәм Яр Чаллы шәһәренең мактаулы гражданины Факил Сафин иҗатына багышланган әдәби-музыкаль кичә үткәрелде. Чарада 26 нчы, 27 нче, 28 нче, 34 нче мәктәп укучылары катнашты. Факил Сафин укучыларны тормыш юлы белән таныштырды, ялкынлы шигырьләрен укыды. Чара матур биюләр, җырлар, шигырьләр, курай моңнары белән үрелеп барды. Алып баручылар сораулар ярдәмендә укучыларның белемнәрен дә тикшереп алдылар. Әдәби кичә барысының да күңеленә хуш килде.
28 февральдә Пермь өлкәсенең Барда авылында галим, фольклорчы, шагыйрь, җәмәгать эшлеклесе Рәшит Ягъфәров иҗатына багышланган “Ягъфәров укулары” узды. Әлеге чара кысаларында Татарстан һәм Пермь өлкәсенең мәдәният хезмәткәрләре, язучылар, журналистлар Рәшит Ягъфәров каберенә чәчәкләр куйды, төбәкнең истәлекле урыннарында булды. Татарстан Язучылар берлегеннән язучы, драматург Рәдиф Сәгъди, балалар язучысы Нурия Сәйяр катнашты һәм чыгыш ясады.
1нче мартта язучы Рашат Низаминың туган авылы Теләче районы (элеккеге Саба районы) Олы Мишә авылы мәдәният йортында “Кеше икән, ул белергә тиеш Кая таба үзенең барганын” исеме астында искә алу кичәсе булды. Әдәби кичәгә Рашат абыйның кызы Айсылу, улы Айдар, оныклары Камил һәм Әмир кайтканнар иде. Алып баручылар әдипнең тормыш һәм иҗат биографиясе белән таныштырганнан соң, кичә Рашат Низаминең иҗатын яктырткан концерт номерлары белән дәвам итте. Рашат Низаминың 75 еллыгы уңаеннан игълан ителгән бәйгедә катнашучыларның чыгышы тыңланып, аларны бүләкләү булды. Чыгыш ясаучылар арасында Теләче районы мәдәният җитәкчесе Ихсанов Даут Сотангәрәй улы, язучының якташы шагыйрә Илмира Гыймаева бар иде.
28 февраль көнне Кукмара районы Олыяз урта мәктәбендә IV республикакүләм «Туган тел-тормыш көзгесе» дип аталган фәнни-гамәли конференция үтте. Әлеге чарада әдәбият галиме Фоат Галимуллин, язучы, шагыйрә Рифә Рахман, язучы, әдәбият белгече Галимҗан Гыйльманов катнашты.
Татарстан Язучылар берлегенең «Язучы» нәшриятында «Хәзерге һинд шигърияте» җыентыгы басылып чыкты.
Әлеге китапка бүгенге көндә һинд шигъриятендә күренекле урын тоткан биш шагыйрьнең шигырьләре туплап бирелде.
Балтач Үзәк китапханәсендә берсеннән-берсе матур чаралар, танылган шәхесләр, күренекле язучылар, шагыйрьләр белән очрашулар әледән әле узып тора. 26 февраль көнне шундый кичәләрнең берсе шагыйрә Шәмсия Җиһангирова катнашында узды. «Яшәүнең үзеннән көч алдым» дип аталган чарада районыбызның китап сөючеләре, авыл китапханәчеләре, Балтач җирлегендә яшәп иҗат итүчеләр, җитәкчеләр катнашты. Мәдәният бүлеге җитәкчесе Петров Ильназ Ильич Шәмсия ханымның иҗатына соклануын, тирән хөрмәтен белдерде. «Без һәрвакыт Сезне үзебезнең кунакчыл Балтач җирлегендә күрерүебезгә шатбыз, киләчәктә дә матур очрашуларда күрешергә насыйп булсын», – диде ул үз чыгышында.
Әлеге чара Шәмсия Гатуф кызының иҗатына багышланып, әңгәмә рәвешендә үтте. Шәмсия ханым үзенең шигырьләрен укыды, җырларын башкарды. Авторның иҗатына һәм тормышына кагылышлы сорауларга җавап алу тамаша залын тутырып очрашуга килгән райондашларның күңеленә бик хуш килде. Шәмсия ханымның үзенчәлекле фикер сөреше, үз фикерен халыкка җиткерә белүе, үҗәт, тәвәккәл булуы, барлык сорауларга да тулы, эчкерсез җавап бирүе һәркемдә соклану хисен тудырды.
26 февраль көнне Арча районында күренекле язучылар, шагыйрьләр һәм журналистлар туган авылларында мәктәп укучылары белән очрашты.
Чистай музей-тыюлыгында “IV Гаяз укулары” дигән тантаналы чара үтте. Мәшһүр татар классигы Гаяз Исхакыйның тууына 147 ел тулуга багышланган быелгы укуларда Татарстанның халык шагыйре Зиннур Мансуров, Татарстанның халык язучысы Вахит Имамов, тәрҗемәче, Г.Исхакый исемендәге әдәби премия лауреаты Фатиһ Кутлу катнашты. Әлеге чарада мәктәп укучылары, укытучылары актив катнашып, төрле дәрәҗәдәге дипломнар белән бүләкләнделәр.
Татарстанның атказанган фән эшлеклесе, ветеринария фәннәре докторы, профессор, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, шагыйрь Рифат Җамал Татар мәдәни ресурс үзәгендә «Милли кунакханә» тапшыруында катнашты.
23 февраль көнне Апанай мәчете каршында эшләп килгән Күл буе мәдрәсәсендә бөек язучыбыз, җәмәгать эшлеклесе, дин әһеле Гаяз Исхакыйга багышланган кичә үткәрелде. Чараны Апанай мәчете имам-хатыйбы, тарих фәннәре кандидаты Нияз хәзрәт Сабиров ачып җибәрде. Очрашуда гомерен әдипнең иҗатын өйрәнүгә багышлаган галимә Лена Гайнанова Гаяз Исхакыйның тормыш юлы турында лекция сөйләде. Татарстан Язучылар берлеге исеменнән Рифат Сәлах чыгыш ясады. Озак еллар Мөхәммәдия мәдрәсәсендә телебезне, әдәбиятызны, тарихыбызны өйрәткән мөгаллимә, шагыйрә Флюра апа Ханнанова Исхакый иҗатында күтәрелгән әдәп-әхлак мәсьәләсенең бүген тагын да актуальләшүе турында сөйләде. Соңра тамашачыларны Лена Гайнанованың шәхси архивына тупланган Гаяз Исхакыйга багышланган күргәзмә белән таныштырдылар. Анда Исхакыйның якташлары, Башкортстан мөслимәләр берлеге рәисе Розалия ханым һәм башка җәмәгать эшлеклеләре сүз әйтте. Мәҗлесне Апанай мәчете имамы Әхмәт хәзрәт Сабиров алып барды.
21 февраль Халыкара Туган тел көне уңаеннан, Татарстан Язучылар берлеге әгъзалары Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре, С.Сөләйманова исемендәге әдәби премия лауреаты, шагыйрь Гарифҗан Мөхәммәтшин һәм язучы, тәнкыйтьче, галим Рәҗәп Бәдретдин Балтач районы Норма урта гомумбелем бирү мәктәбендә укучылар белән очрашуда булдылар.
Алар туган телебезнең кадере, аны сакларга, якларга, кулланыш даирәсен арттырырга, башка телләрне катнаштырып сөйләмне пычратмаска, чүпләмәскә кирәклеге хакында сөйләделәр. Үз иҗатлары белән якыннан таныштырдылар. Татар фәнененең көчен, куәтен ассызыклап күрсәттеләр. Татарның борынгыда яткан кадерле ядкярләре белән дус булырга, фәндә кулланырга, файдаланырга чакырдылар. Татар әдәби телендә иҗат итүнең хасиятен, дәрәҗәсен, өстенлеген төшендерделәр. Бөек милләт вәкилләре булып яшәвебезгә горурланырга кирәклеген аңлаттылар. Ахырдан укучыларның бик күп сорауларына җавап бирделәр. Мәктәп музеенда булып истәлекләрен яңарттылар.
20 февраль көнне Лаеш районы Атабай авылында Булат Ибраһим исемендәге “Каләм” районкүләм шигырь һәм хикәя язучылар бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды. Бәйгегә барлыгы Лаеш районының 7 авылыннан 20дән артык эш килгән. Иң өлкән катнашучыга – 76 яшь, иң кечкенәсенә –8.
Чарада Булат Ибраһимов үзе, Бөтендөнья татар конгрессының мәгълүмат хезмәте һәм массакүләм мәгълүмат чаралары белән элемтә идарәсе җитәкчесе Гульназ Шайхиева, Атабай авыл җирлеге башлыгы Роберт Билялов, Лаеш районы мәдәният йорты җитәкчесе Рүзилә Тукмина һәм башкалар катнашты.
– Булат Ибраһимов йөрәккә үтеп күңел кылларын тибрәтә торган шигырьләр яза. Алар беркемне дә битараф калдырмый. Безнең җитәкчебез – Милли Шурасы рәисе Васил Шәйхразыев әйтә: “Булат сөйли башласа, аны тыныч кына тыңлап утырып булмый”, – ди. Гомумән, Булатның иҗаты белән һәркем таныш булырга тиеш, – дип билгеләп узды үз чыгышында Гөлназ Шәйхиева.
Гөлназ Шәйхиева Атабай авылы мәдәният йорты җитәкчесе Гөлфия Сабировага Бөтендөнья татар конгрессы Рәхмәт хатын тапшырды. Бу бәйгене оештыру идеясе аның тарафыннан тәкъдим ителгән иде.
Тантана барышында Атабай авылы халкы балалары Булат Ибраһимовның шигырьләрен башкардылар. Аның кызы Айбикә “Туган телем” шигыре белән чыгыш ясап, тамашачыларны сөендерде. Балаларның чыгышлары залда көчле алкышлар белән каршы алынды.
Шулай ук чара кысаларында Лаеш районы язучылары “Чулман акчарлыгы” оешмасы төзелүе турында хәбәр ителде. Әлеге яңалыкны Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы Гүзәл Галләмова тәкъдим итте.
https://tatar-congress.
«Бу кичә шулкадәр матур, җылы атмосферада бара. Тирән мәгънәле, фәлсәфи сөйләшү шаһитлары без. Телевизорда мондый тапшырулар хәзер бөтенләй юк. Аларны тулысынча яздырып интернет киңлекләренә булса да куярга иде, күбрәк кеше карый алсын иде», — дип уртаклашты «Әдәби атнакич» проектының тамашачысы.
20 февральдә Әлмәтнең «Нефтьче» мәдәният сараеның «БиблиоНефть» мәйданчыгында проект чираттагы кунакларын кабул итте. Ерак араны якын итеп, чарага шагыйрь Лилия Гыйбадуллина һәм автор башкаручы Илшат Аюпов килде.
Проектның оештыручылары – Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге hәм «Татнефть» хәйрия фондының «Рухият» программасы. Кунакларны «Әлмәт» иҗтимагый үзәгендә урнашкан күргәзмәләр белән таныштырдылар. Дөнья халыкларының милли уен кораллары музее берсен дә битараф калдырмады. «Альметрика» интерактив үзәге дә зур кысыксыну уятты.
«БиблиоНефть» креатив киңлегенә популяр шәхесләр белән очрашуга Әлмәт укучылары, студентлары, Әлмәт драмтеатры вәкилләре, язучылар, «Кызыл каурыйлар» әдәби иҗат берләшмәсе әгъзалары һ.б. җыелды. Чараны ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җаваплы сәркатибе Равил Сабыр алып барды. Шигырьләр, җырлар белән үрелеп барган кичәдә спикерлар үзләренең иҗатка килү юллары турында сөйләделәр.
Лилия Гыйбадуллина шигырьләрне мәктәп елларында ук яза. Шагыйрь сүзләренчә, шигърият аның өчен арыну, күңелне чистарту һәм саклану чарасы булып тора. Ул Саҗидә Сөлейманованың беренче стипендиаты да һәм премиясе лауреты. «Бу төбәкнең һәм «Рухият»нең канат куюын, игътибарын, ихтирамын без тоеп яшибез һәм иҗат итәбез», — дип билгеләп үтте Л. Гыйбадуллина. Ул балаларны курыкмыйча иҗат итәргә өндәде.
Автор башкаручы Илшат Аюповка да әдәбият сүзе чит түгел, ул аның канында, тумыштан бирелгән мәхәббәт. Әнисе татар теле укытучы булганга, егетнең укымаган китабы калмаган. «Әдәбият белән кызыксыну ул гомер буена бара торган әйбер. Китапларны су эчкәндәй укып бардым. Ул вакытта бөтен кеше дә әйбәт яза иде. Ни кызганыч, әдәбиятнең теле аксый башлады, барасың-барасың сөрлегәсең, абынасың. Ә теге вакытта челтерәп аккан чишмә кебек керә иде бөтен язылган әдәби әсәрләр», — дип хәтирәләрен барлады Илшат.
Алтын балык тотсагыз, аннан нәрсә сорар идегез? Кайчан да булса ясалма интеллект шагыйрьләрне алыштыра алырмы? Ә сез нидән куркасыз? Бу һәм башка кызыклы сорауларны очрашуның тәмамлау өлешендә тамашачылар кунакларга юлладылар.
«Татнефть» хәйрия фондының «Рухият» программасы җитәкчесе Флюра Шәйхетдинова очрашуны төгәлләп, яшь буынга мөрәҗәгать итте: «Бүгенге очрашу тормышыгызның яңа битен ачар, дип ышанам. Чөнки шагыйрьләр, автор башкаручылар белән очрашу — сирәк күренеш көн саен булмый. Мин сезнең арагызда да язучылар булуын телим. «Рухият» хәйрия фондында күптәннән С.Сөләйманованың стипендиясе булдырылган. Мөмкинлекләр шулкадәр күп һәм без аларны сезгә тапшырабыз, ә сез аларны кабул итеп алыгыз».
Түбән Кама шәһәренең Габдулла Тукай исемендәге китапханәсендә, бөтен гомере буе халыкка фидакарьләрчә хезмәт кылган, милләт мәнфәгатен үзенең яшәү кыйбласы иткән татар галиме, әдип, мәгърифәтче Каюм Насыйриның тууына 200 ел тулу уңаеннан, “Каюм Насыйри: киңкырлы шәхес, мәгьрифәтче, язучы, педагог”, дип исемләнгән фәнни- гамәли конференция үтте.
Ярты гасыр буена нәтиҗәле иҗат итеп, тел, әдәбият, халык авыз иҗаты, педагогика һәм башка бик күп өлкәләрдә 40 тан артык әсәр биргән галим – Каюм Насыйри, бөтен тормышын халыкка хезмәт итүгә багышлаган, аң-белем таратуда гаять зур өлеш керткән халкыбызның бөек шәхесе.
К.Насыйри тарафыннан китерелгән сүзләр, хәзерге көндә да игьтибарга лаек: “Һәрбер нәрсәнең чиге бар, камиллекнең чиге юк”, – девизы белән, чыгыш ясаучы мөгаллимнәр, иҗатчылар Каюм Насыйри хезмәтләренең бүгенге көндә дә өстәл китабы итеп кулланырлык әһәмиятлелеге турында сөйләшеп, фикер алыштылар.
Каюм Насыйри исемендәге әдәби премия лауреаты, Татарстанның атказанган укытучысы, Түбән Кама шәһәренең “Сөембикә” 64 нче нче балалар бакчасы җитәкчесе, язучы Нурзия Мирхазова, бөек шәхеснең фәнни, педагогик хезмәтләренең әһәмияте турында чыгыш ясады. Галимнең хезмәтләрен, әсәрләрен тәрбия процессында куллану алымнары, балалар тәрбияләүдә эш тәҗрибәсе белән уртаклашты.
Конференциядә катнашучылар ел ахырында янәдән җыелып, шул эшләргә бергәләп нәтиҗә ясарга язсын дигән теләк белән таралышты.
Мамадыш районы Урта Кирмән мәктәбендә язучы, публицист Шаһинур Мостафин исемендәге фәнни-гамәли конференция узды.
19 февральдә язучы, Г. Исхакый исемендәге әдәби премия лауреаты Локман Фатыйх улы Закировка 97 яшь тулды.
Котлыйбыз! Исәнлек-саулык, җан тынычлыгы, күңел көрлеге телибез!
ТР Фәннәр академиясенең Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтында шагыйрь, мәгърифәтче, фәлсәфәче Шәехзадә Бабичның (1895-1919) тууына 130 ел тулуга багышланган түгәрәк өстәл утырышы узды. Анда Татарстан Язучылар берлегеннән дә бер төркем язучылар, шагыйрьләр галимнәр катнашты һәм чыгыш ясады. Классик шагыйрь Шәехзадә Бабич шәхесенә һәм иҗатына тагын да якынаерга, көндәлек матбугатта даими яктыртырга, радио-телевидениедән тапшырулар оештырырга, исемен күңелләрдә мәңгеләштерергә дип килешенде.
Муса Җәлил исемендәге республика премиясе лауреатлары билгеле булды. Комиссия карары белән дүрт җиңүче ачыкланды. Алар арасында Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы, шагыйрь Дания Нәгыйм (Галәүтдинова) дә бар. Котлыйбыз!
Анкара шәһәрендә нәшер ителә торган “Кардәш каләмнәр” журналының 1нче санында татар язучылары Рөстәм Галиуллинның “Яглыбай баһадир”, 2нче санында Хәбир Ибраһимның “Күгәрченнәр” хикәяләре басылды. Аларны төрекчәгә Төркиядә яшүче каләмдәшебез Чулпан Зариф-Четин тәрҗемә иткән. Журналда сан саен хәзерге татар язучыларының әсәрләре дөнья күрәчәк.
15 февраль – татар халкының каһарман улы, герой-шагыйрь Муса Җәлилнең туган көне. Шул уңайдан 1 Май мәйданындагы Муса Җәлил һәйкәленә татар җәмәгатьчелеге чәчәкләр салды.
Әлеге чарада Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, Казан шәһәре Башкарма комитеты җитәкчесе урынбасары Гүзәл Сәгыйтова, Татарстан мәдәният министрының беренче урынбасары Юлия Әдһәмова, бер төркем шагыйрьләр, язучылар һ.б. катнашты.
Бүген, 15 февральдә, Әлмәттә татар халкының бөек улы, каһарман шагыйрь Муса Җәлилнең тууына 119 ел тулуга багышланган шигъри митинг булып узды. Аны шәһәр башкарма комитеты Татарстан язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге белән берлектә оештырды. Шагыйрьнең стеласы янында узган әлеге чара — М. Җәлил иҗатына багышланган декаданы йомгаклау булды.
Искә алу митингына язучылар, укутучылар, китапханәчеләр, драма театры артистлары, ветераннар, мәктәп укучылары һәм шагырҗнең иҗатын сөючеләр килгән иде. Рәсми өлеш башланыр алдыннан «Ачык микрофон» оештырылды — шәһәр мәктәпләре укучылары Җәлил шигырьләрен укыдылар.
Бәйрәмнең тантаналы өлешен Әлмәт районы башкарма комитет җитәкчесе Гүзәл Хәбетдинова ачты. Ул Муса Җәлил батырлыгының әһәмиятен, яшь буында патриотик ватанпәрвәрлек хисе тәрбияләү — мөһим бурыч икәнен ассызлыклады. «Җәлил кебек Татарстан уллары — безнең тормышта иң кыйммәтлесе», — диде район җитәкчесе.
Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр, Бөтендөнья татар конгрессының Әлмәт бүлеге җитәкчесе Ландыш Зарипова үз чыгышларында шагыйрьнең батырлык үрнәген саклау һәм мәңгеләштерү — безнең һәм киләчәк буынның төп бурычы икәнен билгеләп үттеләр. Аннары бөек шагыйрьнең һәм аның көрәштәшләренең якты истәлегенә бер минут тынлык игълан ителде, һәйкәленә чәчәкләр салынды.
Чара дәвамында Әлмәт татар драма театры артислары Муса Җәлилнең төрле телләргә тәрҗемә ителгән шигырьләрен сөйләделәр, аның тормыш юлын һәм иҗатын искә төшерделәр. Йомгаклау өлешендә нефть башкаласы язучылары Миңзифа Әхмәтшина, Нәфисә Сабирҗанова, Гүзәлия Галләмова, Рәфкать Шаһиев, Людмила Аланлы, Илүсә Нәбиуллиналар каһарманлык, туган якка мәхәббәт турында шигырьләр укыдылар.
Шунысын да искрәтик, Җәлилгә багышланган декада барышында Әлмәт драма театрында «Татнефть» хәйрия фонды булышлыгы белән «Шагыйрь һәм музыка» дип исемләнгән музыкаль-шигъри фестиваль үтте. Бу масштаблы чара бөтен Россиядән иҗади кешеләрне берләштерде. Анда кырыктан артык лауреат катнашты. Рояль артында геройның оныгы, фестивальнең сәнгать җитәкчесе Татьяна Малышева иде.
Мәктәпләрдә укучылар тәрбия дәреселәрендә «Кем ул Муса Җәлил?» дигән темага түгәрәк өстәлләр артында сөйләшүләрдә катнаштылар. Шулай ук шигъри кичәләр уздырылды. «Гомеремне халкыма бирәм» дип исемләнгән сыйныф сәгатләре үтте. Балалар шагыйрь тормышыннан, аның катлаулы балачак һәм яшүсмер елларыннан, әдәби эшчәнлегеннән кызыклы фактлар тупладылар, шигырьләрен укыдылар.
Балалар бакчаларында да батырлык дәресләре үтте. Анда Муса Җәлилнең каһарманлыгы турында сөйләштеләр, шигырьләрен укыдылар, моннан тыш балалар әти-әниләре белән ясаган рәсемнәр күргәзмәсе дә булдырылды.
Әлмәт татар дәүләт драма театры тарафыннан гамәлгә кертелгән «Шагыйрь сүзе» акциясе быел да җәмәгать транспортында йөрүчеләрне сөендерде. Шулай ук Әлмәт районының китапханәләрендә дә шигърият дәресләре, кичәләр, конкурслар, батырлык сәгатьләре оештырылды.
Резедә Шәмсуллина
Ел саен, 15 февральдә, татар халкының бөек каһарман, Герой – шагыйре Муса Җәлилнең туган көне билгеләп үтелә. Муса Җәлилнең иҗатына багышланган шигъри митин, традиция буенча, бөек татар шагыйренең һәйкәле янында узды. Шигъри митингта язучылар, укытучылар, укучылар, мәдәният хезмәткәрләре, җәмагатьчелек вәкилләре, шәһәрдәшләр катнашты.
Шагыйрьнең батырлыгы, туган халкына, туган теленә булган мәхәббәте турында Татарстан Язучыар берлеге урынбасары – Яр Чаллы язучылар бүлеге җитәкчесе, Яр Чаллы шәһәренең мактаулы гражданины, язучы Факил Сафин сөйләде.
Татарстан Язучылар берлегенең Яр Чаллы бүлеге, шәһәр Башкарма комитетының Комсомол районы, Үзәк китапханә оештырган әлеге чарада Муса Җәлилнең сүзләренә язылган җырлар, аның шигырьләре яңгырады. Герой-шагыйрьнең үлмәс шигырьләрен мәктәп укучылары, язучылар Мансур Сафин, Айрат Суфиянов, Айрат Шәйхетдинов сөйләделәр. Митингны алып баручы, Үзәк китапханәнең әдәбият музее хезмәткәре Роза Хәмидуллина, татар халкының батыр улы белән горурлану хисен уятырлык сүзләр белән чараны алып барды.
Чара бер минут тынып тору, шагыйрь һәйкәленә чәчәкләр кую белән тәмамланды.
Төрмәдә үзең утырмашган килеш, ничек шулай колониянең эчке тормышын, карак психологиясен яхшы белеп, тирән тоемлап була? Сезнең шигырьләргә композиторлар кайчан игътибар итә башлады? Яшь язучыларга, журналистларга нинди киңәшләр бирер идегез? Бу һәм башка бик күп сорауларга 13 февральдә Зәйдә Әлмәттән килгән язучылар җавап бирде.
Беренче чара Сөббух Рәфыйков исемендәге үзәк китапханәдә узды. Биредә нефть башкаласында яшәп иҗат итүче каләм осталары белән «Иҗат киңлегенә чикләр юк» дип исемләнгән очрашу булды. Анда язучы, драматург, Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр, прозаик Илүсә Нәбиуллина һәм шагыйрә Нәфисә Сабирҗановалар катнашты.
Директор Сәрия Батршина кунакларны иркен, зәвыклы бинада урнашкан китапханә эшчәнлеге белән таныштырды. Монда һәр почмак туган җиргә, туган телгә, күренекле якташларга зур хөрмәт һәм мәхәббәт белән сугарылган. Һәр катта язучы, шагыйрь Сөббух Һади улы Рәфыйков рухы яши, биредә аңа багышланган экспозицияләр булдырылган. Ул Зәй җиренә 14 ел гомерен багышлаган, иң матур әсәрләре дә монда дөньяга килгән.
Очрашу җылы, дустанә рухта узды. Ике сәгать вакыт бер сулышта үтеп китте. Драматург пьесаларын язу тарихына тукталды, шулай ук Әлмәт Язучылар бүлеге эшчәнлеге белән таныштырды.
«Язучылар, театр әһелләре, гомумән мәдәният, сәнгать белән кысыксынучы кешеләр кемдер уйлавынча, бәлки, бик вак мәсьәләләр белән шөгыльләнәдер, — диде Равил Сабыр. — Мәсьәлән, бүгенге очрашуда да меңләгән кеше юк, әмма алар мәҗбүри куып китерелгән тамашачылар түгел, үз теләкләре белән кызыксынып килгәннәр, аның шунысы кадерле. Спорт чаралары белән чагыштырсаң, стадионга 50-70 мең җанатар җыелырга мөмкин, ләкин аларда бит ул акырышып таралышу гына, ә безнеке кебек очрашуларда катнашкан кешеләрнең күңелләрендә ниндидер бер җылы, бөек, илаһи көч бар. Минемчә, дөнья әлегә кадәр мәтәлеп китмәгән икән, бу бары тик менә шушы кешеләр аркасында гына».
Илүсә Нәбиуллина кызыклы балачак, хезмәт юлы хәтирәләрен барлады. Аңа әнисеннән мәкальләргә, әйтемнәргә, гомумән иҗатка мәхәббәт бирелгән. «Мин ут кебек, шырпы сызмасалар да, кабынырга торам, сүндерәм димә, су гына җитми. Һаваны бетерсәләр генә сүнәм», — дип сөйли ул үзе турында. Аның иҗат чишмәсе тулы көченә 90нчы елларда «Әлмәт таңнары» газетасында җырлый башлый. Бүгенге көндә дә ул әдәби дәрьяда кайнап, аның ялкынында илһамланып яши.
Популяр җырлар авторы Нәфисә Сабирҗанова очрашуга тагы да ямь өстәп, үзе язган җырлар белән сөендерде. Алар арасында Гузәл Уразова репертуарыннан «Ромашкалар» һәм Айдар Галимов башкаруындагы «Ак хыяллар» җырлары. Шулай ук тамашачылар аның йөрәктән үткәрелгән шигырьләре аша уй-кичерешләре белән таныштылар. Әдәби очрашуны талантлы зәйлеләр да бизәде. Әмир Сөлейманов һәм Флүрә Гыйниятова җырлары берсен дә битараф калдырмады.
Очрашу кичәсенең ахырында «Зәй энҗеләре» дип исемләнгән әдәби берләшмәнең эшчәнлеген яңартырга дигән карар кылынды. Ул берничә ел уңышлы эшләгән, тик объектив сәбәпләр аркасында тукталып торган. Берләшмәгә янәдән җан кертү бурычы аның яңа җитәкчесе итеп сайланган Флүрә Гыйниятовага йөкләнде.
Китапханәдән тыш Әлмәт язучылары татар мәгърифәтчесе Таҗетдин Ялчыголга багышланган һәйкәлгә чәчәкләр салдылар. Шулай ук Ринат Фәрдиев исемендәге татар гимназиясендә һәм балалар музыка мәктәбендә булып аларның эшчәнлеге белән таныштылар, мәктәп укучылары белән очрашулар уздырдылар.
Резедә Шәмсуллина
Казанга чит илләрдә яшәүче күренекле каләмдәшләребез – Испаниядән (Каталония) Җәүдәт Сөләйман, Төркиядән (Кайсери) Лилия Газизова-Җанти кайттылар. Алар, табигый, Татарстан Язучылар берлеге бинасында да булдылар, иҗат планнары белән уртаклаштылар, чит илдәге тормышлары турында сөйләделәр, яңа әсәрләре белән таныштырдылар.
Дәүләт бюджет оешмасы «Идел» яшьләр үзәге бу елны XXV тапкыр уздырылучы «Иделем акчарлагы» яшь язучылар бәйгесенә старт бирде. Әлеге бәйге татар телендә иҗат итүче яшь язучылар, шагыйрьләр, драматургларны барлау, аларны берләштерү һәм иҗатларын активлаштыру максатыннан оештырыла.
Бәйгене оештыручылар: Татарстан Республикасы Яшьләр эшләре министрлыгы, Татар федераль милли-мәдәни автономиясе, Татарстан Республикасы Язучылар берлеге, «Идел» яшьләр үзәге.
Бәйге өч этаптан тора:
I этап – 2025 елның 6 нчы февраленнән 30 нчы сентябренә кадәр әдәби әсәрләрне кабул итү.
II этап – 2025 елның 1 октябреннән 31 октябренә кадәр сайлап алу туры. Жюри тарафыннан әдәби әсәрләрне тикшерү, бәяләү.
III этап – 2025 елның ноябрь көннәрендә йомгаклау өлеше: алдан төзелгән программа нигезендә жюри тарафыннан әсәрләре уңай бәяләнгән конкурсантлар өчен иҗади мәктәп оештыру.
Бәйгегә килгән эшләрне шагыйрьләр, прозаиклар, драматурглардан торган мәртәбәле жюри бәяли. Жюри бәяләренә нигезләнеп, 3 нче этапка катнашучылар чакырыла. Монда катнашучылар өчен жюри тарафыннан остаханәләр, алдагы елларда «Иделем акчарлагы» бәйгесендә Гран-при алган яшьләр, каләм ияләре һәм татар телендә чыгучы матбугат чаралары вәкилләре белән очрашулар, әңгәмәләр оештырылачак. Әлеге турда катнашкан егетләр-кызларның әсәрләре «Иделем акчарлагы» дип исемләнгән ел саен чыгып килүче җыентыкка керәчәк.
Бәйге түбәндәге категория катнашучылар арасында үткәрелә:
Бәйгенең номинацияләре:
Ватанны Саклаучылар елы һәм Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 80 еллыгы уңаеннан, әлеге темаларга багышлап язылган поэзия, проза яки драма номинацияләрендә иң яхшы әсәр авторына бер махсус бүләк тапшырылачак.
Бәйгенең беренче этабына әдәби әсәрләр idelem.akcharlagi@gmail.com электрон адресы буенча 2025 елның 30 сентябренә 23:59 сәгатькә кадәр кабул ителә.
Бәйгенең нигезләмәсе һәм гариза формасы әлеге сылтамада: https://disk.yandex.lt/d/cQMjY203ndu-FA
Өстәмә мәгълүмат:
8 (843) 528-28-22, mc-idel@yandex.ru
27 февраль көнне 16:00 сәгатьтә Татарстан Язучылар берлегенең Тукай клубында Әнгам Атнабаев исемендәге әдәби премия лауреаты, шагыйрә Галия Гайнетдинованың 65 яшьлек юбилеена багышланган иҗат кичәсе була. Керү ирекле. Рәхим итегез!
«Татнефть» компаниясе «Җиңүчеләр» («Лица Победы») дигән әдәби бәйге игълан итә. Конкурс ТР Язучылар берлеге катнашында үткәрелә һәм Җиңүнең 80 еллыгына багышлана. Ул тарихи хәтерне саклауга, илнең азатлыгы һәм бәйсезлеге өчен көрәшкән нефтьче ветераннарның, тыл хезмәтчәннәренең һәм сугыш чоры балаларының батырлыкларын, Бөек җиңүгә керткән өлешләрен мәңгеләштерүгә юнәлдерелгән.
Иҗади эшләрне «Татнефть» хәйрия фондының «Рухият» нәшрият эшчәнлегенә ярдәм программасы 2025 елның 25 мартына кадәр дүрт номинация буенча кабул итә. Анда Әлмәт, Азнакай, Баулы, Бөгелмә, Алабуга, Зәй, Лениногорск, Мөслим, Түбән Кама, Нурлат, Сарман һәм Ютазы муниципаль районнарыннан һөнәрмәнд (ТР Язучылар берлеге һәм Журналистлар берлеге әгъзалары) һәм үзешчән авторлар (әдәби берләшмәләр һ.б.) катнаша ала.
Нефтьче ветераннар, тыл хезмәтчәннәре, сугыш балалары һәм аларның җиңүгә керткән өлеше турындагы очеркларында (эсселарында) авторлар якташларының язмышы, хезмәт батырлыклары һәм шәхси кичерешләре турындагы истәлекләре белән уртаклаша алалар. Бу геройларны искә алу гына түгел, өлкән буынга, аларның ил тарихын үстерүгә керткән өлешенә карата хөрмәт тәрбияләргә дә мөмкинлек бирәчәк.
Конкурс Татарстан Республикасының нефть төбәге муниципаль районнары администрацияләре, Татарстан Республикасы Язучылар берлеге, районнарның әдәби берләшмәләре белән берлектә үткәрелә. Җиңүчеләрне дипломнар һәм номинациядәге урыннарына карап, 5 мең сумнан алып 20 мең сумга кадәр акчалата премияләр көтә.
Катнашу шартлары белән тулырак шушы сылтама аша кереп таныша аласыз:
https://disk.yandex.ru/i/CmuMhRAlK4kxsg
Бәйгедә катнашуга гариза формасы: https://oprostn.ru/tn_vote/@vt/a099db099a1ecf21a54cf0ca71d3a10d/
Бүген язучы, журналист, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы Мәгъсүм Гәрәй улы Гәрәевка 90 яшь тулды.
Чын күңелдән котлыйбыз! Исәнлек-саулык, җан тынычлыгы, күңел көрлеге телибез!
Лениногорск районының Мөэмин – Каратай авылында, җирле шагыйрә Рәхимә Гәрәеваның “Тормыш дулкыннары” исемле тәүге шигырьләр җыентыгын тәкъдим итү кичәсе узды.
Бу көнне мәдәният йортына шагыйрәнең шатлыгы белән бүлешергә авылдашлары, дуслары, туганнары, балалары, оныклары һәм шигърият сөючеләр җыелды.
Рәхимә Гәрәева балачагыннан алып, беркемгә күрсәтмичә, даими рәвештә үзенчәлекле шигырьләр иҗат иткән. Әле бүгенге көндә ул иҗат белән мавыга, даими яза.
Шагыйрәнең кызы Зөлфия ханым, әнисенең шигырьләрен китап итеп бастырырга ниятли. Шулай итеп типографиядә тәүге җыентык дөнья күрә.
Рәхимә Гәрәеваның иҗаты туган як, табигать, газиз кешеләр, гармун темаларына багышланган. Әдәби – музыкаль кичә барышында тамашачы рәхәтләнеп Рәхимә Гәрәеваның шигырьләрен тыңладылар. Кызы Зөлфия дә тамашачыны әнисенең яңа шигырьләре белән сөендерде.
Бу көнне шагыйрәнең иҗатына һәм беренче җыентыгына карата бик күп җылы сүзләр әйтелде. Әдәби кичәгә халыкның зал тутырып килүе дә Рәхимә Гәрәеваның хөрмәтле кеше булын исбатлады.
Гомумән алганда китап тәкъдим итү кичәсе шигырь, җыр, моң, биюләр белән үрелеп барды һәм күңелдә әйтеп бетергесез уңай хисләр калдырды. Әлеге чара катнашучыларга бәйрәм атмосферасы, уңай хис-тойгылар һәм яхшы кәеф бүләк итте.
Кичәне шагыйрь, Ш.Бикчурин исемендәге “Чишмә” иҗат берләшмәсе җитәкчесе Таһир Шәмсуаров һәм Бөтендөнья татар конгрессының Лениногорск җирле оешмасы җитәкчесе, Г.Тукай исемендәге Үзәк китапханәнең милли әдәбият бүлеге мөдире Ләйсән Рахманова – Шәмсуарова оештырды һәм алып барды.
Бүген, 31 гыйнварда, Әлмәттә заманча драматургиягә багышланган өч көнлек семинар-интенсив үз эшен башлады. Оештыручылар — Татарстан Язучылар берлеге, Әлмәт татар дәүләт драмтеатры, «Татнефть» хәйрия фонды —нәтиҗә буларак биш-алты яңа пьеса төрле театрларда сәхнәдә куелачак дип ышана.
Чараның тантаналы ачылышында сәламләү сүзләре белән «Татнефть» хәйрия фонды директоры Эльмира Газизова, театр директоры Фәридә Исмәгыйлева, ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр чыгыш ясадылар.
Семинарда 19дан алып 57 яшькә кадәр 15 кеше катнаша. Араларында Кариев театрында «Куркак батыр» инсценировкасы куелган Лилия Гыйбадуллина, «Яңа татар пьесасы» бәйгесендә быел җиңгән, әмма бер спектакле дә куелмаган (Минзәлә театры җыена, дөрес) Артур Ибраһимов белән беррәттән пьеса язып карарга хыялланып кына йөргән яшьләр дә бар. Болар — Нефть югары мәктәбе студентлары, «Татнефть» оештырган «Аулак» театраль мәйданчык артистлары, журналистлар, нефть сәнәгате предприятиеләрендә эшләүчеләр, Әлмәт татар драмтеатры артистлары.
Башкортостанның заманча драматургия һәм режиссура үзәге сәнгать җитәкчесе Зиннур Сөләймәнов үзенең авторлык методикасы нигезендә семинарда катнашучыларны туры мәгънәсендә кулларыннан тотып булачак пьесаларының контурын булдырырга өйрәтәчәк. Аның әйтүенчә, Стәрлетамакта узган беренче семинарда алты кеше катнашкан булган, дүртесе пьеса язган, шуларның өчесе театрларда куелган инде.
Семинар 2 февральгә кадәр дәвам итәчәк. Уку ахырында һәр катнашучы үзенең пьесасының структурасын төзеп бетерер дип көтелә. Өй эше — шул структурага “ит кундыру”, ягъни диалоглар язу булачак.
Татарстан Язучылар берлегенең «Язучы» нәшриятында Нәбирә Гыйматдинованың «Гөлханым турында хикәят» повесте басылып чыкты.
Татарстанның халык язучысы Нәбирә Гыйматдинованың әлеге әсәрендә танылган язучы, журналист һәм җәмәгать эшлеклесе Роза Туфитуллованың гаҗәеп бай, кызыклы тормыш һәм иҗат юлы турында бәян ителә.
31 гыйнвар көнне 14:00 сәгатьтә ТР Журналистлар берлегендә журналист, язучы һәм рәссам, ТРның атказанган сәнгать эшлеклесе Дания Гайнетдинованы искә алу – “Гомер чишмәсе” дип исемләнгән иҗат кичәсе һәм авторның “Күкләр белән сөйләшү” исемле фотокүргәзмәсен ачу булачак.
Кичәдә язучылар, журналистлар, рәссамнар һәм Дания Гайнетдинованың “Татарстан” радиосындагы хезмәттәшләре, Теләче районы якташлары катнашачак. Чарада Дания Гайнетдинова турында истәлекләр яңарачак һәм аның шигырьләре, җырлары, әсәрләреннән өзекләр яңгыраячак.
29 гыйнварда Лениногорскиның Г. Тукай исемендәге Үзәк китапханәсендә күренекле язучы, журналист, тарихчы, ТР атказанган мәдәният хезмәткәре, Ш. Бикчурин исемендәге премия лауреаты Җәмит Рәхимовның тууына 90 ел тулуга багышланган «Нефть бишегендә туган әдип» исемле әдәби-музыкаль чара булып узды. Анда Татарстан Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге җитәкчесе Равил Сабыр катнашты.
Искә алу кичәсен алып барган Лениногорскиның Үзәк китапханәсенең милли әдәбият бүлеге мөдире Ләйсән Рахманова-Шәмсуарова әйтеп үткәнчә, Җәмит Рәхимов — искиткеч бай әдәби мирас калдырган әдип. Шулай да, ул үзе исән чакта, төп хезмәте кайсы булуы турында әйтеп калдырган.
«Батырша» романын гомер эшем дип саныйм. Мин аны язарга гомерем буе әзерләндем. Анда милли мәсьәлә буенча әйтәсе килгән бөтен сүзләремне әйттем. Һәрхәлдә, язучы күпме генә әсәрләр иҗат итмәсен, аның күз өстендә каш кебек бер генә китабы була дип исәплим», — дип язган Җ. Рәхимов.
Искә алу кичәсендә шулай ук язучының роман ничек язылганы турында сөйләгән видео-интервьюсы да күрсәтелде. Бу турыда шулай ук ТР атказанган мәдәният хезмәткәре, музыкант, композитор, Җәмит ага белән күп аралашкан кеше, Фәйзи Хөснуллин да истәлекләре белән бүлеште.
Чарада шулай ук «Чишмә» иҗат берләшмәсе җитәкчесе, язучы Таһир Шәмсуаров, шагыйрә, җырчы, композитор Гөләндәм Кәбирова, «Татар гаиләсе» Бөтенроссия иҗтимагый фондының Әлмәт бүлеге җитәкчесе, әдәби әйдаман Гөлия Җамалиева, Җ. Рәхимовның авылдашы, «Ак калфак» татар хатын-кызлары республика иҗтимагый оешмасы әгъзасы, бик актив әдәби марафончы Лилия Афандиевалар чыгыш ясады.
11нче гимназия укучыларыннан торган «Тулпар» фольклор ансамбле егетләре һәм кызлары язучының «Өч бәрәңге» хикәясе нигезендә куелган сәхнә эскизын уйнап күрсәттеләр.
Шулай ук бу көнне Равил Сабыр Лениногорскиның 4нче мәктәбендә урнашкан Ш. Бикчурин исемендәге әдәби мирас музее экспозицияләре белән танышты. Музейны оештыручы Галия Хәлимова аны Җәмит Рәхимов, Әсрар Гали, Рамазан Байтимеров, Шамил Бикчурин, Илдус һәм Энгель Таһировларның эшчәнлегенә багышланган стендлар белән таныштырды. Барлыгы биредә 1200 дән артык экспонат саклана. Лениногорск районы укытучылары һәм укучылары өчен ачык дәресләр, экскурсияләр, семинарлар, фәнни-практик конференцияләр, эзләнү эшләре оештырыла.
Татарстан Язучылар берлеге, бертуган энесе Илнур Рәүф улы Закировның махсус хәрби операциядә һәлак булуы сәбәпле, язучы Гөлүсә Закированың авыр кайгысын уртаклаша.
Татарстан Язучылар берлеге идарәсе Гаяз Исхакый, Һади Такташ, Фатих Хөсни, Абдулла Алиш һәм Җамал Вәлиди исемендәге әдәби премия лауреатларын билгеләде.
Гаяз Исхакый исемендәге премия Чаллыдан шагыйрь, публицист Данис Хәйруллинга бирелде. Аны премиягә Берлекнең Чаллы бүлекчәсе тәкъдим итте.
Шигьрият өчен бирелүче Һади Такташ премиясенә Шәмсия Җиһангирова лаек булды.
Елның иң яхшы проза әсәре өчен бирелә торган Фатих Хөсни премиясенә Әлмәттән Рәмхия Габделхакова ия булды. Аны Берлекнең Әлмәт бүлекчәсе күрсәтте.
Балалар язучысы Ләлә Сабирова Абдулла Алиш премиясе лауреаты булды.
Әдәби тәнкыйть өчен тәгаенләнгән Җамал Вәлиди премиясенә Равил Рахмани лаек булды.
Драматургия секциясе тәкъдиме буенча Туфан Миңнуллин премиясе Альберт Гаделшага тапшырылачак.
Лауреатларга премияләр Язучылар берлеге корылтаенда тапшырылыр дип көтелә.
https://tatar-inform.tatar/Рузилә Мөхәммәтова
Татарстан Язучылар берлегенең берләштерелгән остаханәләре утырышы Тукай премиясенә кандидатларны күрсәтте. Тәкъдим ителгән 7 кандидатура Берлекнең идарә утырышында каралачак.
Берлекнең поэзия остаханәсе җитәкчесе Газинур Морат күренекле шагыйрь Рәниф Шәрипов кандидатурасын тәкъдим итте һәм бу тәкъдим бертавыштан хупланды.
Проза, драматургия һәм балалар әдәбияты остаханәләреннән язучы Марат Әмирханов, Рәфкать Кәрами, Рәдиф Сәгъди, Зиннур Хөснияр, Рафис Корбан һәм Алмаз Хәмзин кандидатуралары тәкъдим ителде. Барысы да күпчелек тавыш белән хупланды.Тәкъдим ителгән һәр язучы турында уңай фикерләр әйтелде.
Идарә карамагына шулай ук Язучылар берлегенең Әлмәт бүлекчесе һәм Чаллы бүлекчәсе тәкъдимнәре дә керәчәк.
https://tatar-inform.tatar/ Рузилә Мөхәммәтова
Кукмараның Манзарас авылы мәдәният йортында прозаик, шагыйрә, публицист, мөгаллимә Рифә Рахманның “Татар кызы” романына багышланган республикакүләм фәнни-гамәли конференция үтте.
Конференциядә язучылар Рифә Рахман, Газинур Морат, Рәҗәп Бәдретдинов, Рифат Сәлах, укытучылар, укучылар, китапханәчеләр, әдәбият, сәнгатьне үз итүчеләр катнашты. Чарада “Татар кызы” романы буенча язылган чыгышлар укылды, әсәр турында укучыларның фикерләре яңгырады. Соңыннан конференциядә актив катнашучылар бүләкләнде.
Мәскәүнең «ИКАР» нәшриятында «Гасырдан гасырга. Татар поэзиясе» (ХХI гасыр) китабы басылып чыкты. Төзүчеләре – Ркаил Зәйдулла, Сергей Гловюк, Илсөяр Иксанова, Гәүһәр Хәсәнова. Проект авторы – Сергей Гловюк.
24 гыйнвар көнне Башкортстанның Дүртөйле районында мәшһүр татар-башкорт шагыйре Ш.БАБИЧның тууына 130 ел тулуга багышланган тантаналы чаралар булып узды. Казаннан Әсән авылында туып үскән язучы, әдәбият белгече Галимҗан Гыйльманов катнашты. Тантаналы кичә кысаларында, Ш. Бабич турындагы хезмәтләре һәм Наҗар Нәҗмигә багышланган шигырьләр циклы өчен, Г. Гыйльмановка Наҗар Нәҗми исемендәге премия бирелде. Котлыйбыз!
15 февральгә кадәр Татарстан Республикасының Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясенә гаризалар кабул ителә. Бу хакта ТР Мәдәният министрлыгы матбугат хезмәте хәбәр итә.
Премия җәмәгатьчелек тарафыннан танылган, Ватан мәдәниятен һәм милли мәдәниятне үстерүгә зур өлеш керткән, югары дәрәҗәдәге һөнәри осталыгы белән аерылып торган, авторлык стиленең үзенчәлегенә, яңалыгына һәм оригинальлегенә ия булган әдәбият һәм сәнгать әсәрләре (сынлы сәнгать, музыка, театр, эстрада-цирк, кино, архитектура һәм шәһәр төзелеше), шулай ук сәнгать белеме һәм сәнгать өлкәсендә күренекле фәнни тикшеренүләр өчен бирелә.
Җиңүчеләргә Лауреат исеме бирелә, акчалата бүләк, диплом, лауреатның мактау билгесе һәм таныклык тапшырыла.
Премия, гадәттәгечә, бөек татар шагыйре Габдулла Тукайның туган көнендә Татарстан Республикасы Рәисе тарафыннан тапшырыла.
Әсәрләрне Татарстан Республикасы министрлыклары, ведомстволары һәм иҗат берлекләре, шулай ук предприятиеләр, фәнни учреждениеләр, мәдәният һәм сәнгать учреждениеләре, югары уку йортлары, иҗтимагый берләшмәләр тәкъдим итә.
Тулырак: https://tatar-inform.tatar
Күренекле татар шагыйрәсе, журналист, Татарстан Республикасы Язучылар берлеге әгъзасы Нәҗибә Сафина белән хушлашу мәрасиме үтте. ТР Язучылар берлеге рәисе урынбасары Рифат Җамал биредәге чыгышында татар әдәбияты зур югалту кичерүен билгеләде.
«Бүген татар әдәбияты зур югалту кичерә. Нәҗибә Сафина турында бик озаклап сөйләп була. Ул безнең халкыбызның билгеле шәхесе. Татар халкы өчен күп көч куйган шәхес», — диде Рифат Җамал.
Шулай ук ТР Язучылар берлеге рәисе урынбасары Илсөяр Ихсанова да бәхилләшү барышында мәрхүмәнең милләтпәрвәр шәхес булуын ассызыклады.
«Нәҗибә апа бөтен җирдә дә татар телен, татар мәгарифен күтәрергә кирәк, дип сөйләде. Ул үзенең йөрәк авазын бар тарафка да җиткерергә тырышты. Ул безнең балалар өчен дә, олылар өчен дә — поэзиядә дә, прозада да каләменең көчен күрсәтте! Соңгы көненә кадәр язды. Әле аның басыласы бик күп әсәрләре калган, алар киләчәктә чыгуына ышанабыз», — диде ул.
Нәҗибә Сафинаның кызы Лилия ханым әнисенә карап һәрвакыт сокланып яшәвен әйтте.
«Әни үзенә карата белә иде халыкны. Мин аңа балачактан ук һәрвакыт сокландым. Дөньяның матурлыгын яратырга, яшәешне яратырга өйрәтте. Аның белән һәрчак кызык иде», — дип сөйләде ул «Татар-информ» хәбәрчесенә.
Нәҗибә Сафина белән хушлашырга аның якыннары, каләмдәшләре килгән иде.
tatar-inform.tatar/ Юлай Низаев
Күренекле татар шагыйрәсе, журналист, Татарстан язучылар берлеге әгъзасы Нәҗибә Сафина вафат.
Шагыйрә белән бәхилләшү мәрәсиме бүген, 11 январьда, сәгать 14.00 да Казанның Дальний Переулок, 37 нче йорт адресы буенча узачак. Башкортстанда Нәҗибә Сафина белән хушлашу, иртәгә, 12 гыйнварда аның туган авылы Кисәк-Каенда була.
Мәрхүмәнең якыннарының һәм туганнарының тирән кайгысын уртаклашабыз. Урыны җәннәттә булсын.
Татарстан Язучыларының Яр Чаллы бүлеге 2024 елның 26 декабрь көнне ижади елын йомгаклады.
Татарстан Язучылар берлеге урынбасары – Яр Чаллы язучылар бүлеге җитәкчесе, Габдулла Тукай исемендәге премия лауреаты Факил Сафин еллык хисап доклады белән чыгыш ясады. 2024 ел бик күп төрле бәйрәм чаралары, очрашулар, иҗади аралашулар, әдипләр тормышын тагын да җанландырып җибәрүгә этәргеч булган; яңа китаплар дөнья күргән, бәйгеләрдә җиңүләр яуланган! Иҗади эш нәтиҗәле булган димәк! Факил Сафин хисабыннан күренгәнчә, эшләнгән эш шактый. Киләсе елга планнар да саллы. Болар – Бөек Җиңүгә 80 ел тулу уңаеннан әдәби әсәрләр иҗат итү, публицистик язмалар әзерләү, актив чыгышлар ясау, яшь алмаш әзерләү.
Яр Чаллы Башкарма комитетының Мәдәният идарәсе җитәкчесе Румил Кәрамиев үтеп баручы гаилә елының үзенчәлекле булуын, әдипләрнең татар телен саклау буенча актив эш алып баруын, актив иҗат итүләрен, һәм шулай ук Чаллы язучылар бүлегенең Чаллы төбәге язучыларының иҗатын пропаландалау юнәлешендә зур эшчәнлек алып баруын билгеләп үтте.
Еллык нәтиҗә ясау бәйрәм рухындагы җанлы фикер алышулар белән үрелеп барды.
10 январьда Алматыда “Хәзерге заман казакъ шигърияте антологиясе” һәм “Хәзерге заман татар хикәяләре антологиясе” җыентыкларын тәкъдим итү кичәсе узачак.
Хөрмәтле Марат Нәби улы! Сезне, татар халкының данлыклы вә шөһрәтле улын Татарстан язучылары, шагыйрьләре исеменнән ихлас күңелдән олы бәйрәмегез белән тәбрик итәбез, корычтай сәламәтлек, иминлек телибез.
Мәрхүмә белән хушлашу мәрасиме соңгы елларда шагыйрә гомер кичергән өлкәннәр йорты территориясендә үтте.
Күренекле шагыйрә, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре, Һади Такташ исемендәге әдәби премия лауреаты Салисә Гәрәева белән хушлашырга Минзәлә районы җитәкчелеге, ТР Язучылар берлеге әгъзалары, каләмдәш дуслары, шагыйрәнең иҗатын яраткан һәм аны якын иткән якташлары, авылдашлары, туганнары килгән иде.
Шагыйрә белән хушлашу сүзләрен район җитәкчелеге исеменнән район башкарма комитеты җитәкчесенең социаль мәсьәләләр буенча урынбасары Нэля Бикеева, ТР Язучылар берлеге исеменнән Яр Чаллы бүлеге җитәкчесе Факил Сафин әйтте, дуслары, танышлары чыгыш ясадылар.
Минзәлә районы имам-мөхтәсибе Рәмзил хәзрәт дини йолаларга туры китереп, шагыйрәне соңгы юлга озатуда катнашты.
Салисә Гәрәева Минзәлә шәһәренең татар зиратында, язучы Фәнзаман Баттал белән янәшә, данлыклы шәхесләр аллеясында җирләнде.
Югалту… Күренекле шагыйрә, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре, Һади Такташ исемендәге әдәби премия лауреаты Салисә Гәрәева вафат.
Татарстан Язучылар берлеге мәрхүмәнең якыннарының авыр кайгысын уртаклаша. Авыр туфрагы җиңел, урыны җәннәттә булсын.
Шагыйрәне үзенең үтенече белән 7 гыйнварда Минзәләдә җирләячәкләр.
Башкортстан “Китап” нәшриятының “Кардәшлек киштәсе” сериясендә Татарстанның халык язучысы Тәлгат Галиуллинның “Язмыш юллары” исемле җыентыгы дөнья күрде.
Татарстан Республикасы Лаеш муниципаль районы Башкарма комитеты һәм Атабай авыл мәдәният йорты якташ язучылары Булат Ибраһимов исемендәге «Каләм» районкүләм шигырь һәм хикәя язучылар бәйгесен башлап җибәргән. Бу мәгълүматны Булат Ибраһимов үзе дә раслады.
Бәйгедә Лаеш шәһәре һәм Лаеш районы авылларында яшәүче яки белем алучы татар телендә иҗат итүче һәркем катнаша ала.
Бәйгегә эшләр 2025 елның 15 гыйнварына кадәр кабул ителә. Бәйгенең җиңүчеләрен февраль аенда игълан итәчәкләр. Тулырак мәгълүмат белән нигезләмәдән танышып була.
https://tatar-inform.tatar
25 декабрьдә ЧР Урмай авылында “Чувашстан Республикасы татар авылларын өйрәнүчеләр клубы”ның беренче форумы узды. Форумда Комсомол районы муниципиаль округы башлыгы Н.Н.Раськин, РФ мөселманнары Диния нәзарәте вәкиле Әхмәт хәзрәт Макаров, ТР Язучылар берлеге рәисе, депутат Р.Р.Зәйдуллин, ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институты директор урынбасары М.М.Гыйбатдинов, Түбән Новгород өлкәсе татарларының региональ милли-мәдәни автономиясе җитәкчесе М.Г.Абдулганиев һ.б.лар катнашты.
Форум кысаларында “Чувашстан Республикасы татарлары” дигән фәнни-гамәли конференция узды. Ш.Мәрҗани исем. Тарих институты директор урынбасары М.М.Гыйбатдинов, Идел буе һәм Урал алды тарихы бүлеге хезмәткәрләре – Р.Р.Әминов, Х.З.Баһаветдинова, И.И.Гайнуллиннар чыгыш ясадылар.
Чарада шулай ук Урмай авылы тарихына багышланган китап тәкъдир ителде.
Шагыйрьләр Айрат Шәйхетдинов, Гүзәлия Галләмова, кинорежиссер, прозаик Нәсүр Йөрешбаев һәм рус телендә иҗат итүче язучы Линар Ахметянов Татарстан Язучылар берлегенең яңа әгъзалары булды. Әлеге карар 24 декабрьдә Берлекнең идарә утырышында кабул ителде. Котлыйбыз!
“Самара татарлары” журналының өченче санында Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты, язучы Ләбиб Леронның режиссёр, артист һәм язучы Әхтәм ага Зарипов турындагы истәлекләре урын алган. Язманың авторы – журналист Фәрид Шириязданов.
Самара татарлары һәрвакытта Татарстандагы матур үзгәрешләргә куанып яши. Мөмкинлекләре чикләнгән булуга карамастан, биредә дә татарлык рухын сүндермәс өчен милләтебезнең тирән тарихын ачыклау һәм бай мирасын пропагандалау өлкәсендә эшчәнлек алып баралар. Биредә “Самара татарлары” журналы, “Бердәмлек”, “Сәлам” газеталары нәшер ителә. Аларның һәрберсе үз юлы белән барса да, максатлары бер – татар халкына хезмәт итү.
Киләчәктә дә Самара матбугатында татар мәдәнияте өлкәсендә дан казанган әдипләребез, милләтнең тоткасы булган мәшһүр шәхесләр турында мәкаләләрне Татарстан язучыларыннан дә көтәбез.
“Самара татарлары” журналы редакциясе
«Яңа татар пьесасы» драматургия бәйгесе нәтиҗәләрен Камал театрында Нәкый Исәнбәтнең тууына 125 ел тулу уңаеннан оештырылган «Син сазыңны уйнадың» әдәби-музыкаль кичә алдыннан игълан иттеләр.
Комиссия финалга чыккан әсәрләр арасында сигезен премияләргә лаек дип карар чыгарган. 3 призлы урыннан тыш 3 кызыксындыру премиясе, «Балалар өчен пьеса» номинациясе һәм Мәдәният министрлыгы премиясен каралган. Бәйге ябык форматта уздырылды.
Бәйгенең кызыксындыру премияләре Чаллы язучысы Лилия Фәттаховага, танылган драматурглар Мансур Гыйләҗев һәм Ркаил Зәйдуллага тапшырылды.
«Нәкъ шушы әсәрләр буенча нык дискуссия булган иде», – диде сәхнәгә җиңүчеләрне котларга чыккан Миләүшә Айтуганова. Ул Мансур Гыйләҗев әсәренең кино төшерү өчен кызыклы булуын әйтеп, «Бәлки, куеп карармын», диде.
Махсус премияне алырга чыккан Мансур Гыйләҗев микрофон янына килеп: «Беренче премияне алып булмаса да, мин бик шатланам – миннән дә яхшырак пьесалар язган авторлар бар икән», диде.
Тагын бер махсус премияне алырга чыккан Ркаил Зәйдулла: «Бик зур рәхмәт, нык зурладыгыз. Мин Мансур Гыйләҗевтән да ныграк шатланам», диде.
«Балалар өчен пьеса» номинациясе җиңүчесен Камал театры артисты, режиссер, педагог һәм жюри әгъзасы Илдар Хәйруллин котлады. Ул балалар өчен пьесаларның аз килүен искәртте. Җиңүче – «Энҗе күл сере» пьесасы өчен Эльвира Каюмова.
Премияләрне тапшырырга Камал театрының баш режиссеры Фәрит Бикчәнтәев чыкты. III премиягә «Дүрт ябалак» төнге клубы» пьесасы өчен Салават Юзеев ия булды. II премия «Җилләр тулы җилкәннәрем» пьесасы өчен Артур Шәйдуллинга (Камал театрында куелган «Сагынырсызмы?» спектакле авторы) тапшырылды. I премия «Галәмне гизгән татар» пьесасы өчен Артур Ибраһимовка тапшырылды. Әлмәт егете Артур үткән елгы бәйгедә II, III премияләрне алган иде.
Мәдәният министрлыгының махсус премиясен мәдәният министры урынбасары Дамир Натфуллин тапшырды. «Залда бик күп сәнгать әһелләре утыра. Яңа елда сезгә илһамлы ачышлар, яңа казанышлар, сәламәтлек телим. Бу тантананың иң зур әдипләребезнең берсе булган Нәкый Исәнбәтнең 125 еллыгы уңаеннан оештырылган кичә алдыннан булуы да әһәмияткә ия. Чөнки ул да 30дан артык пьеса язган әдибебез. Бу бәйгенең әһәмияте зур булуын да тоябыз. Ул алга таба да булыр», диде Дамир Натфуллин.
Әлеге премиягә «Мосафирлар» пьесасы өчен танылган язучы, драматург Айгөл Әхмәтгалиева ия булды.
Галиәсгар Камал исемендәге татар дәүләт академия театрында «Яңа татар пьесасы 2024» бәйгесенең жюри утырышы узды. Бәйгегә барлыгы 62 әсәр кабул ителсә, хәзерге вакытта жюри тарафыннан 2 турга 21 пьеса сайланды. Камал театры сайтында конкурсның 2 турына узган пьесалар исемлеге тәкъдим ителә:
https://tatar-inform.tatar/Рузилә Мөхәммәтова
Фото: Салават Камалетдинов
Чаллыда Абдулла Алиш, Шәүкәт Галиев исемендәге әдәби премияләр лауреаты, язучы Рәшит Бәшәрнең 75 яшьлек юбилеена багышланган тантаналы чара булды.
Аяз Гыйләҗев исемендәге Чаллы татар дәүләт драма театрының сәнгать җитәкчесе Олег Кинҗәгулов язучының тормышына һәм иҗатына багышланган театраль тамаша әзерләгән.
Юбилярны ТР язучылар берлеге рәисе Ракил Зәйдуллин, шәһәр башкарма комитет җитәкчесе урынбасары Винер Харисов, язучылар, мәдәния һәм сәнгать әһелләре котлады.
Язучыларның әсәрләре җыр, биюләр белән үрелеп барды. 2, 29, 54, 59нчы гимназия, 84нче Г.Акыш исемендәге лицей-интернат укучылары Рәшит Бәшәрнең әсәрләрен укыдылар. «Агадир» цирк студиясе чыгышы да нур өстенә нур булды.
https://shahrichalli.ru
16 декабрьдә Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла Бурятия Язучылар берлеге рәисе Сергей Доржиевны кабул итте. Әлеге очрашуда үзара хезмәттәшлек, уртак проектлар турында сөйләштеләр.
24 декабрьдә Г.Камал исемендәге Татар дәүләт Академия театры бинасында Татарстанның халык язучысы, галим Нәкый Исәнбәтнең тууына 125 ел тулу уңаеннан “Син сазыңны уйнадың” дип исемләнгән әдәби- музыкаль кичә була. Башлана 18.30 сәгатьтә.
Белешмәләр өчен телефон: 236-97-71
Сценарий авторы – Хәбир Ибраһим, режиссеры – Лилия Әхмәтова.
10 декабрьдә Г.Камал исемендәге Татар дәүләт Академия театрының кече залында шагыйрь Дәрдемәнднең тууына 165 ел тулу уңаеннан “Исте җилләр ил эченнән…” дип исемләнгән шигъри-музыкаль кичә узды.
Кичә шагыйрә Лилия Гыйбадуллинаның “Дәрдемәнд” поэмасына нигезләнеп, ике чор шагыйренең эчке әңгәмәсе рәвешендә театральләштерелгән иде. Дәрдемәнд шигырьләре танылган шагыйрьләр Рүзәл Мөхәммәтшин, Гөлүсә Батталова, Йолдыз Миңнуллина, Булат Ибраһимов укуында яңача яңгырады. Танылган җырчы Илгиз Мөхетдинов, биюче Илдус Габдрахманов, музыкант Ильяс Фәрхуллин җыр, музыка һәм пластика аша Дәрдемәнднең рухи дөньясын тагын да тирәнрәк ачып бирде. Кичәнең башында актриса Зөлфия Шәмсуарова һәм нәни артистлар – Идел Мөхәммәтшин, Закир Сираев, Сәйдәш Гарифҗанов чыгышы халыкны беренче сулыштан ук алып кереп китте.
Сценарий авторы – Лилия Гыйбадуллина, режиссеры – Нәфисә Исмәгыйлева.
Яр Чаллы шәһәренең Гали Акыш исемендәге 84нче лицей-интернатында, “Җомга кунагы” кичәсе кысаларында Татарстан Язучылар берлеге урынбасары – Яр Чаллы язучылар бүлеге җиәкчесе, Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты Факил Сафин укучыларга әдәби дәресләр үткәрде.
Укучылар белән язучы кем ул һәм ниләр яза дигән сорауга җаваплар эзләп, тактага биремнәр язып, аларга укучылардан җаваплар алып һәм күпкырлы сорауларга җавап бирде, шигырьләрен сөйләде, лицей укучылары да язучының шигырьләрен сәнгатьле итеп сөйләделәр. Укучы Шәйдуллин Кәрим белән бергә бик матур итеп, баянда да уйнап күрсәтте.
Балаларга осталык дәресе буларак ел дәвамында уздырылып баручы әдәби дәресләр, аларны язучылар иҗаты белән таныштырып кына калмый, шигырь һәм хикәя язу алымнарын да аңлата, балаларны киләчәктә иҗатка илһамландырып, туган телне, татар әдәбиятын тирәнрәк өйрәнү дәресе дә булып тора.
Татарстан Язучылар берлеге урынбасары – Яр Чаллы язучылар бүлеге җитәкчесе, Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты, Чаллы шәһәренең мактаулы гражданы Факил Сафин һәм “Мәйдан” журналының җаваплы редакторы, шагыйрә Лилия Гыйбадуллина Әгерҗе районы Кадыбаш урта мәктәбендә “Ихластан сөйләшү” дип исемләнгән очрашу кичәсендә булдылар.
Очрашу барышында Факил Сафин һәм Лилия Гыйбадуллина тормыш һәм иҗат юллары белән таныштырдылар, әсәр язу серләрен ачтылар. Кичә моңлы җырлар, шигырьләр, театраль тамаша белән үрелеп барды. Мәктәп коллективы Факил Сафинның “Тормышның туган көне” шигырен сәхнәләштерделәр. Укучылар һәм укытучылар язучыларга үзләрен кызыксындырган сорауларын бирделәр.
Килгән кунаклар белән җанлы әңгәмә, укучылар күңелендә тәэсирле истәлекләр белән хәтерләрендә уелып калыр.
Быел «Абязов-фестиваль»нең бер концерты татар этник мәдәниятенә багышлана. «Шәрыкъ рапсодиясе» концерты 11 декабрьдә Сәйдәшев исемендәге Дәүләт зур концертлар залында үтәчәк.
«Афишада татар этник мәдәниятенә багышланган әдәби-музыкаль этюдлар яңгыраячак. Татар шагыйрьләре әсәрләрен тәрҗемәдә Россиянең халык артисты Евгений Князев La Primavera оркестрына кушылып башкара», диелгән концерт программасында.
Әлеге концерт беренче мәртәбә 2023 елда «Рәсүлев укулары» халыкара фәнни-гамәли концеренциянең мәдәни программасы кысаларында Троицк шәһәрендә яңгыраган. Проектта Габдрахман Утыз-Имәни, Мөхәммәдьяр, Дәрдмәнд, Муса Җәлил, Габдулла Тукай һәм башка татар шагыйрьләренең шигырьләре укылган.
Сценарийны Мәскәү драматургы Константин Рубинский язган. Шигырьләрне Россиянең халык артисты Евгений Князев укыган. Оркестрга милли татар инструменты кыл-кубыз да кушылган. Кыл-кубызда музыкант, композитор һәм дирижер Ильяс Камал уйнаган.
«Мин бу концертны Казанга алып килергә хыялландым. Ниһаять, без аны «Абязов-фестиваль» кысаларында күрсәтә алачакбыз. Мин аны милләт өчен борчылып йөргән татар зыялыларына тәкъдим итәргә теләр идем. Концертка татар зыялыларын көтәм», ди La Primavera оркестрының сәнгатьҗитәкчесе һәм баш дирижеры Рөстәм Абязов.
Концерт 18.30 сәгатьтә башлана.
tatar-inform.tatar
Аксубай район мәдәният йортында IX зональ «Хәсән Туфан укулары» узды. Жюри әгъзалары Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, Татарстанның халык язучысы Нәбирә Гыйматдинова, Татарстанның халык шагыйре Газинур Морат конкурста катнашучы балаларның иҗатын бәяләде. Укулар шагыйрьнең туган авылы Иске Кармәттәге музей-йорты белән танышудан башланды.
Башкортстанның Бишбүләк районы Ает авылында фронтовик шагыйрь Фатих Кәримне искә алу чаралары уза. Әдипнең 115 еллыгына багышланган тантаналарда Татарстан Язучылар берлеге рәисе урынбасары Рифат Җамал, язучы Рафис Корбан катнаша.
5 декабрьдә Татарстан Язучылар берлегенең Тукай клубында Татарстанның халык язучысы, Г. Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты, галим Мөхәммәт Мәһдиевнең тууына 95 ел тулуга багышланган хатирәләр кичәсе булып узды. Чарада М. Мәһдиев әсәре буенча куелган “Без – кырык беренче ел балалары” дигән нәфис фильм күрсәтелде. Соңыннан әдип һәм галим турында аның элеккеге хезмәттәшләре, студентлары, туганнары истәлекләрен сөйләде. Кичәдә шулай ук 2025 елда телевидение экраннарына чыгачак “Кеше китә – җыры кала” әсәре буенча куелган сериалдан өзек күрсәтелде (режиссеры – Александр Далматов).
Арча районының Г.Камал исемендәге Сикертән мәктәбендә Татарстанның халык язучысы М.Мәһдиевнең 95 еллык юбилеена багышланган IX районара М.Мәһдиев укулары булып узды.
Чарада Мөхәммәт Мәһдиевнең кызы, Саҗидә Сөләйманова, Гавриил Державин исемендәге әдәби премияләр лауреаты, Татарстан язучылар берлеге әгъзасы – Хәсәнова Гәүһәр Мөхәммәт кызы; шагыйрә, Саҗидә Сөләйманова, Һади Такташ премияләре лауреаты, Татарстан Язучылар берлеге рәисе урынбасары, М.Мәһдиевнең студенты – Иксанова Илсөяр Вазыйх кызы; журналист, режиссёр, «Кеше китә – җыры кала” телесериалының сценарий авторы, режиссёры – Александр Анатольевич Далматов; Татарстан Республикасының атказанган укытучысы, Россия Федерациясенең мәгариф отличнигы, озак еллар “Казан арты” тарих-этнография музееның әдәбият-сәнгать бүлеге җитәкчесе булып эшләгән Гарипов Шәфигулла Зәйнулла улы; Арча муниципаль районы “Мәгариф идарәсе” муниципаль учреждениесе җитәкчесе – Мөхәмәдияров Рамил Данил улы; Арча муниципаль районы «Мәгариф идарәсе” муниципаль учреждениесенең милли мәсьәләләр буенча методисты – Мостафина Энҗе Габдуллатҗан кызы; “Агрокомплекс “Ак Барс” ширкәте директоры – Абдуллин Ленар Илсур улы катнашты.
Килгән кунаклар укучыларның һәм укытучыларның иҗади сәләтләрен, тырышлыкларын, эзләнүчәнлекләрен югары бәяләде, җиңүчеләргә дипломнар һәм истәлекле бүләкләр тапшырды.
IX Районара Мөхәммәт Мәһдиев укуларына Арча, Теләче, Биектау, Әтнә муниципаль районнары һәм Казан шәһәре укучылары һәм укытучылары актив катнашты.
29 ноябрь көнне Кукмара районы Зур Сәрдек авылы мәктәбендә Г.Морат исемендәге “Без шагыйрьле халык” дип исемләнгән шигырь конкурсының йомгаклау туры үтте. Әлеге бәйгедә Казан шәһәреннән килгән кунаклар, шагыйрь Газинур Морат, язучылар Ләбиб Лерон һәм Вакыйф Нуриев катнашты.
Әлеге матур чара барышында Газинур Васик улы үзенә ТР Рәисе Указы белән бирелгән Татарстанның халык шагыйре дигән мәртәбәле исемнең медален һәм таныклыгын мәктәп музеена тапшырды.
Төркиянең Элязыг шәһәрендә 29 ноябрь – 1 декабрь көннәрендә «Hazar şiir akşamları» исемле шигырь фестивале үткәрелә. Егерме җиденче мәртәбә оештырылган бу чарада быел Төркиянең үзеннән, Азәрбайҗаннан, Үзбәкстаннан, Кыргызстаннан, Төньяк Кипрдан, Косоводан, Ираннан, Македониядән 20ләп шагыйрь катнаша. Фестивальнең төп максаты – төрки дәүләтләр һәм төбәкләр арасындагы багланышларны ныгыту, төрки әдипләрне берләштерү. Иҗади очрашулардан, дискуссияләрдән, әдәби кичәдән торган эш программасы быел Төркия шагыйрьләре Зыя Күкалып, Нури Пакдил, Азәрбайҗан шагыйрәсе Гәнирә Пашаева иҗатларын күз уңында тотып төзелгән. Фестивальдә катнашучылар арасында татар шагыйре, Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы Рүзәл Мөхәммәтшин дә бар.
28 ноябрьдә Чаллының 29нчы гимназиясендә I төбәкара яшь иҗатчылар семинары үтте. Анда республикабызның 12 районыннан татарча әдәби иҗат белән актив шөгыльләнүче 9-11нче сыйныф укучылары, студентлар, 35 яшькә кадәрге иҗатчылар җыелды. Семинар эшчәнлегендә күренекле тел белгечләре, әдипләр – Факил Сафин, Илсөяр Иксанова, Әлфәт Закирҗанов, Равил Сабыр, Айгөл Әхмәтгалиева, Лилия Гыйбадуллина һәм Чаллы мәгариф идарәсе башлыгы Р.Н. Хуҗин, баш белгече Н.Г. Миначева катнашты.
Актаныш районы үзенең талантлы улын олылый. Габдулла Тукай премиясе лауреаты, тарихчы-язучы Вахит Имамовка багышлап, Актанышның беренче мәктәбендә методик кабинет ачылды.
Әлеге истәлекле чарада якташыбыз Вахит Имамов үзе дә катнашты. Татарстан Республикасы Язучылар берлеге, Чаллы Язучылар берлеге җитәкчеләре, танылган әдәбият вәкилләре, әдипләр белән кунакка кайтты.
Әлфия Авзалова исемендәге район мәдәният сараенда Вахит Имамовның 70 яшьлек юбилее уңаеннан зур әдәби-сәнгать кичә дә үткәрелде.
https://tatar-inform.tatar
Татарстанның халык язучысы Нәбирә Гыйматдинова һәм шагыйрь, прозаик, “Казан утлары” журналы бүлек мөхәррире Рафис Корбан Казан федераль университеты филиалы булып саналган Алабуга педагогия институты студентлары белән очрашты. Бу чара доцент, тәнкыйтьче, прозаик Гомәр Даутов ярдәме белән үткәрелде. Студентлар татар әдәбиятының бүгенге хәле белән кызыксынды, икесенең дә әсәрләренә анализ ясады. Сорау-җавап рәвешендә барган кичә яшьләрдә бик матур тәэсир калдырды.
Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла һәм язучы, “Казан утлары” журналының баш мөхәррире Рөстәм Галиуллин Саха (Якутия) Республикасы Мәдәният министры Афанасий Ноев белән очрашты.
Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов карары нигезендә әдәбиятны һәм массакүләм мәгълүмат чараларын үстерүгә зур өлеш кертүе, нәтиҗәле иҗади эшчәнлеге өчен язучы, “Казан утлары” журналының баш мөхәррире Галиуллин Рөстәм Госман улына “Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе” дигән мактаулы исем бирелде. Котлыйбыз!
22 ноябрь көнне әдәбият галиме, тәнкыйтьче, Җамал Вәлиди премиясе лауреаты Минһаҗева Ләйлә Ихсан кызына РФ Мәгариф һәм фән министрлыгы башлыгы Валерий Фальков тарафыннан югары бүләк – “Ветеран” күкрәк билгесе тапшырылды.
Ләйлә Ихсан кызы 2016 елдан башлап Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы. Аның әдәби һәм тәнкыйть эшчәнлеге татар әдәбиятын үстерүгә, яшь авторларга ярдәм күрсәтүгә, һәм, әдәби тәнкыйтнең актуаль мәсьәләләрен күтәрүгә юнәлтелгән. Ул үзенең киңкырлы белеме һәм фәнни-тикшеренү эшләре белән әдәбият дөньясында абруй казанды.
Без Ләйлә Ихсан кызын бу зур уңышы белән ихлас күңелдән котлыйбыз һәм аның эшчәнлегенең югары бәяләнүенә шатланабыз. Киләчәктә дә иҗади уңышлар телибез, яңа проектлар һәм татар әдәбиятын күтәрү юлында идеяләренең тормышка ашуын көтәбез.
22 ноябрьдә #ӘдәбиМарафон проектының 2024 ел яңа сезоны финалистлары бүләкләнде. Тантана Казан шәһәренең Идел буе физик культура, спорт һәм туризм университетының концертлар залында узды.
Мамадыш үзәк китапханәсе язучы һәм журналист Вәрис Галинең 65 яшьлеге уңаеннан “Каләм остасы” дип аталган әдәби-музыкаль кичә уздырды.
Анда язучының каләмдәшләре, Мамадыштагы Камил Вәлиев исемендәге икенче санлы лицей укучылары һәм укытучылары, күпсанлы катап сөючеләр катнашты. Сигез китап авторы Вәрис Гали иҗатында Мамадыш төбәге, аның тарихы, кызыклы һәм гыйбрәтле язмышлы халкы тормышы киң яктыртылган.
Менә 28 ел инде ул Мамадыш районында эшләүче Шәйхи Маннур исемендәге әдәби-иҗат берләшмәсенә дә җитәкчелек итә. Шушы вакыт эчендә җирле авторларның кырыктан артык китабын редакцияләп, күбесенә кереш сүзләр язып, төрле нәшриятләргә тапшырган.
Актив иҗади эшчәнлеге өчен Вәрис Гали 2003 елда Татарстан Язучылар берлеге белән Мамадыш районы хакимиятенең Шәйхи Маннур исемендәге премиясенә, 2007 елда “Татарстан Республикасының атказанган мәдәният хезмәткәре” дигән мактаулы исемгә, 2011 елда Татарстан Журналистлар берлегенең “Бәллүр каләм” премиясенә лаек була. Кичәдә катнашкан каләмдәшләре Рафиал Газизов, Гөлнур Васыйлова, Гыйлемхан Дәүләтшин, Юлия Аполлонова аның иҗатына югары бәя бирделәр. Китап укучылар якташларына күпсанлы сораулар әзерләгәннәр иде. Укучы балаларны да язучының иҗат кухнясы, әсәрләренең язылу тарихлары, киләчәккә планнары кызыксындырды. Вәрис Гали күптән түгел генә гуманитор конвой белән махсус хәрби операция зонасында булып, сугышчылар, госпитальләр хезмәткәрләре белән очрашып кайткан иде. Бу темага кагылышлы сораулар да күп яңгырады. Кичәдә язучының шигырьләреннән, хикәяләреннән һәм повестьларыннан өзекләр укылды.
Укучылар әлеге чарада Пушкин картасы белән катнаштылар.
Мөслимдә татар әдәбияты һәм сәнгате көннәре кысаларында бүген район мәктәпләрендә язучылар белән очрашулар үтте. Мөслим лицеенда укучылар белән очрашуда Татарстанның халык шагыйре, Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, Татарстанның халык язучысы Нәбирә Гыйматдинова, Г. Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты, язучы Факил Сафин катнашты.
Татарстанның халык шагыйре, язучы Ркаил Зәйдулланың хикәяләре Үзбәкстанның “Шәрык йолдызы” (“Звезда Востока”) әдәби журналында басылып чыкты.
Зифа Басыйрова исемендәге район мәдәният йортында РСФСРның халык мәгарифе отличнигы, Саҗидә Сөләйманова исемендәге әдәби премия иясе, язучы Роза Хәбибуллинаның 90 яшьлек юбилеена багышланган әдәби-музыкаль кичә үтте.
Язучыны Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла, район башлыгы урынбасары Азат Әхмәтҗанов, мәгариф өлкәсендәге хезмәттәшләре, каләмдәшләре, дуслары, туганнары, укучылары котлады. Алар юбиляр белән бәйле хатирәләрен яңарттылар, чәчәк бәйләмнәренә төреп, җылы теләкләрен җиткерделәр.
«Әдәби марафон» проекты версиясе буенча Айгөл Әхмәтгалиева, Ркаил Зәйдулла, Зифа Кадыйрова һәм Гөлүсә Батталова өченче сезон рәттән иң популяр язучылар булып кала бирә.
Соңгы берничә елда һәр ел саен әдәби марафон тантанасы алдыннан «Татнетны үстерү фонды» «Әдәби марафон» проектында катнашучыларга «Финал тантанасында кайсы язучыны/шагыйрьне/драматургны күрергә телисез?» дигән сорау бирә һәм әлеге анкета мәгълүматлары нәтиҗәсендә язучыларның рейтингын билгели.
Оештыручылар хәбәр итүенчә, бу юлы сораштыруда 1,6 меңгә якын кеше катнашкан.
«Татнетны үстерү фонды» укучылар сайлаган 370 тән артык исем арасыннан ТОП-50 авторны тәкъдим итә. Бәя эчендә аларны күпме укучы сайлавы турында мәгълүмат бирелгән.
Исемлекнең беренче унлыгында түбәндәге язучылар бар: Айгөл Әхмәтгалиева (505), Ркаил Зәйдулла (395), Зифа Кадыйрова (266), Гөлүсә Батталова (253), Нәбирә Гыйматдинова (128), Гөлсинә Галимуллина (116), Ләбиб Лерон (106), Факил Сафин (104), Сания Әхмәтҗанова (92), Гүзәл Галләмова (84).
Бу рейтингка керү өчен язучыга «Татнетны үстерү фонды»ннан киңәшләр дә бирелә: беренчедән, үз исемен акларлык итеп югары дәрәҗәдә әдәби әсәрләр иҗат итәргә тиеш; икенчедән, аның әсәрләре китап укучылар өчен мөмкин кадәр ачык булырга тиеш – аны теләсә кайсы китапханәдә яисә өлешчә/тулысынча электрон форматта да танышу мөмкин булса яхш; өченчедән, бу шәхес үзе дә халыкка ачык булырга тиеш – аның интернетта сайты, социаль челтәрдә бите булса, ТВ һәм радиода аны еш күреп/ишетеп булса яхшы, үзе мөмкин кадәр күп җирләрдә йөрергә һәм укучылары белән күбрәк аралашырга тиеш; дүртенчедән, бу шәхеснең күңел сафлыгы, эчкерсезлеге, юмартлыгы, ачык йөзле һәм шул ук вакытта гадел булуы, кыю булуы, үз сүзен әйтә алуы, ныклы рухлы булуы; бишенчедән, әдәби марафончылар белән очрашуларга ешрак килүе, алар белән күрешеп аралашуы, мәгънәле киңәшләр әйтеп чыгыш ясавы, уртак селфи/фотоларга төшүе, автографлар бирүе.
https://tatar-inform.tatar
Хөрмәтле татар әдәбиятын сөючеләр, 2024 елның XXVI, XXVII, XXVIII һәм XXIX #ӘдәбиМарафон проекты финалистлары!
Сезне 2024 елның 22 ноябрендә Казан шәһәрендә Идел буе физик культура, спорт һәм туризм университетының (Казан, Универсиада авылы, 35) зур концертлар залында үткәреләчәк #ӘдәбиМарафон проектының 2024 ел яңа сезоны финалистларын бүләкләү тантанасында көтеп калабыз! Чара 11:00 сәгатьтә башлана.
Тантанада Татарстанның атказанган һәм халык артисты Рөстәм Закиров белән Люция Мусина (кызлары Миләүшә Закирова белән), Татарстанның атказанган артисты Лилия Муллагалиева, Татарстанның атказанган һәм халык артисты Илшат Вәлиев, яшь һәм талантлы җырчылар, күп кенә фестивальләрнең лауреатлары Сөмбел Харисова, Айзилә Гарифуллина, Рөстәм Егоров, Айнур Каюмов һ.б. катнашуы да көтелә.
Әдәби марафончыларга һәм аларның әйдаманнарына бүләкләрне танылган язучылар, шагыйрьләр, хөкүмәтебез җитәкчелегеннән вәкилләр һәм башка танылган шәхесләр тапшырачак. Чарада язучылардан автографлар алу, алар белән бергә фотосессияләр һ.б. каралган.
Тантанага 2024 елның XXVI, XXVII, XXVIII һәм XXIX #ӘдәбиМарафон проекты финалистлары чакырулы.
Урыс телендә язучы шагыйрә Асия Зәбирова-Шәйдуллина Татарстан язучылар берлегенә шәрәфле әгъза итеп кабул ителде. Таныклыкны аңа Берлек рәисе Ркаил Зәйдулла тапшырды.
Татарстан Язучылар берлегенең «Язучы» нәшриятында Платон Алексеевич Ойунскийның (1893-1939) хикәяләр җыентыгы дөнья күрде.
Саха әдәбиятының алтын фондын тәшкил итүче, якут совет әдәбиятына нигез салучы Платон Ойунскийның әлеге китабына Якут-Саха Республикасында популярлык яулаган дүрт хикәясе туплап бирелде. Үз халкының күңел байлыгын чагылдырган әлеге әсәрләр татар укучысы өчен дә кызыклы булыр дип ышанабыз.
Каләмдәшәбез Вәрис Гали (Минневәрис Харис улы Мингалиев) Мамадыш районыннан юлга чыккан гуманитар конвой белән Луганск һәм Донецк Республикаларында, Запорожье һәм Херсон өлкәләрендә булып кайтты.
Алгы сызыкка барып кайту теләге анда моннан ике ел элек уянган булган. Лаеклы ялга чыккач та ул, махсус хәрби операция зонасына бару уеннан кире кайтмый. Агымдагы елның май аеннан моңа ныклап әзерләнә башлый. Махсус хәрби операция башланганнан бирле гуманитар ярдәмне Мамадыштан Донбасска алып баруны үз өстенә алган Фәнил Гыйззәтуллин да аның ниятенә каршы килми.
–Шыплап гуманитар ярдәм белән тутырылган дүрт машина һәм бер прицеп белән юлга кузгалдык. Шоферлар, озата баручылар, барысы, сигез кеше идек. Луганск, Донецк Халык Республикаларының, Херсон һәм Запорожье өлкәләренең, Кырымның өч дистәгә якын урынында булдык, алгы сызыктан ялга чыгарылган райондашларыбыз, офицер якташларыбыз, Татарстан егетләре белән очраштык, аларга алып килгән ярдәмнәрне тапшырдык, хәлләрен белештек. Сугышчылар алгы сызыктан аз гына ерактарак ял итәләр иде. Шуңа күрә көчле шартлаулар тавышын еш ишетергә туры килде. Якындарак кына безнең “Град”лар да залп бирде. Безнең яктан вертолетлар, самолетлар хәрби задание үтәргә дошман ягына очып үткәләделәр. Юлда хәрби машиналар, БТРлар, танклар күп очрады. Шунысына игътибар иттем, сугышчылар үзләрен чын каһарманнарча тоталар, алларында нинди бурыч торганын аңлыйлар. Мин аларга сокланып кайттым. Үзебездә дә бер нинди курку хисе булмады. Йөкләре бушагач, ике машинабыз алданрак кайтып киттеләр. Без, Фәнил Гыйззәтуллин, Раил Зиннәтуллин, Илнур Фәләхетдинов, Дамир Саттаров, ахырга кадәр бергә йөреп бетердек. Фәнил Гыйззәтуллин юл уңаенда Ростов шәһәреннән яу кырында башын салган якташыбыз, Дүсмәт егете Олег Степановның җәсәден алып кайтты, – дип сөйләде каләмдәшебез.
XXIV «Иделем акчарлагы» яшь язучыларның иҗади мәктәбе бәйгене оештыручыларның берсе — Татарстан Республикасы Язучылар берлегендә башланып китте.
Жюри тарафыннан әсәрләре яхшы дип бәяләнгән яшь каләмчеләр өч көн дәвамында яңа белемнәр туплаячак, үзләре кебек иҗатка гашыйк яшьләр белән танышачак, олпат язучыларыбызның киңәшләрен ишетәчәк.
• Илсөяр Вазыйх кызы Иксанова – шагыйрә, журналист, С. Сөләйманова, Һ. Такташ премияләре лауреаты, Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, Татарстан Язучылар берлеге рәисенең иҗат эшләре буенча урынбасары, озак еллар дәвамында «Иделем акчарлагы» бәйгесендә жюри әгъзасы тарихи бина булган Язучылар берлеге буенча экскурсия үткәрде, аның эшчәнлеге белән таныштырды.
• Газинур Васикъ улы Моратов — шагыйрь, журналист һәм публицист, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, Татарстанның Г. Тукай исемендәге Дәүләт премиясе, Муса Җәлил премиясе, Татарстан Язучылар берлегенең Гаяз Исхакый исемендәге әдәби бүләге лауреаты, Татарстанның халык шагыйре, күп еллар «Иделем акчарлагы»ның жюри әгъзасы яшь иҗатчыларга хәер-фатихасын бирде, әлеге бәйгенең үзе өчен кадерле, якын булуын ассызыклады.
• Дания Фатыйх кызы Заһидуллина – филолог, филология фәннәре докторы, профессор, Татарстан Республикасы Фәннәр Академиясенең хакыйкый әгъзасы (академигы, мөхбир әгъзасы), Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе вице-президенты, Татарстан Республикасының атказанган фән эшлеклесе татар әдәбиятның барлыкка килүен, үсешен, аның асылы хакында бәян итте.
Онытмадык! Онытмабыз!
Әйе, онытмадык, онытмабыз! Татарстан Республикасының Лаеш районы, Имәнкискә авылында золым корбаннарын искә алу кичәсе булды. Репрессияләр фаҗигасенә багышланган Хәтер кичәсендә Казаннан, Лаешның үзеннән, тирә күрше авыллардан килгәннәр иде, бу чарада Түбән Новгород өлкәсеннән ирем Хөсәен Аймалетдин белән без дә катнаштык. Золым корбаннарын искә алу чарасы тарихи- әдәби- дини-мәдәни юнәлештә узды. Тарихчылар язуынча, СССР да 3 миллион кеше, кулак дип сөргенгә сөрелә, Лаеш районында бу сан 131, ә Имәкискәдә 14 гаиләне, тамырларыннан кубарып алып, Себергә сөрәләр, аларның күбесе шунда юкка чыга. Хәтер кичәсе шулар рухына багышланган иде…
Чарада шушы темага язган язучылар, дин әһелләре, төбәк тарихчылары, татар зыялылары, Имәнкискә авылыннан чыккан танылган шәхесләр катнашты һәм чыгыш ясады. “Мөхәммәдия” мәдрәсәсе проректоры Зөлфәт хәзрәт Габдуллин, аның бертуган энесе, Лаеш мәхәлләсе имам- хатыйбы Зөфәр хәзрәт Габдуллин, Татарстан Язучылар берлеге рәис урынбасары, шагыйрә, шушы төбәк тумасы Илсөяр Ихсанова, Имәнкискәдә озак еллар имам булып эшләгән Айрат хәзрәт Мөхәммәтҗанов, аның кызы, танылган җырчы Сәйдә, Бөтенроссия “Татар гаиләсе” фонды директоры Миләүшә Гайфуллина, Татнетны үстерү фонды һәм Белем. ру компанияләре җитәкчесе Раил Гатауллин, Имәнкискә урта мәктәбе директоры, Татарстанның атказанган мәктәп укытучысы Алия Шәймөхәммәтова, Имәнкискә авылы мәхәлләсе абыстае, танылган педагог Миңлесорур Хафизова, авыл мулласы Вазыйх хәзрәт Сафин, Питрәч мулласы, төбәк тарихчысы Вагыйз хәзрәт Гатин, Чирмешән районының Чертуш авылы мәдәният йорты директоры, төбәк тарихчысы Рәмзия Мусина, Казаннан сәнгать әһелләре, Лаештан ” Алчәчәк” ансамбле, шушы кичәне оештыручы язучы Гүзәл Галләмова, Түбән Новгород өлкәсеннән төбәк тарихчысы Хөсәен Аймалетдинов һәм, шушы темага язучы буларак, мин дә чыгыш ясадык.
Әйе, мин инде кырык ел буе репрессияләр темасын өйрәнәм, бу хакта дистәләгән мәкаләләрем, китапларым бар. Әле узган гасырның сиксәненче еллар уртасында язылган ” Кыңгырау” повесты, аның буенча эшләнгән ” Безне онытмагыз” драмасы, егерме беренче гасыр башында Магнитогорскига барып, сөргенгә сөрелгән татарлар тарихын махсус өйрәнеп язган “Кырык сырт” романы, репрессия корбаны, тарихчы Михаил Худяков турында рус телендә ике китабым, золым корбаны, тарихчы Һади Атласи турында ” Соңгы туранчы” китабым, репрессия корбаннарының хатларыннан, истәлекләрдән торган ” ГУЛАГ – яралы язмышлар ” китабы – шушы кырык еллык хезмәтенең нәтиҗәсе. Хәтер кичәсендә мин шулар турында сөйләдем, бу репрессияләрнең халыкка каршы уздырылган җинаять булуын әйттем, аның өчен тәүбә итәргә һәм беркайчан да кабатламаска чакырдым. Әйе, тарих – гыйбрәт, әмма кайчан яшәсәң дә, кайда яшәсәң дә, иң беренче чиратта, Кеше булып калырга кирәк! Бу чараның төп шигаре шул иде.
Төбәк тарихчысы Хөсәен Аймалетдин Түбән Новгород өлкәсендәге репрессияләр турында сөйләде. Узган гасырның утызынчы елларында монда да 78 дин әһелен, халык дошманы, дип, хөкем иткәннәр, 56 мулланы атып үтергәннәр, мәчетләрне япканнар. Бу төбәктә репрессияләр 1919 елда ук башланган, Семочки авылында, советларга каршы, дип, 51 татарны судсыз- нисез атып үтерәләр. Халык анда да бу золым корбанарын онытмый, алар күмелгән “Шәһитләр зираты”нда һәр елны Хәтер көне уздырыла. Хөсәен Аймалетдин халыкка бу турыда да сөйләде.
Әйе, җыелган халык шәхес культы еллары, аның корбаннары турында күп мәгълүмат алды. Соңыннан мәчет мәдрәсәсендә түгәрәк өстәл узды, золым корбаннары рухына дога кылынды. Чарада катнашучылар шулай ук урта мәктәптә дә булдык, аның гаять бай музее белән таныштык, укучы балалар белән очраштык. Шунысын да әйтергә кирәк – Имәнкискә авылы мәктәбендә барлык фәннәр дә татарча укытыла, ул бөтен республика өчен үрнәк мәктәп!
Бу гаять мәгънәле, бай эчтәлекле кичәне оештырган һәм алып барган өчен язучы Гүзәл Галләмовага һәм китапханәче Гүзәл ханымга зур рәхмәтләребезне әйтәбез! Ә бу авыл турында әле аерым язмабыз булыр, ин шәә Аллаһ! Моннан егерме ел элек Имәнкискәдә булып, мин ” Су астында калган татар тарихы” дип аталган күләме тарихи очерк язган идем. Әйе, авыл башында 3 мең еллык борынгы курганнары булган, фәнгә ” Имәнкискә мәдәнияте” дип кереп калган, рәсми яше 1500 ел дип билгеләп үтелгән, Идел- Чулман кушылган урында, Кама сусаклагычы ярларында урнашкан бу авыл аерым мәкаләгә дә, аерым китапка да бик лаек! Шушы авылда туып үскән һәм хәзер дә Имәнкискәдә яшәүче язучы Гүзәл Галләмова шушы юнәлештә инде эзләнүләр алып бара, аңа иҗат уңышлары телик! Онытмадык! Онытмабыз!
Фәүзия Бәйрәмова- Аймал,
язучы, тарих фәннәре кандидаты.
Татарстан Милли китапханәсендә күренекле чуаш шагыйре һәм җәмәгать эшлеклесе Михаил Сеспелнең 125 еллыгына багышланган искә алу кичәсе булды. Чарада Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла катнашты һәм чуаш шагыйренең иҗатын татар теленә тәрҗемә итү мөмкинлекләре турында сөйләде.
11 ноябрьдә 18.30 сәгатьтә К.Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры бинасында күренекле язучы һәм шагыйрь Фаил Шәфигуллинның тууына 85 ел тулу уңаеннан искә алу кичәсе узачак. Белешмәләр өчен телефон: 236-97-71
29 октябрь көнне Саба районы Шәмәрдән мәдәният йортында Рөстәм Зариповның «Бүре» исемле җырлар китабын тәкъдир итү кичәсе узды. Кичә оештыручыларның сәламләү сүзе һәм авторның кыскача биографиясе белән башланып китте. Аннары Рөстәм Зарипов китап язуга китергән илһам, иҗат процессының авырлыклары һәм шатлыклары, киләчәк планнары турында сөйләде. Кичә кунаклар катнашында концерт номерлары белән үрелеп барды. Чарада Татарстанның халык шагыйрьләре Газинур Морат, Зиннур Мансуров, шагыйрә Илмира Гыймаева катнашты.
Якутиядә «Хәзерге заман татар балалар әдәбияты антологиясе» басылып чыкты.
«Биредә без гадәткә керткәнчә, исән язучылар антологиясе», – диде Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла. Татарстан Язучылар берлеге тәкъдим иткән әсәрләр арасыннан Якутия укучысы өчен кызыклы булганнары сайлап алынган.
Китапка Газинур Морат, Рафис Корбан, Рүзәл Мөхәммәтшин, Эльмира Шәрифуллина, Илсөяр Иксанова һәм башкаларның – барысы 22 профессиональ һәм һәвәскәр шагыйрьнең шигыре кергән.
Шулай ук, 13 язучының проза әсәре урын алган. Болар арасында Рабит Батулла, Камил Кәримов, Ркаил Зәйдулла, Айгөл Әхмәтгалиева, Нәзифә Кәримова, Рөстәм Галиуллин һәм башкаларның хикәяләре бар.
Антологиянең сүз башын Ркаил Зәйдулла язган.
https://tatar-inform.tatar
Кичә, танылган татар артисты, язучы һәм тәрҗемәче Габдулла Шамуковка 115 ел тулу уңаеннан, Ульян өлкәсенең Татар Колмаеры авылында Татар теле һәм мәдәнияте көне узды. Бәйрәм чараларында Казаннан язучы, драматург Данил Салихов, Камал театры артистлары Дания Нуруллина һәм Олег Фазылҗанов катнашты.
Хушлашу иртәгә, 09.30 сәгатьтә, Себер тракты 31а адресы буенча урнашкан судмедэкспертиза бинасы янында була.
Дания Заһретдин кызының авыр туфрагы җиңел, урыны җәннәттә булсын! Иннә лилләһи вә иннә иләйһи раҗигун. 🤲🤲🤲
17 нче октябрьдә Чакмагыш гимназиясенең башлангыч мәктәбендә татар телен туган теле буларак өйрәнүче балалар һәм аларның әти-әниләре өчен бик матур чара шагыйрә, Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы Люция Әблиева белән очрашу үткәрелде.
Чара һәммәсе өчен дә бик кызыклы һәм күңелле үтте. Ул шигырьләр уку, җырлар башкару, төрле уеннарны да үз эченә алды. Люция Мәснәви кызы балаларны үзе белән якыннанрак таныштырып үтте, алар белән ихластан аралашты, бүләкләр – шигырь китаплары һәм тәмлекәчләр өләшеп тә сөендерде. Җылы очрашу бер тында, дустанә, күңелле мохиттә узды.
